دوشنبه 21 ربیع‌الثانی 1447
۲۱ مهر ۱۴۰۴
13 اکتبر 2025

(۲۷۷۴) حکم ترک جماعت به سبب بدعت یا دعاهای ناصحیح نمازگزاران در مسجد

(۲۷۷۴) سوال: آیا ترک نمودن نماز در مسجد به دلیل آنچه برخی از نمازگزاران از اعمالی که خلاف دین است و دعا برای کسانی که مستحق دعا نیستند انجام می‌‌دهند، جایز است؟ آیا این به عنوان سببی که باعث مباح شدن خواندن نماز در خانه و جدا شدن از جماعت در مسجد شود، به شمار می‌‌آید؟

جواب:

چنین چیزی سبب جواز ترک نماز جماعت نیست بلکه بر شخص واجب است که در نماز جماعت حاضر شود و کسانی را که با شریعت الله À در عمل مخالفت نموده نصیحت کند و فرقی ندارد که مربوط به نماز و یا غیر نماز باشد زیرا: «المؤمن للمؤمن کالبنیان یشد بعضه بعضا»[۱](شخص مؤمن به نسبت مؤمن دیگر مانند یک ساختمان است که یکدیگر را تقویت می‌‌کنند) و الله À می‌‌فرماید: {كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ۗ }[آل عمران: ۱۱۰](شما بهترین امتی هستید که برای مردم پدیدار شده‌اید: امر به معروف و نهی از منکر می‌‌کنید و به الله ایمان دارید).

در تخلف نمودن از نماز جماعت بنابر این دلیل دو چیز ممنوع وجود دارد:

اول: حضور نماز جماعت که بر وی واجب است را ترک نموده است. رسول الله ﷺ می‌‌فرماید: «لقد هممت أن آمر بالصلاة فتقام، ثم آمر رجلا فیؤم الناس، ثم أنطلق معی برجال معهم حزم من حطب إلی قوم لا یشهدون الصلاة، فأحرّق علیهم بیوتهم بالنار»[۲](به تأکید خواستم دستور دهم که نماز برپا شود، سپس به شخصی دستور دهم که امام شود، بعد از آن همراه مردانی که همراه آن‌‌ها بسته‌‌هایی از هیزم است، به سوی اقوامی بروم که برای نماز جماعت حاضر نمی‌‌شوند، تا خانه‌‌های آن‌‌ها را با آتش بسوزانم) و از آنجایی که پیامبر ﷺ قصد این کار بزرگ را نموده، دلالت می‌‌دهد بر اینکه نماز جماعت واجب و تخلف از آن حرام است.

دوم: عدم نهی از منکر، در حالی که نهی از منکر بر هر کسی که توانایی دارد به عنوان واجبی از واجبات است. لذا بر این فرد ممکن است که همراه با مردم نماز بخواند و هرگاه از آن‌‌ها منکری دید آن‌‌ها را نهی کند تا آنچه الله À بر او از نهی از منکر و اصلاح نمودن برادران مسلمانش واجب نموده را انجام داده باشد.

در هر صورت بر انسان واجب است که همراه جماعت نماز بخواند و از منکری که آن را مشاهده می‌‌کند یا می‌‌شنود نهی کند.


[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل يجوز ترك الصلاة في المسجد بسبب ما يفعله المصلون في المسجد من بعض الأعمال المخالفة للدين، ومن الدعاء لأناس لا يستحقون الدعاء لهم، وهل يُعَدُّ هذا سببًا يبيح الصلاة في البيت ومفارقة الجماعة في المسجد؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذا لا يُعد سببا لجواز ترك الصلاة مع الجماعة، بل الواجب على المرء أن يحضر صلاة الجماعة، وأن ينصح من خالف شرع الله تعالى في عمله، سواء كان يتعلق بالصلاة أو بغير الصلاة؛ لأن المؤمن للمؤمن كالبنيان يشد بعضه بعضا ) ، وقد قال الله تعالى: ﴿ كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ۗ ﴾ [آل عمران: ١١٠].

وفي تخلف الإنسان عن صلاة الجماعة لأجل هذا السبب محذوران:

المحذور الأول: أنه ترك ما يجب عليه من حضور الجماعة، وحضور الجماعة واجب، حتى قال النبي عليه الصلاة والسلام: «لقد هَمَمَتُ أن آمر بالصلاة فتقام، ثم آمر رجلًا فيصلي بالناس، ثم أنطلق برجال معهم حزم من حطب إلى قوم لا يشهدون الصلاة، فَأُحَرِّقَ عليهم بيوتهم بالنار»، وإذا هَمَّ النبي – عليه الصلاة والسلام- بهذا الأمر العظيم دل ذلك على وجوب الصلاة مع الجماعة، فالتخلف عنها محرم.

أما المحذور الثاني: عدم النهي عن المنكر والنهي عن المنكر فرض من الفروض، واجب على كل من يستطيع، وبإمكان هذا الرجل أن يصلي مع الناس، وإذا شاهد منهم منكرًا نهاهم عنه حتى يكون في ذلك قيام بما فرض الله عليه من النهي عن المنكر، وإصلاح لإخوانه المسلمين.

والحاصل أنه يجب على الإنسان أن يصلي مع الجماعة، وأن ينهى عن المنكر الذي يشاهده أو يسمعه.

مطالب مرتبط:

(۲۷۵۷) حکم مسئولیت والدین در قبال ترک جماعت فرزندان بالغ در نماز صبح

بر تو به خاطر عدم حضور آن‌‌ها در نماز گناهی نیست، مادامی که آن‌‌ها را بیدار می‌‌کنی ولی آن‌‌ها می‌‌خوابند؛ زیرا تو واجبی که الله À بر تو واجب گردانیده را انجام دادی و آن‌‌ هم بیدار کردن کسانی که خواب هستند است....

ادامه مطلب …

(۲۷۵۳) صحت نماز در مسجد ساخته‌شده در زیرزمینِ ساختمان تجاری

اصل بر این است که نماز در همه جا درست است، مگر جاهایی که دلیل بر منع آن وجود داشته باشد...

ادامه مطلب …

(۲۷۷۹) حکم ترک برخی نمازهای جماعت به دلیل خستگی یا مشغله

اینکه نماز ظهر و عصر را تا وقت غروب به تأخیر بیندازد بر او حرام است و بر او لازم است که توبه کند و وقتش را طوری تنظیم کند که نمازها را در وقتش بخواند....

ادامه مطلب …

(۲۷۶۲) حکم نماز جماعت در کنار راه در صورت خطر رفت‌وآمد به مسجد

مادامی که این‌‌گونه است و مسجد حدود یک کیلومتر از شما فاصله دارد و بزرگراهی بین شما وجود دارد، اشکالی ندارد که در مکان خود نماز بخوانید و در این حالت اگر برای شما آسان‌‌تر است قصر و جمع بخوانید، زیرا مسافر هستید....

ادامه مطلب …

(۲۷۲۸) حکم کسی که در خانه نماز می‌‌خواند در حالی که صدای اذان را می‌‌شنود، چیست؟

نمازش درست است همراه گناه و از دست دادن پاداش و نیکی و این قول صحیح‌‌تر است

ادامه مطلب …

(۲۷۴۷) حکم ثواب پیاده‌روی به مسجد دورتر با وجود مسجد نزدیک

جایز نیست که به مسجد دورتری برود، بلکه بر او واجب است که همراه با جماعت در آن مسجد نماز بخواند، زیرا اگر به مکان دور برود، به اندازه‌‌ی مسافت کار از او فوت می‌‌شود .....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه