(۲۷۱۹) سوال: آیا دو رکعت تحیه‌‌ی مسجد را زمانی که بعد از نماز عصر و قبل از غروب خورشید همچنین بعد از نماز صبح بعد از طلوع خورشید وارد مسجد شدم، بخوانم؟

جواب:

بله! هرگاه بعد از نماز عصر قبل از غروب خورشید و بعد از نماز صبح قبل از طلوع خورشید وارد مسجد شدی، دو رکعت نماز بخوان؛ زیرا دو رکعت نماز هنگام ورود به مسجد نماز دارای سبب است و هر نمازی که دارای سبب باشد، در اوقات نهی خوانده می‌‌شود، زیرا از نهی نشده و نهی برای سنت‌‌های مطلقی است که دارای سبب نباشد، به این صورت که انسان بدون سبب نماز سنت بخواند، در این صورت از نماز در اوقات سه‌‌گانه نهی می‌‌شود: از نماز صبح تا بالا آمدن خورشید به اندازه‌‌ی یک نیزه و عبرت به نماز شخص به تنهایی است نه به نماز مردم، از نماز عصر تا غروب خورشید و هنگام ایستادن خورشید در وسط روز تا زوال آن.

اما دو وقت اول یعنی: از نماز صبح تا بالا آمدن خورشید به اندازه‌‌ی یک نیزه همچنین از نماز عصر تا غروب مشخص است.

اما وقت سوم یعنی: از هنگام ایستادن خورشید تا زوال آن، قبل از زوال حدود ده دقیقه است، خورشید هنگامی که در وسط آسمان قرار گرفت شخص گمان می‌‌کند که ایستاده است، یعنی: حرکت نمی‌‌کند، زیرا بالاترین نقطه‌‌ی آسمان قرار گرفته است، در اینجا مردم حدود ده دقیقه نماز نمی‌‌خوانند تا اینکه زایل شود سپس نهی برداشته می‌‌شود.

این‌‌ها اوقات نهی هستند ولی نهیی برای نمازهای دارای سبب نیست، مانند: تحیه‌‌ی مسجد، اعاده‌‌ی نماز جماعت، یعنی: هنگامی که در مسجد خود نماز خواندی سپس به مسجد دیگری به قصد مدارسه‌‌ی علم یا نماز جنازه آمدی و دیدی که مردم در حال نماز خواندن هستند، نماز می‌‌خوانی، همچنین دو رکعت نماز طواف، هنگامی که انسان در اوقات نهی طواف نمود، دو رکعت نماز می‌‌خواند، زیرا دارای سبب است، همچنین سنت وضو، هرگاه انسان وضو گرفت برایش مشروع است که دو رکعت بخواند، چرا که هرکس: «من أسبغ الوضوء، ثم صلی رکعتین لا یحدث فیهما نفسه، غفر له ما تقدم من ذنبه»[۱](کسی که وضو را کامل بگیرد سپس دو رکعت را با اخلاص و خشوع بخواند، گناهان گذشته‌‌اش بخشیده می‌‌شود).

خلاصه: کسی که بعد از نماز و قبل از طلوع خورشید یا بعد از نماز عصر قبل از غروب خورشید وارد مسجد شد، تا دو رکعت نخوانده نمی‌‌نشیند و نهیی در آن و هر نماز سنتی که دارای سبب باشد، وجود ندارد.

اما در نماز فرض به صورت اطلاق برای آن نهیی وجود ندارد، بنابر قول پیامبر ﷺ: «من نام عن صلاة أو نسیها فلیصلها إذا ذکرها، لا کفارة لها إلا ذلک»[۲](کسی که از نمازی خواب رفت یا آن را فراموش کرد، هنگامی که به یاد اورد آن را بخواند، غیر از این کفاره‌‌ای برایش نیست)، لذا اگر انسان بعد از نماز عصر به یاد آورد که نماز ظهر را بدون وضو خوانده، نماز ظهر را هر چند بعد از نماز باشد، می‌‌خواند؛ زیرا برای نماز فرض وقت نهی وجود ندارد، بلکه هرگاه انسان آن را به یاد آورد اگر فراموش نموده یا هرگاه بیدار شد، اگر که خواب رفته آن را می‌‌خواند.

[۱] تخریج آن گذشت، حدیث: «توضأ ثلاثا ثلاثا».

[۲] تخریج آن گذشت، حدیث: «توضأ ثلاثا ثلاثا».