(۲۶۴۲) سوال: وقت نماز ضحی کی شروع می‌‌شود و آیا سنت است؟

جواب:

دو رکعت ضحی سنتی است که رسول الله ﷺ به ابوهریره، ابوذر و ابودرداء توصیه نمودند، ابوهریره J می‌‌گوید: «أوصانی خلیلی بثلاث: رکعتی الضحی، صیام ثلاثة أیام من کل شهر، و أن أوتر قبل أن أنام»[۱](خلیل و دوست صمیمی‌‌ام مرا به سه چیز سفارش نمودند: دو رکعت سنت ضحی، روزه گرفتن سه روز در هر ماه، خواندن قبل از اینکه بخوابم)

لذا قول صحیح از اقوال اهل علم این است که مداومت نمودن بر آن سنت است، بنابر قول رسول الله ﷺ: «یصبح علی کل سلامی من أحدکم صدقة، فکل تسبیحة صدقة، و کل تحمیدة صدقة، و کل تهلیلة صدقة، و کل تکبیرة صدقة، و أمر بالمعروف صدقة، و نهی عن المنکر صدقة، و یجزئ من ذلک رکعتان یرکعهما من الضحی»[۲](در هر روز به خاطر هر بند و مفصلی بر شما صدقه لازم است، پس هر سبحان الله و هر الحمدلله و هر لا اله الا الله و هر الله اکبر گفتن صدقه است و امر به معروف و نهی از منکر نیز صدقه است و از همه‌‌ی این‌‌ها دو رکعت نماز ضحی کفایت می‌‌کند) و فرموده‌‌اش ﷺ: «و یجزئ من ذلک رکعتان یرکعهما من الضحی» دلالت بر عموم می‌‌دهد، یعنی: مقتضای آن این است که نماز ضحی برای همه، چه کسانی که قیام اللیل می‌‌خوانند و کسانی که نمی‌‌خوانند، است و وقت آن از بالا آمدن خورشید به اندازه‌‌ی یک نیزه شروع شده و تا کمی قبل از زوال ادامه دارد. یعنی: تقریبا بعد از طلوع خورشید به اندازه‌‌ی ربع ساعت تا اینکه حدود ده دقیقه تا زوال باقی مانده باشد.

[۱] بخاری: کتاب التهجد، باب صلاة الضحی فی الحضر، شماره­ی (۱۱۷۸)، مسلم: کتاب صلاة المسافرین و قصرها، باب استحباب صلاة الضحی، شماره­ی (۷۲۱).

[۲] تخریج آن گذشت.