چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۲۶۳۶) آیا واجب است که هنگام نماز در تمام مکان‌‌های مسجد جابجا شوم؟

(۲۶۳۶) سوال: آیا واجب است که هنگام نماز در تمام مکان‌‌های مسجد جابجا شوم؟ برخی اوقات انسان در یک مکان در مسجد نماز می‌‌خواند و برخی مردم می‌‌گویند: واجب است که در هر دو رکعت بعد از هر نمازی مکانت را تغییر دهی؟

جواب:

قائل شدن به اینکه واجب است مکان نمازت را در هر رکعت تغییر دهی، اصل و سندی از شرع ندارد و اشکالی ندارد که انسان در یک مکان سنت بخواند.

و فقط نهی از اینکه انسان در یک مکان مشخص از مسجد جا بگیرد و جز در آن جا نماز نخواند، وارد شده است.

اما اینکه انسان عادت نموده که در مکان مشخصی نماز می‌‌خواند و لی در غیر از آن مکان نیز نماز می‌‌خواند، در نهی وارد نمی‌‌شود.

و چیزی که شایسته است، آگاه سازی شود، این است که برخي از مردم مکان مشخصی را در نماز فرض برای خود انتخاب می‌‌کنند و اگر چه که مکان بهتری نیز وجو داشته باشد، لذا مثلا او را می‌‌بینی که در آخر صف نماز می‌‌خواند، در حالی که می‌‌تواند در اول صف اول باشد یا اینکه در صف دوم نماز می‌‌خواند، در حالی که می‌‌تواند در صف اول نماز بخواند و این بدون شک نقص است، زیرا هرچه انسان در صفوف پیشی بگیرد، بهتر است و هر چه به امام نزدیک‌‌تر باشد بهتر است، لذا انسانی که مکانی دیگری را در صف می‌‌ایستد در حالی  که مکانی نزدیک‌‌تر به امام وجود دارد، خود را از این فضیلت محروم نموده است. همچنین کسانی که مکانی را در صف دوم برای خود قرار می‌‌دهد با این وجود که برایش ممکن است که در صف اول نماز بخواند، خودش را از فضیلت صف اول محروم نموده است، و پیامبر ﷺ می‌‌فرماید: «لو یعلم الناس ما فی النداء -یعنی: ما الاذان و الصف الأول، ثم لا یجدوا إلا أن یستهموا علیه لاستهموا»[۱](اگر مردم می‌‌دانستند در اذان و صف اول چقدر فضیلت وجود دارد سپس راهی جز قرعه نداشتند، قرعه می‌‌اندختند) یعنی: اگر می‌‌دانستند چقدر در آن اجر وجود دارد، سپس راهی برای رسیدن به آن جز قرعه نداشته باشند، قرعه می‌‌اندازند که کدام یک به نسبت صف اول یا اذان مستحق‌‌تر هستند.


[۱] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل يجب أن أتحرك في كل مكان في المسجد عندما أصلي ؟ فأحيانًا الإنسان يظل يصلي في مكان واحد في المسجد، وبعض الناس يقول: يجب أن تغير المكان في كل ركعتين بعد أي صلاة؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: القول بأنه يجب أن تُغَيّر مكان صلاتك في كل ركعتين لا أصل له ولا سَنَدَ له من الشرع، ولا حرج على الإنسان أن يبقى يتطوع في مكان واحد.

وإنما النهي عن كون الإنسان يستوطن بمكان معين من المسجد لا يُصَلِّي إلا فيه، فهذا هو الذي قد ورد النهي عنه.

وأما كون الإنسان يَعْتَادُ مكانًا مُعَيَّنا يصلّي فيه، لكن يصلي في غيره أيضًا فهذا ليس فيه نهي.

إنما الشيء الذي ينبغي أيضًا أن ينتبه له أن بعض الناس يتخذ مكانا معينا في صلاة الفريضة يُصَلِّي فيه، ولو كان مكانا مفضولا، فتجده مثلا يصلي في

أنه

آخر الصف، مع أنه يتمكن أن يكون في أول الصف، أو يصلي في الصف الثاني مع أنه يتمكن أن يصلي في الصف الأول، وهذا لا شك أنه نقص؛ لأنه كلما تَقَدَّم الإنسان في الصفوف فهو أفضل، وكلما دنا من الإمام فهو أفضل، فالإنسان الذي يتخذ مكانا في آخر الصف مع وجود ما هو أدنى منه للإمام قد حرم نَفْسَهُ هذه الفضيلة، وكذلك الذي يتخذ مكانا في الصف الثاني مع أنه يمكنه أن يصلي في الصف الأول قد حَرَمَ نفسه فضيلة الصف الأول، وقد قال النبي – عليه الصلاة والسلام- : «لو يعلم الناس ما في النداء -يعني: ما في الأذان والصف الأول، ثم لم يجدوا إلا أن يَسْتَهِمُوا عليه لاسْتَهَمُوا» يعني: لو يعلمون ما فيهما من الأجر ثم لم يجدوا سبيلا إلى الوصول إليهما إلا بالاستهام -يعني: بالقرعة – لاقترعوا، أيهم يحظى بالصف الأول أو بالأذان؟

مطالب مرتبط:

(۲۵۹۷) تعداد سنت‌‌های قبلیه وبعدیه‌‌ی ظهر چقدر است؟

نماز ظهر دارای شش رکعت سنت راتبه است: چهار رکعت با دو سلام قبل از نماز و دو رکعت بعد از نماز و این‌‌ها از سنت‌‌های راتبه‌‌ای است که خلل در آن شایسته نیست...

ادامه مطلب …

(۲۶۱۷) حکم دو رکعتی که مردم آن را بین اذان اول و اذان دوم کمی قبل از خطبه‌‌ی جمعه می‌‌خوانند، چیست؟

دو رکعت خواندن بین دو اذان نزدیک به هم، همانطور که از بسیاری از مردم دیده می‌‌شود و این از جمله بدعت‌‌ها است....

ادامه مطلب …

(۲۵۷۴) سنت‌‌های رواتب نماز در مسجد و خارج مسجد کدام هستند؟

سنت‌‌های راتنبه‌‌ی تابع نماز، دوازده رکعت هستند: چهار رکعت قبل از ظهر با دو سلام، دو رکعت بعد از آن، دو رکعت بعد از مغرب، دو رکعت بعد از عشا و دو رکعت قبل از نماز صبح، این‌‌ دوازده رکعت: شش رکعت در ظهر، دو رکعت در مغرب، دو رکعت در عشا و دو رکعت در صبح...

ادامه مطلب …

(۲۶۲۳) آیا بهتر است که سنت‌‌ها را در مسجد بخوانیم یا در خانه؟

بهتر است که انسان همه‌‌ی سنت‌‌ها را در خانه بخواند، بنابر فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ:...

ادامه مطلب …

(۲۶۳۵) برخی از نمازگزاران را می‌‌بینیم که در اثنای سنت جاهای خود را تغییر می‌‌دهند، حکمت این کار چیست؟

حکمت از تغییر مکان هنگام راتبه این است که رسول الله ﷺ می‌‌فرماید:...

ادامه مطلب …

(۲۶۰۲) حکم سنت قبلیه‌ی مغرب

بله سنتی قبل از نماز مغرب وجود دارد، اما بعد اذان مغرب، زیرا قبل از اذان وقت نهی است...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه