(۲۴۶۴) حکم گفتن “سبحان الله” توسط مأمومین در صورت ترک سجده توسط امام

(۲۴۶۴) سوال: امام یکی از سجده‌‌ها را فراموش کرده و فقط یک سجده به جا آورده و بلند شده پس یکی از مأمومین گفت: سبحان الله، و نشست و منتظر شد که سجده کند اما او سجده نکرد سپس دوباره گفت: سبحان الله، و بلند شد و بعد از نماز امام گفت: چرا نگفتی که سجده را ترک کردی؟ آیا هنگامی که امام یکی از سجده ها را ترک کند این کلام مشروع است، بارک الله فیکم؟

جواب:

هنگامی که امام سجده یا رکوعی را فراموش کرد او را متوجه سازید و بگویید: سبحان الله و اگر متوجه نشد آیه‌ای از قرآن بخوانید که به آن اشاره دارد لذا اگر رکوع است می‌گوید: {وَٱرۡكَعُوا۟ مَعَ ٱلرَّ ٰ⁠كِعِینَ} [سوره البقرة: ۴۳] : (و با نمازگزاران نماز بخوانید): و نیت تلاوت می‌کند و اگر سجده می‌باشد، می‌گوید: {وَٱسۡجُدۡ وَٱقۡتَرِب ۩} [سوره العلق: ۱۹] : (و سجده کن و (به الله) تقرب جوی): و نیت قرائت را می‌کند زیرا قرائت قرآن نماز را باطل نمی‌کند اما اگر صحبت کند و بگوید: ای امام سجده را ترک کردی، طبق قول راجح اهل علم نماز باطل می‌شود.

در این مناسبت دوست دارم این مسئله را مورد توجه قرار دهم اگر انسانی سجده را ترک کرد تا این که بلند شد یعنی: در حالی سجده‌ی اول رکعت اول را به جا آورد بلافاصله برای رکعت دوم بلند شد پس برای او واجب است که برگردد اگر چه قرائت را شروع کرده باشد اگر به مکان آن فعلی که ترک کرده است در رکعت دوم نرسیده باشد لذا اگر زمانی که به رکوع رکعت دوم رفت و به یاد آورد که سجده‌ی دوم را در رکعت اول به جا نیاورده است در این صورت می‌نشیند و ادامه نمی‌دهد اگر چه بعد از رکوع باشد می‌نشیند و می‌گوید: (رب اغفرلی وارحمنی) و سجده‌ی دوم را به جا می‌آورد سپس بلند می‌شود و نمازش را کامل می‌کند و سلام نماز را می‌دهد سپس سجده‌ی سهو را به جا آورده و سلام می‌دهد.

اما اگر یادش نیامد تا زمانی که برای بین دو سجده‌ی رکعت دوم نشست در این صورت رکعت دوم لغو شده و رکعت اول حساب می‌شود و چهار رکعت می‌خواند و بعد از سلام سجده‌ی سهو می‌کند، مثال آن: مردی از سجده‌ی اول بلند شده و به رکعت دوم می‌ایستد و ادامه می‌دهد تا این که به بین دو سجده‌ی رکعت دوم می‌رسد و به یاد می‌آورد که در رکعت اول فقط یک سجده کرده، به او می‌گوییم: می‌گوییم این نشستن رکعت اول محسوب می‌شود و او ادامه می‌دهد تا این که چهار رکعت را تکمیل کند و رکعت اول متشکل از رکعت اول و دوم می‌باشد زیرا در آن قیام و رکوع و سجود غیر از اولی است و در آن جلوس و سجود از رکعت دوم است و هنگامی که سلام نماز را داد سجده‌ی سهو را بعد از سلام به جا می‌آورد.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إمام نَسِيَ إحدى السجدات، ولم يسجد إلا سجدة واحدة ثم قام، فقال أحد المأمومين: سبحان الله! فجلس ثم انتظره يسجد ولكنه لم يسجد، ثم قال: سبحان الله ! فقام، وفي ختام الصلاة قال الإمام: لماذا لم تقل: تركت سجودا؟ فهل يشرع هذا الكلام للمأمومين عندما يترك الإمام إحدى السجدتين وبارك الله فيكم؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إذا نسي الإمام سجدة أو ركوعًا فَلْيُنبهوه وليقولوا: سبحان الله، وإذا لم ينتبه فليقرؤوا آية من القرآن فيها الإشارة إلى ذلك، فإذا كان ركوعًا فإنه يقول: ﴿ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّكِمِينَ ﴾ [البقرة: ٤٣] مثلا وينوي به التلاوة، وإذا كان سجودًا يقرأ: ﴿ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِب ﴾ [العلق: ١٩] وينوي بذلك القراءة؛ لأن قراءة القرآن لا تُبْطِلُ الصلاة، أما لو تكلم وقال: إنك أيها الإمام تركت سجدة، فإن صلاته تبطل على القول الراجح من أقوال أهل العلم.

وبهذه المناسبة أود أن أنبه أن الإنسان لو ترك سجدة حتى قام، يعني: أنه قام من الركعة الأولى حين سجد السجدة الأولى، قام مباشرة إلى الركعة الثانية، فإنه يجب عليه أن يرجع ولو شرع في القراءة، يجب أن يرجع ما لم يصل إلى مكان المتروك من الركعة الثانية، فلو أنه حينما ركع في الركعة الثانية وقام ذكر أنه لم يسجد إلا السجدة الأولى في الركعة الأولى، فهنا حينئذ ينحط يجلس ولا يستمر، يجلس ولو بعد الركوع ولا يستمر يجلس ويقول: رب اغفر لي وارحمني، ويسجد السجدة الثانية، ثم يقوم ويكمل صلاته ويسلم، ثم يسجد سجدتين ويسلم.

وأما إن كان لم يذكر حتى جلس بين السجدتين من الركعة الثانية، فإن الركعة الثانية تكون هي الأولى وتُلْغَى الأولى، ويأتي بأربع ركعات، ويسجد للسهو بعد السلام، مثال ذلك: رجل قام من السجود الأول رأسًا إلى الركعة الثانية وصلاها، فلما جلس بين السجدتين من الركعة الثانية ذكر أنه لم يسجد في الأولى إلا سجدة واحدة نقول: إذا هذا الجلوس اعتبره للركعة الأولى واسجد، واعتبر السجود للركعة الأولى ثم قم، واعتبر هذه الركعة الثانية، واستمر حتى تكمل أربعًا، وحينئذ تكون الركعة الأولى مُلَفَّقَة من الركعة الأولى والركعة الثانية؛ لأن فيها قياما وركوعًا وسجودًا من غير الأولى، وفيها جلوس وسجود من الركعة الثانية، وإذا سلمت تسجد سجدتين بعد السلام.

مطالب مرتبط:

(۲۴۵۳) حکم نماز در صورت سلام دادن سهوی پس از سه رکعت در نماز ظهر

اگر بعد از نماز بلافاصله یا با گذشت وقت کمی که نماز از هم جدا نشود به یاد آوردی، آن رکعتی که ترک کردی را بخوان سپس سلام بده و سجده‌ی سهو کن سپس سلام بده....

ادامه مطلب …

(۲۴۵۶) حکم سجده‌ی سهو مأمومین در صورت تأخیر و فوت برخی رکعات نماز

امام را بعد از سلام در سجود تبیعت نمی‌کنند چون معذور می‌باشند و در متابعت امام باید قبل از سجود همراه او سلام اول را نیز بدهند....

ادامه مطلب …

(۲۴۴۰) حکم نماز در صورت ترک یک رکعت به دلیل جهل یا فراموشی

(۲۴۴۰) سوال: اگر کسی یک رکعت از نماز را از روی جهل یا فراموشی نخواند و بلافاصله بعد از سلام از مسجد خارج شود اما وقتی زیادی نمی‌گذرد که برمی‌گردد، آیا الان یک رکعت بخواند و سجده‌ی سهو بکند یا نماز را از اول بخواند؟ جواب: اگر وقت زیادی نگذشته است و زمانی که به […]

ادامه مطلب …