(۲۴۵۹) سوال: زمانی که امام در رکعت سوم یا چهارم میباشد و در نشستنش در تشهد اول شک میکند و مأمومین نیز تسبیح نگفتند، آیا سجدهیرسهو برای او لازم است؟
جواب:
اگر امام در ترک تشهد اول شک کرده است یعنی شک کرده که واجبی را ترک کرده یا نه؟ اهل علم در این مسئله اختلاف کردهاند یعنی هنگامی که نمازگزار در ترک واجبی شک کند مثل: تشهد اول تسبیح در رکوع یا سجود، آیا سجدهی سهو برایش واجب میشود یا نه؟ بعضی از علما گفتهاند سجدهی سهو برای او واجب نیست و دلیل ایشان این است که او در سبب وجوب سجود شک کرده است و اصل عدم وجود سبب است.
و بعضی دیگر گفتهاند اگر در ترک واجبی شک کرد بر او واجب است که سجدهی را به جا آورد یعنی اگر شک کرد که آیا او تسبیح گفته کرده یا نه؟ آیا تهشد اول خوانده یا نه؟ لذا سجدهی سهو بر او واجب میشود دلیل آوردهاند که اصل عدم آنجام این فعل واجب است و هنگامی که اصل عدم انجام این فعل واجب باشد سجدهی سهو برای جبران این نقص واجب میشود.
و این قول صحیحتر و به احتیاط نزدیکتر است زیرا دلیل آن قویتر میباشد و به برائت ذمه نزدیکتر است.
سوال کننده: میخوانیم اینقول ایشان را تفسیر کنید: اصل عدم فعل این واجب است؟
جواب: یعنی مثلا انسانی شک کرد که آیا برای تشهد اول نشسته یا خیر؟ حال اصل، نشستن آن است یا اصل، عدم نشستن آن؟ طبیعتا وقتی در وجود و عدم چیزی شک کردیم، اصل عدم آن است و بر همین مبنا اصل عدم نشستن او میباشد پس سجدهی سهو را به جا میآورد.