چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۲۴۰۳) مسافتی که شایسته است بین موضع سجود نماز‌گزار و عبور کننده از جلوی او باشد

(۲۴۰۳) سوال: مسافتی که شایسته است بین موضع سجود نماز‌گزار و عبور کننده از جلوی او باشد همراه با دلیل چقدر است؟

جواب:

حالت نماز‌گزار از دو حالت خالی نیست:

حالت اول: ستره را در جلوی خود گذاشته باشد و این مانعی است بین خودش و عبور کننده و برای هیچ کس جایز نیست که از بین آن عبور کند و اگر کسی می‌خواست که از بین ستره‌اش عبور کند پس او را دفع کند همانطور که در حدیث از رسول الله ﷺ ثابت است: «إذا صلَّى أَحَدُكُم إلى شيء يَسْتُرُهُ مِنَ النَّاس، فأَرَاد أحَد أن يَجْتَازَ بين يديه، فَلْيَدْفَعْهُ، فإن أبى فَلْيُقَاتِلْهُ؛ فإنما هو شيطان»[۱]: (هرگاه يكی از شما چيزی را بين خود و مردم ستره قرار داد و نماز خواند و شخصی خواست از جلويش بگذرد، او را دفع نموده و بازدارد. و اگر نپذيرفت، با وی بجنگد زيرا او شيطان است).

حالت دوم: ستره‌ای برای خود قرار نداده است که در این حالت بعضی از اهل علم می‌گویند: سه ذراع از پای او حقش می‌باشد که کسی حق ندارد در فاصله‌ی کمتر از آن از جلوی او عبور کند و فاصله‌ی بیشتر اشکالی ندارد.

و بعضی از اهل علم گفته‌اند: اگر که ستره‌ای برای خود قرار نداده است است حد او تا موضع سجودش می‌باشد و عبور از پشت آن مشکلی ندارد و این نظر به صواب نزدیک‌تر است مگر این که نماز‌گزار مکان خاصی داشته باشد که بر آن نماز می‌خواند که در این صورت کسی حق ندارد تا انتهای آن مکان از جلوی نماز‌گزار رد شود.


[۱] رواه البخاری (۵۰۹) و مسلم (۵۷).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما المسافة التي ينبغي أن تكون بين موضع سجود المصلى والمار بين يديه مع الدليل؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: المصلي لا يخلو من حالين الحال الأولى: إما أن يتخذ سترة له يضعها أمامه، فتكون هي الحائل بينه وبين المار بين يديه، ولا لأحد أن يمر بينه وبين سترته، فإن حاول أحد أن يمر بينه وبين سترته فإنه يدفعه، فإن أبي فليقاتله، فإن معه الشيطان، كما ثبت بذلك الحديث عن النبي صلى الله عليه وسلم.

الحال الثانية: أن لا يكون له سُتْرَة، فإذا لم يكن له سُتْرَة فإن من أهل العلم من يقول: إن المسافة ثلاثة أذرع من قدميه، فما دونها لا يحل لأحد أن يمر منه، وما وراءها فإنه لا حرج بالمرور منه.

وقال بعض أهل العلم: إذا لم يكن له سترة فإنَّ حَدَّ ذلك موضع سجوده، فما كان من وراء موضع سجوده فلا حرج على الإنسان أن يمر به، وهذا أقرب إلى الصواب، إلا إذا كان للإنسان مصلى خاص يصلي عليه، فإنه لا يحل لأحد أن يمر بينه وبين منتهى هذا المصلَّى الخاص.

مطالب مرتبط:

(۲۴۰۰) حکم عبور از جلوی نمازگزار در مساجد شلوغ

دو وجه در این سوال وجود دارد: وجه اول: حکم عبور از جلوی نماز‌گزار که حرام می‌باشد زیرا رسول الله ﷺ می‌فرماید: «لَوْ يَعْلَمُ الْمَارُّ بَيْنَ يَدَيِ الْمُصَلِّي مَاذَا عَلَيْهِ لَكَانَ أَنْ يَقِفَ أَرْبَعِينَ خَيْرًا لَهُ مِنْ أَنْ يَمُرَّ بَيْنَ يَدَيْهِ» : (اگر کسی که از جلوی نمازگزار می گذرد، می دانست با اين کار چقدر گناه کار می شود، چنانچه چهل- روز يا ماه يا سال- توقف می کرد، برايش بهتر از آن بود که از جلوی نمازگزار عبور کند): که چهل نیز به چهل سال تفسیر شده است ولی در صورتی که نماز‌گزار تعدی کردی باشد این‌گونه نیست از این جهت در مکانی نماز می‌خواند که مانع مردم شده است مانند کسانی که در صحن طواف نماز می‌خوانند در حالی که مردم در حال طواف هستند که در این صورت ایشان حقی ندارند و عبور از جلوی ایشان جایز است زیرا آنها در این مکانی که خاص طواف کنندگان است حقی ندارند. و همچنین کسی که در جایی نماز می‌خواند که جای عبور و مرور مردم است و مردم باید از آنجا عبور کنند مانند کسانی که جلوی درهای مسجد نماز می‌خوانند که در این صورت نیز عبور از جلوی ایشان اشکالی ندارد مگر این راه در روی باشد که در این حالت این کار را انجام نده. وجه دوم: به نسبت نماز‌گزار آیا مردم می‌توانند از جلوی او رد شوند؟ جواب: اگر برای خود ستره قرار داده است هیچ کس اجازه‌ی عبور از آن را ندارد (یعنی از بین او و ستره‌اش) زیرا رسول الله ﷺ فرمود است: «إذا صلَّى أَحَدُكُم إلى شيء يَسْتُرُهُ مِنَ النَّاس، فأَرَاد أحَد أن يَجْتَازَ بين يديه، فَلْيَدْفَعْهُ، فإن أبى فَلْيُقَاتِلْهُ؛ فإنما هو شيطان» : (هرگاه يكی از شما چيزی را بين خود و مردم ستره قرار داد و نماز خواند و شخصی خواست از جلويش بگذرد، او را دفع نموده و بازدارد. و اگر نپذيرفت، با وی بجنگد زيرا او شيطان است): و اگر ستره قرار نداده است پس حق او تا موضع سجده‌اش است لذا کسی که از این مکان می‌خواست عبور کند را رد می‌کند اما کسی از پشت آن عبور کند دیگر حقی در آن ندارد....

ادامه مطلب …

(۲۴۰۱) حکم عبور از وسط نماز‌گزاران در صف‌های آخر

شکی نیست که از فروتنی و اخلاق نیک این است هنگامی که زود بلند شدی با آرامش و اجازه گرفتن از میان مردمی در صف‌ها نشسته‌اند و تسبیح می‌کنند رد شوی و آنها را اذیت نکنی...

ادامه مطلب …

(۲۳۹۳) حکم گذاشتن ستره در هنگام تنهایی

قول راجح این است که حتی اگر عبور کسی ترس نداشته باشد نیز گذاشتن ستره سنت است زیرا از فوائد گذاشتن جلوگیری از نگاه به راست و چپ است و افضل این است که ستره به اندازه‌ی پایانه‌ی پالان شتر باشد....

ادامه مطلب …

(۲۴۰۷) احکام بازی کودکان در حین نماز و موارد قطع شدن نماز

بدون شک نماز خواندنت پیش فرزندانت که بازی می‌کنند و تو را در مخاطب قرار می‌دهند اشتباه است....

ادامه مطلب …

(۲۴۰۴) حکم قطع شدن نماز با عبور حیوانات

چیزی که نماز را قطع می‌کند سه چیز است: الاغ و سگ سیاه و زن....

ادامه مطلب …

(۲۳۹۲) حکم ستره گذاشتن در نماز

ستره در قول راجح سنت است و واجب نیست بنابراین شایسته است که انسان وقتی می‌خواهد نماز بخواند به سوی ستره نماز بخواند....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه