سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۲۳۹۹) حکم منع عبور از جلوی نمازگزار

(۲۳۹۹) سوال: اگر مردی در نماز باشد پس باید کسی که از جلویش عبور می‌کند را منع  کند لذا چگونه با کسی که منع نمی‌کند برخورد کنیم مخصوصا اگر مسجد شلوغ باشد مثل مسجدالحرام و غیره؟

جواب:

رسول الله ﷺ می‌‌فرماید: «إِذَا صَلَّى أَحَدُكُمْ إِلَى شَيْءٍ يَسْتُرُهُ مِنَ النَّاسِ، فَأَرَادَ أَحَدٌ أَنْ يَجْتَازَ بَيْنَ يَدَيْهِ فَلْيَدْفَعْهُ»[۱]: (هرگاه يكی از شما چيزی را بين خود و مردم ستره قرار داد و نماز خواند و شخصی خواست از جلويش بگذرد، او را دفع كند): بنابراین او را دفع کن اگر که با زدن باشد و مانند آن «فإنه شیطان»: (حقیقتا او شیطان است): و در لفظ دیگر آمده است: «فإن معه القرین»: (قطعا همراه او قرین است): بنابراین تو ابتدا او را با روشی نیکو دفع کن اگر بر آن اصرار ورزید او را با قوت بران؛ زیرا همانطور که رسول الله ﷺ فرمود او شیطان است و اگر در محلی شلوغ قرار داری پس افضل این است که به قدر توانت از مکان‌هایی بروی که شلوغی کمتری است و تو به اندازه‌ی توانت مسئول هستی و اگر امری از توانت و نیروی تو خارج هست، الله À بیشتر از آنچه در توانت است تو را مکلف نمی‌کند.


[۱] رواه البخاری (۵۰۹) و مسلم (۵۷).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا كان الرجل في الصلاة فإن عليه أن يمنع المارين أمامه، فكيف نتعامل مع من لا يمتنع خاصة إذا كان المسجد مزدحما مثل المسجد الحرام وغير ذلك؟

فأجاب رحمه الله تعالى: يقول النبي عليه الصلاة والسلام: «إذا صلى أحدكم إلى شيء يَسْتُرُه من الناس فأراد أحد أن يجتاز بين يديه فليدفعه، فإن أبي فليقاتله»، فيدافعه وإن أدى ذلك إلى الضرب وما أشبه ذلك، فإنه شيطان»، وفي لفظ: «فإن معه القَرِينَ»، فأنت تدافع بالتي هي أحسن أولا، فإن أَصَرَّ فادفعه ولو بقوة؛ لأنه كما قال النبي – عليه الصلاة والسلام- شيطان، وإذا كنت في محل مزدحم فالأفضل أن تتحرى الأماكن القليلة الازدحام بقدر ما تستطيع، وأنت عليك أن تتقي الله ما استطعت، وإذا جاء أمر خارج عن قدرتك واستطاعتك فإن الله لا يكلف نفسا إلا وسعها.

مطالب مرتبط:

(۲۴۰۰) حکم عبور از جلوی نمازگزار در مساجد شلوغ

دو وجه در این سوال وجود دارد: وجه اول: حکم عبور از جلوی نماز‌گزار که حرام می‌باشد زیرا رسول الله ﷺ می‌فرماید: «لَوْ يَعْلَمُ الْمَارُّ بَيْنَ يَدَيِ الْمُصَلِّي مَاذَا عَلَيْهِ لَكَانَ أَنْ يَقِفَ أَرْبَعِينَ خَيْرًا لَهُ مِنْ أَنْ يَمُرَّ بَيْنَ يَدَيْهِ» : (اگر کسی که از جلوی نمازگزار می گذرد، می دانست با اين کار چقدر گناه کار می شود، چنانچه چهل- روز يا ماه يا سال- توقف می کرد، برايش بهتر از آن بود که از جلوی نمازگزار عبور کند): که چهل نیز به چهل سال تفسیر شده است ولی در صورتی که نماز‌گزار تعدی کردی باشد این‌گونه نیست از این جهت در مکانی نماز می‌خواند که مانع مردم شده است مانند کسانی که در صحن طواف نماز می‌خوانند در حالی که مردم در حال طواف هستند که در این صورت ایشان حقی ندارند و عبور از جلوی ایشان جایز است زیرا آنها در این مکانی که خاص طواف کنندگان است حقی ندارند. و همچنین کسی که در جایی نماز می‌خواند که جای عبور و مرور مردم است و مردم باید از آنجا عبور کنند مانند کسانی که جلوی درهای مسجد نماز می‌خوانند که در این صورت نیز عبور از جلوی ایشان اشکالی ندارد مگر این راه در روی باشد که در این حالت این کار را انجام نده. وجه دوم: به نسبت نماز‌گزار آیا مردم می‌توانند از جلوی او رد شوند؟ جواب: اگر برای خود ستره قرار داده است هیچ کس اجازه‌ی عبور از آن را ندارد (یعنی از بین او و ستره‌اش) زیرا رسول الله ﷺ فرمود است: «إذا صلَّى أَحَدُكُم إلى شيء يَسْتُرُهُ مِنَ النَّاس، فأَرَاد أحَد أن يَجْتَازَ بين يديه، فَلْيَدْفَعْهُ، فإن أبى فَلْيُقَاتِلْهُ؛ فإنما هو شيطان» : (هرگاه يكی از شما چيزی را بين خود و مردم ستره قرار داد و نماز خواند و شخصی خواست از جلويش بگذرد، او را دفع نموده و بازدارد. و اگر نپذيرفت، با وی بجنگد زيرا او شيطان است): و اگر ستره قرار نداده است پس حق او تا موضع سجده‌اش است لذا کسی که از این مکان می‌خواست عبور کند را رد می‌کند اما کسی از پشت آن عبور کند دیگر حقی در آن ندارد....

ادامه مطلب …

(۲۳۹۴) ارتقاع ستره چقدر باید باشد؟

افضل این است که ستره به حالت ایستاده باشد حال نیزه یا عصای ایستاده یا چوب یا سنگی یا مانند آن قرار دهد  و اگر پیدا نشد خطی بکشد کفایت می‌کند.....

ادامه مطلب …

(۲۴۰۲) مسافتی که حق نماز‌گزار است و ما اجازه‌ی رد شدن از جلویش را نداریم

مسافتی که انسان را از رد شدن جلوی نماز‌گزار منع می‌کند اگر ستره گذاشته باشد فاصله‌ی بین نماز تا ستره است که رد شدن از بین آن حرام است....

ادامه مطلب …

(۲۳۹۲) حکم ستره گذاشتن در نماز

ستره در قول راجح سنت است و واجب نیست بنابراین شایسته است که انسان وقتی می‌خواهد نماز بخواند به سوی ستره نماز بخواند....

ادامه مطلب …

(۲۳۹۷) آیا کنار‌ه‌ی فرش ستره محسوب می‌شود؟

خیر، این ستره محسوب نمی‌شود ولی اگر کسی از پشت آن عبور کند ضرری به نماز‌گزار نمی‌زند...

ادامه مطلب …

(۲۴۰۱) حکم عبور از وسط نماز‌گزاران در صف‌های آخر

شکی نیست که از فروتنی و اخلاق نیک این است هنگامی که زود بلند شدی با آرامش و اجازه گرفتن از میان مردمی در صف‌ها نشسته‌اند و تسبیح می‌کنند رد شوی و آنها را اذیت نکنی...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه