جمعه 18 ربیع‌الثانی 1447
۱۸ مهر ۱۴۰۴
10 اکتبر 2025

(۲۳۲۸) ذکر ده‌گانه پس از نماز مغرب و صبح

(۲۳۲۸) سوال: هنگامی که انسان بعد از نماز مغرب و صبح ۱۰ بار می‌خواند: لا إله الا الله وحده لا شریک له و له الملک و له الحمد و هو علی کل شیء قدیر، آیا امام این را قبل از این که رو به نماز‌گزاران کند می‌گوید؟

جواب:

اینگونه نیست که امام قبل از این که آن را بگوید به نماز‌گزاران رو نکند بلکه این از سنت نمی‌باشد و رسول الله ﷺ بعد از سلام دادنش رو به قبله نمی‌نشست مگر به اندازه‌ی گفتن: «أستغفر الله، أستغفر الله، أستغفر الله اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلَامُ وَمِنْكَ السَّلَامُ، تَبَارَكْتَ ذَا الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ»[۱] (از الله طلب آمرزش می‌کنم، از الله طلب آمرزش می‌کنم، از الله طلب آمرزش می‌کنم، بار الهی! تو سلامی و سلام (پاکی، آرامش، صلح) از توست، خجسته‌ای ای صاحب بزرگی و بخشش) سپس از قبله رو می‌گرداند.

و برای امام شایسته نیست که بیشتر از آن طول دهد زیرا رو گردانند مأمومین وابسته به آن است از آن جایی در حدیث آمده است: «لَا تَسْبِقُونِي بِالرُّكُوعِ وَلَا بِالسُّجُودِ وَلَا بِالْقِيَامِ وَلَا بِالِانْصِرَافِ». (پس در رکوع، سجود، قیام و تمام کردن نماز بر من پیشی نگیرید) برای همین فقها می‌گویند: نشستن طولانی رو به قبله امام بعد از سلام نماز مکروه است پس سنت این است که امام بعد از سلام دادن بگوید: «أستغفر الله، أستغفر الله، أستغفر الله اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلَامُ وَمِنْكَ السَّلَامُ، تَبَارَكْتَ ذَا الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ»[۲] (از الله À طلب آمرزش می‌کنم، از الله À طلب آمرزش می‌کنم، از الله À طلب آمرزش می‌کنم، بار الهی! تو سلامی و سلام (پاکی، آرامش، صلح) از توست، خجسته‌ای ای صاحب بزرگی و بخشش) سپس رویش را از قبله تغییر دهد تا این که مأمومین مهلت روی گرداندن داشته باشند.


[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: عندما يقرأ الإنسان بعد صلاة المغرب والصبح: لا إله إلا الله وحده لا شريك له له الملك وله الحمد وهو على كل شيء قدير، عشر مرات، هل على الإمام أن يقول ذلك قبل أن يلتفت ناحية المصلين؟

فأجاب رحمه الله تعالى: ليس على الإمام أن يقول ذلك قبل أن يلتفت إلى المصلين بل وليس من السُّنَّةِ له ذلك، فإن النبي صلى الله عليه وسلم كان لا يجلس بعد سلامه مستقبل القبلة إلا بمقدار ما يقول: «أستغفر الله ثلاثا، أنت اللهم السلام ومنك السلام، تباركت يا ذا الجلال والإكرام»، ثم ينصرف.

ولا ينبغي للإمام أن يطيل أكثر من ذلك؛ لأن انصراف المأمومين مُقَيَّد به، حيث جاء في الحديث: «لَا تَسْبِقُونِي بِالرُّكُوعِ وَلَا بِالسُّجُودِ، وَلَا بِالْقِيَامِ وَلَا بالانصراف»، ولهذا قال الفقهاء -رحمهم الله – : يُكْرَهُ للإمام أن يطيل الجلوس مستقبل القبلة بعد سلامه، وعلى هذا فالسُّنَّة أن يقول الإمام بعد السلام: «أستغفر الله أستغفر الله أستغفر الله اللهم أنت السلام ومنك السلام، تباركت يا ذا الجلال والإكرام، ثم ينصرف، حتى يعطي المأمومين مُهْلَةٌ فينصر فوا.

مطالب مرتبط:

(۲۳۳۳) حکم استفاده از لفظ ‘سید’ در صلوات نماز

قول: اللهم صل علی سیدنا محمد مشکلی ندارد و حدیثی که در آن نهی از وصف سید در صلوات آمده است باطل است و اصلی ندارد ولی شایسته است انسان کلمه‌ی سید را در صلوات فرستادن بر رسول الله ﷺ، ذکر نکند...

ادامه مطلب …

(۲۳۲۱) دلیل خواندن آیه الکرسی بعد از هر نماز فرض

حدیثی از رسول الله ﷺ روایت شده است که می‌فرماید: «من قرأ آية الكرسي دبر كل صلاة لم يمنعه من دخول الجنة إلا الموت»[1] ( کسی که بعد از هر نماز آیه الکرسی را بخواند چیزی او را از وارد شدن به بهشت منع نمی‌کند مگر مرگ)...

ادامه مطلب …

(۲۳۲۵) صحت ذکر «أستغفرالله» با توصیفات اضافی پس از نماز

صحیح این است که نماز‌گزار بعد از نماز بگوید: «أستغفر الله، أستغفر الله، أستغفر الله اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلَامُ وَمِنْكَ السَّلَامُ، تَبَارَكْتَ ذَا الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ»...

ادامه مطلب …

(۲۳۳۴) حکم شرع در مورد خواندن نماز پشت امامی با ذکر صلوات خاص

اگر این را در نماز می‌خواند چیزی که برای من ظاهر گشت نماز او باطل است چون که این دعا نزدیک است که شرک باشد...

ادامه مطلب …

(۲۳۳۱) حکم خواندن تسبیح با صدای بلند پس از نماز

اگر در کنارت شخصی نماز می‌خواند و از تشویش بر او ترسیدی پس افضل این است که این کار را نکنی ....

ادامه مطلب …

(۲۳۲۶) آیا عدد اذکار به ۳۳ محدود شده است؟

اذکار بعد از نماز انواعی دارد: نوع اول: این که انسان بگوید: ۱۰ بار سبحان الله، ۱۰ بار الحمدلله و ۱۰ بار الله اکبر. نوع دوم: این که بگوید: ۳۳ سبحان الله، ۳۳ الحمدلله و ۳۴ بار الله اکبر. نوع سوم: این که بگوید: سبحان الله، والحمدلله و لا اله إلا الله و الله اکبر را ۳۳ بار بگوید سپس برای بار صدم این را بگوید: لا اله إلا الله وحده لا شریک له، له الملک و له الحمد و هو علی کل شیء قدیر....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه