چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۲۲۶۸) آیا صلوات بر رسول الله در تشهد وسطی با این لفظ می‌آید: «اللهم صل علی محمد»؟

(۲۲۶۸) سوال: آیا صلوات بر رسول الله در تشهد وسطی با این لفظ می‌آید: اللهم صل علی محمد؟

جواب:

صحیح این است که در واقع تشهد وسط نیست و تشهد اول است زیرا که نماز سه تشهد ندارد که بگوییم: این طرف و آن طرفش و وسط، صحیح آن است که در تشهد اول مشروع نیست بلکه مشروع در تشهد اول تخفیف است و حدیث ابن مسعودJ و ابن عباس J در آن صلوات بر رسول الله ﷺ ذکر نشده است و در حدیث کعب بن عُجْرَة J آمده است که صحابه از رسول الله ﷺ سوال کردند که چگونه بر رسول الله ﷺ صلوات بفرستند؟ پس گفتند: این گونه و آن گونه.[۱]

اما در تشهد آخری بله مشروع است که در آن صلوات بر رسول الله ﷺ فرستاد و همچنین دعاهای مأثور و معروفی رسول الله ﷺ به آن امر نموده‌اند و آن این که نمازگزار می‌گوید: {اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ، وَعَذَابِ النَّارِ، وَفِتْنَةِ الْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ، وَشَرِّ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ}[۲] (بار الهی! از عذاب جهنم از و  عذاب قبر و از شر فتنه‌ی زندگی و مرگ و از شر فتنه‌ی مسیح دجال به تو پناه می‌جویم) که بعد از صلوات بر رسول الله ﷺ با این قول می‌باشد: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ، اللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ، كَمَا بَارَكْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ.


[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] رواه مسلم (۵۸۸).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل الصلاة على النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم – في التشهد الأوسط تأتي بلفظ: اللهم صل على محمد؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الصحيح أن التشهد الأوسط هو الأول في الحقيقة وليس الأوسط؛ لأن الصلاة ليس فيها ثلاثة تشهدات حتى نقول: أوسط وطرف وطرف والتشهد الأول الصحيح أنها لا تشرع، وأن المشروع فيها التشهد والتخفيف فإن حديث ابن مسعود وابن عباس رضي الله عنهما ليس فيهما ا ذكر الصلاة على النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم-، وإنما جاء ذلك في حديث كعب بن عُجْرَةَ أن الصحابة سألوا النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم – كيف يصلون على الرسول -صلى الله عليه وعلى آله وسلم؟ فقال: قولوا كذا وكذا.

أما التشهد الأخير فَنَعَمْ تُشْرَعُ فيه الصلاة على النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم-، وكذلك الدعاء المأثور المعروف الذي أمر به النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- وهو أن يقول المصلي: «أعوذ بالله من عذاب جهنم، ومن عذاب القبر، ومن فتنة المحيا والممات، ومن فتنة المسيح الدجال» بعد ذكر الصلاة على النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- بقول: اللهم صل على محمد وعلى آل محمد كما صليت على إبراهيم وعلى آل إبراهيم إنك حميد مجيد اللهم بارك على محمد وعلى آل محمد كما باركت على إبراهيم وعلى آل إبراهيم إنك حميد مجيد.

مطالب مرتبط:

(۲۲۷۳) آیا اثنای تشهد انگشت اشاره تا نهایت تشهد حرکت داده می‌شود؟

حرکت دادن آن که بهترین نظر در نزد من این است که فقط در هنگام ذکر دعا حرکت داده شود....

ادامه مطلب …

(۲۲۶۵) حکم خواندن کامل تشهد در رکعت دوم نمازهای چهار رکعتی

صحیح این است که نزد این قول توقف کند: و أشهد أن محمدا عبده و رسوله، زیرا تشهدی است رسول الله ﷺ به امتش آموخته است ولی تشهد آخر محل دعا است....

ادامه مطلب …

(۲۲۶۴) حکم خواندن التحیات و صلوات ابراهیمی در رکعت دوم نماز

در نزد من صحیح‌تر محدود کردن به اولی می‌باشد و اگر اضافه کرد نیز اشکالی ندارد مخصوصا اگر امام تشهد را طولانی کرد که در این صورت صلواتی که ذکر کردیم را زیاد می‌کند....

ادامه مطلب …

(۲۲۷۴) حکم نگه داشتن انگشت اشاره در تشهد و زمان پایین آوردن آن

انگشت سبابه (اشاره) که انگشت بین شست و وسط می‌باشد بالا نگه داشته می‌شود و هنگام دعا آن را حرکت می‌دهد و آن را خوب بالا می‌آورد اشاره به علو و بالا بودن دعا شونده یعنی الله....

ادامه مطلب …

(۲۲۷۲) نمازگزار دو کف دست خود را در تشهد کجا می‌گذارد؟ آیا بر دو ران یا بر زانوها می‌گذارد؟

محدودیتی برای این امر وجود ندارد...

ادامه مطلب …

(۲۲۷۰) آیا در سنت‌هایی نماز برای تشهد اول، صلوات بر رسول الله و صلوات ابراهیمی اضافه می‌شود؟

تشهد اول از سنت‌ها نمی‌باشد بلکه در نماز فرض و در نمازهای سه و چهار رکعتی می‌باشد و ظاهر این است که به آن چیزی زیاد نمی‌شود بلکه هنگامی که این قول را خواند: أشهد أن لا إله إلا الله و أن محمد عبده و رسوله بلند می‌شود....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه