(۲۲۶۶) سوال: آیا برای نماز‌گزار در نماز چهار رکعتی یا سه رکعتی جایز است که در تشهد رکعت دوم صلوات بر رسول الله ﷺ را بخواند؟

جواب:

نماز سه و چهار رکعتی دو تشهد دارد: تشهدی در رکعت دوم و تشهدی در رکعت آخر.

اما تشهد رکعت آخر سنت است که دعا در آن طولانی باشد اگر امام نباشد که برای مأمومین با طولانی کردن دعایش برایشان مشقت ایجاد کند زیرا رسول الله ﷺ امر کرد که انسان بعد از تشهد این دعا را بخواند: «إِذَا فَرَغَ أَحَدُكُمْ مِنَ التَّشَهُّدِ الْآخِرِ، فَلْيَتَعَوَّذْ بِاللَّهِ مِنْ أَرْبَعٍ : مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ، وَمِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ، وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ، وَمِنْ شَرِّ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ»[۱] (هر گاه یکی از شما از تشهد آخر را خواند از چهار چیز به الله ﷺ پناه ببرد: از عذاب جهنم و از عذاب قبر و از فتنه‌ی زندگی و مرگ و از شر مسیح دجال) و به انسان رخصت داده است که به هرآنچه از امور دین و دنیا که می‌خواهد دعا کند.

و اما در تشهد اولی که بعد از رکعت دوم است علما اختلاف کرده‌اند که آیا در آن صلوات بر رسول الله ﷺ فرستاده می‌شود یا تا این قول محدود می‌شود: أشهد أن لا إله إلا الله و أشهد أن محمدا عبدوه و رسوله؟ بعضی‌ها اولی را اختیار کرده‌اند یعنی به تشهد اول نیز صلوات و تبریک بر رسول الله ﷺ اضافه می‌شود و بعضی دیگر گفته‌اند: تا این قول محدود می‌شود: أشهد أن محمدا عبده و رسوله، و این صحیح‌تر است و اگر انسان اضافه کرد نیز اشکالی ندارد یعنی اگر صلوات و تبریک بر رسول الله ﷺ را اضافه کرد نیز اشکالی ندارد.

[۱] رواه البخاری (۱۳۷۷) و مسلم (۵۸۸).