(۲۰۰۷) حکم نماز در مسجدی که نزدیک به دیوار قبر است

(۲۰۰۷) سوال: من در مسجدی نماز می‌خوانم و این مسجد نزدیک به دیوار قبر است یعنی خارج از مسجد است و از آنها شنیده‌ام که نماز در مکروه است با وجود این که مسجد را در بازار است؟

جواب:

اگر این گونه که سوال کننده وصف کرده است قبر خارج از دیوار مسجد باشد اشکالی ندارد اگر که در جهت قبله قرار نداشته باشد و اگر در جهت قبله باشد باید نگاه کرد که دیواری بلند که نمازگزاران قبر را نبینند وجود دارد که اگر وجود دارد اشکالی ندارد مخصوصا اگر قبر بر وجه مشروع خودش می‌باشد بر آن چیزی بنا و مانند آن نشده باشد و در این حالت نماز در ان مسجد اشکالی ندارد.

و مشکل در آن مساجدی است که قبر در آن وجود دارد که در مورد آن می‌گوییم اگر مسجد بر قبر بنا شده است این مسجد غیر شرعی است و نماز در آن جایز نیست و واجب است که خراب شود و اگر مسجد ابتدا بوده و بعد میت در آن دفن شده است پس واجب است که آن نبش شود و استخوان و چیزهای پوسیده میت در آورده شود و در قبرستانی که مردم دفن هستند دفن شود و اگر این ممکن نبود اگر قبر در قبله‌ی مسجد قرار دارد پس نماز به سمت آن صحیح نیست زیرا از رسول الله ﷺ در حدیث ابی مرثد الغنوي J به روایت مسلم ثابت است که می‌فرماید: «نهی عن الصلاة القبور»[۱] (رسول الله ﷺ از نماز به سوی قبور نهی کردند) و اگر این قبر در چپ و راست یا پشت نمازگزاران باشد نماز در این مسجد مشکلی ندارد.

می‌خواهم که جواب واضح باشد: فرق است بین مسجدی که بر قبر بنا شده است و میتی که در مسجد دفن شده است و اولی نماز در آن صحیح نیست و دومی نماز در آن صحیح است اگر قبر در جهت قبله قرار نداشته باشد که وگرنه نماز به سوی آن صحیح نیست و برای همین مردم امکان دارد که مردم جهتی نماز بخوانند که قبر جلوی آنها نباشد ولی بر اهل میت واجب است که میت را از مسجد خارج کنند و در جایی که مردم دفن شده‌اند دفن کنند حتی اگر جز استخوان و چیزهای پوسیده چیز دیگری نمانده باشد حتی اگر میت وصیت کرده باشد که در مسجد دفن شود زیرا بعضی از مردم به خاطر جهلشان وصیت می‌کنند که در مسجدی که ساخته‌اند دفن شوند و انجام این وصیت حلال نیست زیرا که وصیت به چیز حرام است و قطعا کسی که مسجدی بنا کرد مسجد خانه‌ی او نمی‌باشد بلکه خانه‌ی الله À است و او در آن مسجد مانند دیگر مسلمانان است.

[۱] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 4

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إنني أصلي في مسجد، وهذا المسجد قريب من سور قبر، يعني خارج المسجد، وسمعت منهم أيضًا أنهم يقولون بأن الصلاة فيه مكروهة، مع العلم بأنه مسجد في سوق؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: إذا كان الأمر كما وصف السائل أن القبر خارج سور المسجد، فلا بأس به إن كان على يمين المصلي، أو عن يساره، أو خلف ظهره، أما إذا كان في قبلته فينظر إذا كان الجدار جدارًا مرتفعا بحيث لا يشاهد المصلي هذا القبر فإنه لا بأس بذلك، لاسيما إذا كان القبر قبرا على الوجه المشروع، لم يكن مشرفًا مبنيا عليه أو ما أشبه ذلك، وعلى هذا فلا بأس بالصلاة في هذا المسجد.

لكن المشكلة أن بعض المساجد فيها قبور، فهذه نقول فيها: إن كان المسجد مبنيا على القبر فالمسجد غير شرعي، ولا تجوز الصلاة فيه، ويجب هدمه. وإن كان المسجد سابقا على القبر ودفن فيه الميت بعد ذلك، أي: بعد أن بني، فإنه يجب أن ينبش القبر، وأن تخرج عظام الميت ورميم الميت وتدفن في المقابر العامة، ويسوى قبره بالمسجد، فإذا كان هذا غير ممكن -أي: لا يمكن نبش القبر الذي دفن صاحبه بعد بناء المسجد- نظرنا: إن كان القبر في قبلة المسجد فالصلاة إليه لا تصح لأنه ثبت عن النبي صلى الله عليه وسلم من حديث أبي مرثد الغنوي رضي الله عنه الذي رواه مسلم أنه صلى الله عليه وسلم «نهى عن الصلاة إلى القبور»، وإذا كان القبر خلف المصلين أو عن أيمانهم أو شمائلهم فلا بأس بالصلاة في هذا المسجد.

أرجو أن يكون الجواب واضحًا، وهو أن يكون هناك فرق بين مسجد بني على قبر، وبين ميت دفن في المسجد، فالأول لا تصح الصلاة فيه، والثاني تصح الصلاة فيه إذا كان الميت خلف المصلين أو عن أيمانهم أو عن شمائلهم، وإن كان في قبلتهم فإن الصلاة إليه لا تجوز، وعلى هذا فيمكن أن يصلي الناس في جهة أخرى من المسجد لا يكون القبر أمامهم، على أنه يجب على أهل الميت أن يخرجوه من المسجد ويدفنوه مع الناس حتى لو لم يكن منه إلا عظام أو رميم، حتى لو أوصى هذا الميت أن يدفن في المسجد ، لأن بعض الناس لجهلهم يوصون أن يدفنوا في المساجد التي بنوها، وهذه الوصية لا يحل تنفيذها، لأنها وصية بشيء محرم، فإن الرجل إذا بنى المسجد لم يكن المسجد بيتا له، بل هو بيت الله -عز وجل-، وهو فيه كسائر المسلمين.