(۱۹۹۸) حکم کشف قبور در هنگام ساخت مسجد

(۱۹۹۸) سوال: ما در یکی از روستاهای جنوب زندگی می‌کنیم و نزد ما مسجدی برای نماز قرار دارد ولی ما در هنگام ساختن آن قبرهایی را یافتیم و آن اجساد را به مکان دیگر بردیم با وجود این که مسجد قدیمی داشتیم که در آن قبور نبود ولی کوچک بود و از گل ساخته شده بود، پس آیا برای ما جایز است که در مسجد جدید نماز بخوانیم؟ یا ما باید چکار کنیم؟

جواب:

این قبور، یا قبور جاهلیت هستند که قبور کفار حرمتی ندارند و یا قبور مسلمانان هستند.

و اگر قبور مسلمین است پس حق ندارید که آن را نبش کنید و در جای آن مسجد بنا کنید و اگر این کار را کردید خطا کردید و باید به مسؤلین در این مسئله در سرزمین خود مراجعه کنید که یا محکمه است یا اداره‌ی اوقاف تا این که نگاه کند که آیا مسجد تخریب شود و آنها به مکانش برگردد؟ یا گفته می‌شود: زمانی که مسجد بنا شده و اجساد به قبرستان همراه مردم انتقال داده شده‌اند پس آنجا باقی می‌ماند؟ و آنچه مسؤلین در این امر ببینند و از اللهÀ امید داریم که در راه درست موفق باشند همانطور که ما از برادران مسلمانمان امید داریم که این اعمال را بعد از این که از اهل علم سوال کردند اقدام کنند یا به مسؤلین مربوطه مراجعه کنند.

تعداد بازدید: 4

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: نحن نعيش في إحدى قرى الجنوب وقد بنينا مسجدًا للصلاة فيه ولكننا عندما بدأنا نبنيه وجدنا فيه قبورًا، فقمنا بأخذ الجثث منها ووضعناها في مكان آخر، علما أنه يوجد لدينا مسجد قديم وليس فيه قبور، ولكنه صغير ومبني من الطين فهل تجوز لنا الصلاة في هذا المسجد الجديد؟ أم ماذا علينا أن نفعل؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: هذه قبور لا تخلو إما أن تكون قبورًا جاهلية، قبور كفار فلا حرمة لها، وإما أن تكون قبور مسلمين. فإن كانت قبور مسلمين فإنه ليس لكم الحق في نَبشِهَا وبناء المسجد مكانها، وما فعلمتموه من النبش وبناء المسجد قد أخطأتم فيه، وعليكم الآن أن تراجعوا المسؤولين في بلادكم عن هذه المسألة – والجهات المسؤولة في هذا إما المحكمة وإما وزارة الأوقاف – حتى تنظر هل يهدم المسجد وترد الرمم إلى مكانها؟ أو يقال: إنه لما بني المسجد ونقلت الجثث إلى المقبرة مع الناس فإنه يبقى على ما هو عليه؟ وما رأته الجهات المسؤولة في هذا الأمر فنرجو الله -عز وجل- أن تكون فيه موفقة للصواب، كما أننا نرجو من عامة إخواننا المسلمين ألا يُقْدِمُوا على مثل هذه الأعمال إلا بعد سؤال أهل العلم، أو مراجعة المسؤولين في ذلك.