سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۱۹۹۴) حکم شرع در مورد نماز در مسجدی که ضریح در آن وجود دارد

(۱۹۹۴) سوال: حکم شرع در مورد نماز در مسجدی که ضریح در آن وجود دارد چیست؟

جواب:

ضریح یعنی قبر و مسجدی که در آن ضریح وجود دارد از دو حالت خارج نیست:

حالت اول: این که مسجد بر روی ضریح یعنی قبر بنا شده است پس نماز در این مسجد صحیح نمی‌باشد زیرا که شرعا  اقرار بر این مسجد جایز نیست بلکه واجب است که از بین برود و آن مکان خالی شود از مسجد و نماز اطراف قبر زیرا رسول اللهÀ می‌فرماید: «لا تصلوا إلي القبور»[۱] (به سمت قبور نماز نخوانید).

حالت دوم: این که ابتدا مسجد بوده است و بعد میت به هر سببی در آن دفن شده است پس این مسجد نماز در آن درست می‌باشد بشرط این که قبر در قبله‌ی آن نباشد ولی واجب است که این قبر نبش شود و همراه مسلمانان در قبرستان دفن شود و بقای آن به آن حالت حلال نیست زیرا که مسجد برای نماز بنا شده است نه برای دفن کردن در آن و این میت از دفنش در مسجد نفعی نمی‌برد و اگر میت از اهل سعادت می‌باشد پس او اهل سعادت است اگر که در دورترین نقطه‌ی بیابان نیز دفن شده باشد و اگر از اهل شقاوت است پس او اهل شقاوت است اگر چه در مسجد نیز دفن شده باشد.

و من در این مناسبت برادرانمان را که به این مبتلا شده‌اند نصیحت می‌کنم که یا مسجدی که بر روی قبر بنا شده است را از بین ببرند که قبر سابق بوده است و سپس مسجد بر روی آن بنا شده است یا این که میت را از قبرش بیرون بیاورند تا همراه مردم دفن شود اگر که مسجد سابق بوده و بعد میت در آن دفن کرده‌اند زیرا که اهل میت حق ندارند میتشان را در مسجدی دفن کنند که برای نماز آماده شده است.


[۱] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما حكم الشرع في الصلاة بمسجد فيه ضريح؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الضريح يعني القبر، والمسجد الذي فيه ضريح لا يخرج عن حالين الحال الأولى : إما أن يكون المسجد مبنيا على الضريح – يعني: على القبر فهذا مسجد لا تصح الصلاة فيه، لأنه مسجد لا يجوز إقراره شرعًا، بل يجب هدمه وتخلي المكان عنه وعن الصلاة حول القبر، لقول النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم-: «لا تصلوا إلى القبور».

والحال الثانية: أن يكون المسجد سابقا على القبر، ولكن يدفن فيه الميت لسبب من الأسباب، فهذا المسجد تصح فيه الصلاة، بشرط أن لا يكون القبر في القبلة، ولكن يجب أن يُنبَشَ هذا القبر وأن يدفن مع الناس في المقبرة، ولا يحل إبقاؤه في المسجد، لأن المساجد إنما بنيت للصلاة فيها لا للدفن فيها، ثم إن الميت لا ينتفع بدفنه في المسجد، والميت إن كان من أهل السعادة فهو في سعادة ولو دفن في أقصى البر، وإن كان من أهل الشقاوة فهو من أهل الشقاوة ولو دفن في المسجد.

وإننا بهذه المناسبة ننصح إخواننا الذين ابتلوا بهذا أن يطالبوا إما بهدم المسجد إن كان مبنيا على القبر، بأن يكون القبر سابقا عليه ثم بني عليه المسجد، وإما بإخراج الميت من قبره حتى يدفن مع الناس إذا كان المسجد سابقا للقبر، لأنه ليس لأهل الميت الحق في أن يدفنوه في المسجد الذي أعد للصلاة.

مطالب مرتبط:

(۱۹۸۹) حکم خواندن نماز در حالت جنابت

اگر جاهل بوده و ندانسته است که جنب شده مگر بعد از خواندن نماز فجر و ظهر پس بر او چیزی نیست مگر این که غسل کند و این دو نماز را اعاده کند....

ادامه مطلب …

(۱۹۹۸) حکم کشف قبور در هنگام ساخت مسجد

این قبور، یا قبور جاهلیت هستند که قبور کفار حرمتی ندارند و یا قبور مسلمانان هستند...

ادامه مطلب …

(۲۰۲۸) حکم خواندن نماز با کفش

در حقیقت نماز با کفش از سنت‌هایی است که به صورت قول، فعل و اقرار از رسول الله ﷺ ثابت است....

ادامه مطلب …

(۱۹۷۹) با لباس نجس نماز خواندم، آیا نمازم صحیح است؟

هر کسی که با لباس نجس یا مکان نجس از روی فراموشی یا عدم علم نماز بخواند اعاده‌ی نماز بر او لازم نیست...

ادامه مطلب …

(۲۰۱۳) حکم نماز خواندن در مقابل تصاویر

نماز صحیح است ولی اصل معلق کردن تصویر بر دیوار جایز نیست...

ادامه مطلب …

(۲۰۲۳) آیا جایز است که همیشه با کفش نماز خواند؟

نماز در کفش جایز و بلکه سنت است و در صحیحین ثابت است....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه