(۱۸۱۹) سوال: شیخ بزرگوار من چهار سال قبل ازدواج کرده‌ام و در زمان عقد همسر من نماز نمی‌خوانده است با وجود این که نماز را می‌خوانده و به صورت منظم آن را بجا نمی‌آورده است و الان یک فرزند از آن دارم و ترکش از روی انکار نماز نبوده و از باب کسالت بوده است ولی الان الحمدلله بر نمازش محافظت می‌کند و کسالت نمی‌کند ولی چیزی که مرا مشغول کرده است ترک آن در زمان عقد است. آیا آن باطل است و واجب است که دوباره صورت بپذیرد یا نه؟ و اگر باطل است موقف صحیح در مقابل این فرزند چه می‌باشد؟ لطفا مرا راهنمایی و نصیحت کنید جزاکم الله خیرا.

جواب:

این سوال متضمن مسئله‌ی بسیار عظیمی می‌باشد که از مهم‌ترین مسائل و مشکل‌ترین آن است که ترک کردن نماز است.

و علما در این که تارک نماز کافر مرتد است یا فاسق مسحق قتل و یا مستحق تعزیر است تا نماز بخواند اختلاف کرده‌اند و این مانند دیگر نزاع‌هایی است که باید آن را به کتاب اللهÀ و سنت رسول اللهﷺ برگردانیم و اللهÀ می‌فرماید: {فَإِن تَنَـٰزَعۡتُمۡ فِی شَیۡءࣲ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡیَوۡمِ ٱلۡـَٔاخِرِۚ ذَ ا⁠لِكَ خَیۡرࣱ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِیلًا}[سوره النساء: ۵۹] (و اگر در چیزی اختلاف کردید، آن را به اللهÀ و پیامبر باز گردانید؛ اگر به اللهÀ و روز قیامت ایمان دارید، این بهتر و خوش فرجام‌تر است) و : {وَمَا ٱخۡتَلَفۡتُمۡ فِیهِ مِن شَیۡءࣲ فَحُكۡمُهُۥۤ إِلَى ٱللَّهِ} [سوره الشورى: ۱۰] (و در هر چیزی که در آن اختلاف کنید، پس حکم (و داوری) آن با الله است) و زمانی که این را به کتاب اللهÀ و سنت رسول اللهﷺ و داناترین مردم به حکم اللهÀ صحابه هستند برگردانیم برای ما می‌شود که راجح از اقوال اهل علم کافر بودن تارک نماز است و تارک نماز مرتد است که از او طلب توبه می‌شود و اگر توبه نکرد کشته می‌شود و غسل و کفن نمی‌شود و بر آن نماز خوانده نمی‌شود و در قبرستان مسلمانان دفن نمی‌شود بلکه در چاله‌ای حفر شده به دور از آبادی دفن می‌شود زیرا که عاقبت او آتش است والعیاذ بالله.

برای همین هم برای خانواده‌اش جایز نیست که اگر او بر ترک نماز وفات کرده است و توبه نکرده به مسلمین تقدیمش کنند تا بر روی او نماز بخوانند و جایز نیست که همراه مسلمانان دفنش کنند و برایشان جایز نیست که برایش دعای رحمت و مغفرت بکنند و این چیزی است که نصوص کتاب و سنت و اقوال صحابه بر آن دلالت می‌دهند.

اما فرزندی که از این نکاحی که سوال کننده اشاره کرد حاصل شده، فرزندش می‌باشد زیرا که در بالاترین حد دیگر این وطء شبهه است که در وطء شبهه فرزند که پدرش ملحق می‌شود.

و اما توبه‌ی که الان به سوی کرده است پس به خاطر آن اللهÀ حمد می‌شود و این برای او نعمتی است و نظر من این است که دوباره عقد نکاح را ببندد تا اطمینان یابد و قلبش آرام شود و اللهÀ در اهلش برکت بیاندازد ولی توجه شود که اگر در زمان عقد نماز را مطلقا ترک نکرده بوده است پس او کافر نیست زیرا که رسول اللهﷺ در مورد کسی که نماز را ترک می‌کند می‌فرماید: «إِنَّ الْعَهْدَ الَّذِي بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمُ الصَّلَاةُ، فَمَنْ تَرَكَهَا فَقَدْ كَفَرَ»^[۱] ( عهد بین ما و ایشان نماز است پس کسی آن را ترک کند حقیقتا کافر گشته است) و «إِنَّ بَيْنَ الرَّجُلِ وَبَيْنَ الشِّرْكِ وَالْكُفْرِ تَرْكَ الصَّلَاةِ»^[۲] (فاصله‌ی انسان با شرک و کفر ترک نماز است) نگفت: {ترک صلاة} بلکه گفت: {ترک الصلاة} و فرق است بین کسی مردی که از روی کسالت گاهی نماز نمی‌خواند و مردی که از روی کسالت هیچ وقت نماز نمی‌خواند و عزم کرده است که از اصلا نماز نخواند و دومی را ما کافر می‌دانیم اما اولی کافر نیست ولی فاسق است که باید تقوای الله را پیشه کند و آنچه اللهÀ بر مؤمنین فرض گردانیده است را انجام دهد: {إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ كَانَتۡ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِینَ كِتَـٰبࣰا مَّوۡقُوتࣰا} [سوره النساء: ۱۰۳] (که همانا نماز (فریضه‌ای است که) در اوقات معینی بر مؤمنان واجب (و نوشته) شده‌است)

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.