(۱۸۰۹) سوال: من جوانی ۳۲ ساله هستم که تارک نماز و روزه بوده‌ام و حج را بجا آورده‌ام و بعد از یک سال برای یکی از نزدیکانم حج را بجا آوردم و همچنان در حال ترک نماز و روزه بودم و بعد از آن توبه کردم و از ترک واجبات و انجام محارم، پشیمان هستم. و برای نماز و روزه‌ای که ترک کرده‌ام چکار باید بکنم؟ و آیا حجی که برای خود و آن خویشاوندم انجام داده‌ام صحیح است یا باید اعاده کنم؟
جواب:
از اللهÀ می‌خواهم کسی که اسم خودش یا لقبش را مشتاق بهشت می‌نامد واقعا مطابق کسی که این لقب را گذاشته است باشد و حریص بر اعمالی که او را به بهشت می‌رساند قرار دهد و اللهÀ در قولش ذکر می‌کند: {وَسَارِعُوۤا۟ إِلَىٰ مَغۡفِرَةࣲ مِّن رَّبِّكُمۡ وَجَنَّةٍ عَرۡضُهَا ٱلسَّمَـٰوَ اتُ وَٱلۡأَرۡضُ أُعِدَّتۡ لِلۡمُتَّقِینَ* ٱلَّذِینَ یُنفِقُونَ فِی ٱلسَّرَّاۤءِ وَٱلضَّرَّاۤءِ وَٱلۡكَـٰظِمِینَ ٱلۡغَیۡظَ وَٱلۡعَافِینَ عَنِ ٱلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ یُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِینَ* وَٱلَّذِینَ إِذَا فَعَلُوا۟ فَـٰحِشَةً أَوۡ ظَلَمُوۤا۟ أَنفُسَهُمۡ ذَكَرُوا۟ ٱللَّهَ فَٱسۡتَغۡفَرُوا۟ لِذُنُوبِهِمۡ وَمَن یَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ إِلَّا ٱللَّهُ وَلَمۡ یُصِرُّوا۟ عَلَىٰ مَا فَعَلُوا۟ وَهُمۡ یَعۡلَمُونَ* أُو۟لَـٰۤىِٕكَ جَزَاۤؤُهُم مَّغۡفِرَةࣱ مِّن رَّبِّهِمۡ وَجَنَّـٰتࣱ تَجۡرِی مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَـٰرُ خَـٰلِدِینَ فِیهَاۚ وَنِعۡمَ أَجۡرُ ٱلۡعَـٰمِلِینَ} [سوره آل عمران: ۱۳۳-۱۳۶] (و به سوی آمرزش پروردگارتان، و بهشتی که پهنای آن (به قدر) آسمان‌ها و زمین است، (و) برای پرهیزگاران آماده شده‌است، بشتابید* آن کسانی‌که در توانگری و تنگدستی انفاق می‌کنند، و خشم خود را فرو می‌برند، و از مردم در می‌گذرند، و الله نیکوکاران را دوست می‌دارد* و کسانی‌که چون مرتکب کار زشتی شوند یا بر خود ستم کنند، الله را به یاد می‌آورند، پس برای گناهان‌شان آمرزش می‌خواهند، و چه کسی جز الله گناهان را می‌آمرزد؟ و به آنچه کرده‌اند، در حالی‌که می‌دانند (که گناه است) پا فشاری و اصرار نمی‌کنند* آن‌ها پاداش‌شان آمرزشی از (جانب) پروردگارشان و باغ‌هایی است که از زیر (درختان) آن جوی‌ها جاری است، جاودانه در آن می‌مانند، و پاداش (نیکو کاران و) اهل عمل چه خوب است) امیدواریم که اینگونه محقق شود زمانی که الله او را از کفر و گمراهی به ایمان هدایت کرد.
و آنچه ذکر شد از این که او ابتدا تارک نماز و روزه بوده و در همین حال برای خود و یکی از نزدیکانش حج بجا آورده است و سوال می‌کند که جایگاه این دو حج چگونه است و چه چیزی در مقابل ترک کردن این فرض‌ها بر او واجب گشته است؟ می‌گوییم: اما حال او که تارک نماز بوده است کافری از کافران که از دین اسلام خارج بوده است برای این که ترک کردن نماز کفر است و موجب همیشه ماندن در جهنم می‌شود همانطور که قرآن و سنت و قول سلف بر آن دلالت دارد برای همین برای کسی که نماز نمی‌خواند حلال نیست که با زنی مسلمان ازدواج کند و اگر با زنی مسلمان زندگی می‌کند نکاح او فسخ می‌شود و ماندن با او برایش حلال نیست و اگر برایش نکاح صورت گرفت و او در همین حال بود و سپس اللهÀ بر او منت نهاد و توبه کرد بر او واجب است که دوباره عقد نکاح کند زیرا که نکاح اولی با نماز نخواندن او باطل می‌گردد زیرا که اللهÀ می‌فرماید: {وَلَا تَنكِحُوا۟ ٱلۡمُشۡرِكَـٰتِ حَتَّىٰ یُؤۡمِنَّۚ وَلَأَمَةࣱ مُّؤۡمِنَةٌ خَیۡرࣱ مِّن مُّشۡرِكَةࣲ وَلَوۡ أَعۡجَبَتۡكُمۡۗ وَلَا تُنكِحُوا۟ ٱلۡمُشۡرِكِینَ حَتَّىٰ یُؤۡمِنُوا۟ۚ وَلَعَبۡدࣱ مُّؤۡمِنٌ خَیۡرࣱ مِّن مُّشۡرِكࣲ وَلَوۡ أَعۡجَبَكُمۡۗ} [سوره البقرة: ۲۲۱] (و با زنان مشرک تا ایمان نیاورده‌اند؛ ازدواج نکنید، و بی‌گمان کنیز با ایمان از زن (آزاد) مشرک بهتر است، اگر چه (زیبایی یا دارایی او) شما را به شگفت آورد. و (زنان با ایمان را) به ازدواج مردان مشرک در نیاورید؛ تا ایمان بیاورند. و قطعاً بردۀ با ایمان از مرد (آزاد) مشرک؛ بهتر است، اگر چه (زیبائی یا دارایی و موقعیت او) شما را به شگفت آورد) و {فَإِنۡ عَلِمۡتُمُوهُنَّ مُؤۡمِنَـٰتࣲ فَلَا تَرۡجِعُوهُنَّ إِلَى ٱلۡكُفَّارِۖ لَا هُنَّ حِلࣱّ لَّهُمۡ وَلَا هُمۡ یَحِلُّونَ لَهُنَّ} [سوره الممتحنة: ۱۰] (پس اگر آن‌ها را (زنانی) مؤمن یافتید، آن‌ها را به سوی کفار باز نگردانید، نه آن‌ها برای آنان (کافران) حلالند و نه آن‌ها (کافران) برای این‌ها حلالند) و این مسئله بسیار خطرناکی است که در جامعه‌ی ما کسانی یافت می‌شوند که نماز نمی‌خوانند و سپس با زنانی مومن و نماز خوان ازدواج می‌کنند.
می‌گویم و تکرار می‌کنم: کسب که عقد کند و درحالت ترک نماز باشد سپس الله بر او منت هدایت نهد باید بار دیگر عقد نکاح کند تا عقدش صحیح گردد و مردی که نماز نمی‌خواند برایش حلال نیست که وارد مکه شود زیرا اللهÀ می‌فرماید: {إِنَّمَا ٱلۡمُشۡرِكُونَ نَجَسࣱ فَلَا یَقۡرَبُوا۟ ٱلۡمَسۡجِدَ ٱلۡحَرَامَ بَعۡدَ عَامِهِمۡ هَـٰذَاۚ} [سوره التوبة: ۲۸] (ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! بی‌گمان مشرکان پلیدند، پس نباید بعد از اِمسال، به مسجد الحرام نزدیک شوند) و اما این حجی که برای خود و یکی از نزدیکانش بجا آورده است در حالی که نماز نمی‌خوانده است، حج او مقبول و صحیح نیست و فرض او ادا نشده است و بر او واجب است آن را بجا آورد و هیچ فایده‌ای به آن خویشاوندش نرسانده است برای این که او کافر بوده است و عبادت‌های کافر صحیح نیست زیرا که اللهÀ می‌فرماید: {وَمَا مَنَعَهُمۡ أَن تُقۡبَلَ مِنۡهُمۡ نَفَقَـٰتُهُمۡ إِلَّاۤ أَنَّهُمۡ كَفَرُوا۟ بِٱللَّهِ وَبِرَسُولِهِۦ وَلَا یَأۡتُونَ ٱلصَّلَوٰةَ إِلَّا وَهُمۡ كُسَالَىٰ وَلَا یُنفِقُونَ إِلَّا وَهُمۡ كَـٰرِهُونَ} [سوره التوبة: ۵۴] (و هیچ چیز مانع قبول انفاق‌های آن‌ها نشد، مگر آنکه به الله و پیامبرش کافر شدند، و جز با کسالت (و بی میلی) برای نماز حاضر نمی‌شوند، و جز با کراهت انفاق نمی‌کنند) و لازم است که حج دیگر بجا آورد و اگر در این حالت عقد کرده بودی پس باید عقد نکاح جدید بکنی.
و اما به نسبت اعمالی که در گذشته انجام ندادی واجب نیست قضای آن را بجا آوری زیرا صحیح در نظر ما ایت است که هر عبادتی وقت محدودی دارد و بدون عذر شرعی از وقتش خارج شود قضای آن نقعی ندارد زیرا که عبادتی که محدود به وقتی است معنایش این است که باید آن را در وقتی تعیین شده بجا آوری و اگر بدون عذر شرعی قبل و یا بعد از آن انجام دادی صحیح نمی‌باشد و اگر انجام داد پس بر وجهی که الله و رسول امر نکرده است انجام داده است و رسول اللهﷺ می‌فرماید: «من عمل عملاً لیس علیه أمرنا فهو رد» (هر عملی که امر ما بر آن نیست مردود است) و اگر گفتیم که در این صورت قضا دارد همه درباره‌ی به تأخیر انداختن نماز از وقتش سهل انگاری می‌کنند و یا هر عبادتی که به وقتی محدود شده است مادامی که خواندن آن بعد از وقتش به آن‌ها نفع می‌رساند.
و برای این برادر سوال کننده لازم است که به سوی اللهÀ توبه‌ی نصوح کند و بر طاعات مداومت کند و خود را با انجام صالح زیاد و استغفار و توبه فراوان به اللهÀ نزدیک کند و اللهÀ می‌فرماید: {قُلۡ یَـٰعِبَادِیَ ٱلَّذِینَ أَسۡرَفُوا۟ عَلَىٰۤ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُوا۟ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ یَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِیعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِیمُ} [سوره الزمر: ۵۳] ((ای پیامبر، از جانب من) بگو: «ای بندگان من که بر خود اسراف (و ستم) کرده‌اید! از رحمت اللهÀ نا امید نشوید، همانا اللهÀ همه گناهان را می‌بخشد، یقیناً او بسیار آمرزندۀ مهربان است) و این آیه در مورد دو توبه کننده نازل شده است و بنده از هر گناهی که توبه کند اگر چه شرک باشد اللهÀ آن را می‌پذیرد.
