(۱۸۰۵) سوال: در بعضی از سال‌ها درباره‌ی نماز کوتاهی کردم و نمی‌دانم که چه تعداد فرض را ضایع کرده‌ام. آیا قضایی برای این نماز‌ها بر من می‌باشد؟ چگونه آن‌ها را قضا کنم؟ با این وجود که در روز بیشتر از ۲۰ رکعت نافله می‌خوانم.

جواب:

باید بدانیم این کوتاهی درباره‌ی نماز به چه صورت بدوه است اصلا نماز نخوانده است یا ارکان و واجبات آن را درست بجا نیاورده است؟ اگر اصلا نماز نخوانده است پس قضایی بر او نیست زیرا که برای او فایده‌ای ندارد و از او قبول نمی‌شود زمانی که عمدا نماز را از وقتش خارج کرده است پس این نماز قضا نمازی است که به آن امر نشده است و از رسول اللهﷺ ثابت است که می‌فرماید: «من عمل عملاً لیس علیه أمرنا فهو رد»^[۱] (هر عملی که امر ما بر آن نیست مردود است) و اما اگر در چیزی از آن خلل وارد کرده است و نمی‌‌داند که کدام نماز بوده است پس با خواندن نماز پنجگانه احتیاط می‌شود و واجب است تا به این یقین عمل کرده باشد و گفته شده: ۴ و ۳ و ۲ رکعت بخواند و می‌گوید که چهار از جای ظهر یا عصر یا عشا می‌خواند زیرا که این سه در عدد و شکل مثل هم هستند و یک نماز می‌خواند و نیت یکی از آن‌ها را می‌کند ولی اولی به احتیاط نزدیک‌تر است تا به یقین رسیده باشد.

[۱] تخریج آن گذشت.