(۱۷۸۹) سوال: من گناهان بسیاری از نذرها و قسمها و نمازهای ضایع شده و چیزهای دیگر را انجام دادهام و الان توبه کردهام. وسوال من این است که چکار کنم که در مقابل این گناهان؟ و چگونه پاک میشوند؟ با این وجود که تعداد نذرها و قسمها و نمازهایی ضایع شدهام را نمیدانم؟ جزاکم الله خیرا.
جواب:
اما در مورد نمازهایی که ترک کردهای و سوال کننده را الان مخاطب قرار می دهم که توبه در مورد آن کفایت میکند و باقی عمرت آن را خوب بجای آور و آنچه فوت شده است قضا ندارد زیرا وقتی که از وقتش بدون عذر خارج شد کل اوقات نیز قضای آن نمیباشد یعنی اگر تا زمان مرگش نیز نماز بخواند به او نفع نمیرساند زیرا عبادتی وقت آن محدود است زمانی که از وقتش گذشت بعد از آن قبول نمیشود به خاطر قول رسول اللهﷺ که میفرماید: «من عمل عملاً لیس علیه أمرنا فهو رد»[۱] (هر عملی که امر ما بر آن نیست مردود است).
اما به نسبت نذور و قسمها هر آنچه میدانی و بررسی کردهای بر تو لازم است و آنچه در آن شک داری برای تو لازم نیست مثلا نزد خود میگویی پنج قسم بوده یا ده؟ پس آن پنج قرار بده زیرا که بر آن یقین داری و در مورد نذرها نیز همین میباشد و آنچه زیادتر است در آن شک وحود دارد و اصل بر برائت ذمه میباشد.
[۱] رواه البخاری (۲۶۹۷) و مسلم (۱۷۱۸).