(۱۷۵۶) سوال: در همسایه‌ی ما خانواده‌ای زندگی می‌کنند که ملزم به تعالیم اسلام نیستند و فریضه‌ی نماز را ادا نمی‌کنند و ایشان از جمله کسانی هستند که نماز برایشان واجب است به غیر از پدرشان که ملزم نماز در مسجد می‌باشد و زنانشان در مقابل مردان غریبه حجابشان را رعایت نمی‌کنند و برخی اوقات سبزیجات و چیزهای دیگر برای ما می‌آورند. آیا برای ما گرفتن آن واجب است یا نه؟ و آیا زیارت کردنشان برای ما واجب است یا نه؟

جواب:

مشخص است که همسایه حقی دارد تا جایی که رسول اللهﷺ می‌فرماید: «وَمَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَلْيُكْرِمْ جَارَهُ»[۱] (کسی که به الله و روز قیامت ایمان داشته باشد پس باید همسایه‌اش را گرامی دارد) و در مورد همسایه اهل علم می‌گویند: اگر از  نزدیکان است و مسلمان می‌باشد سه حق دارد: حق اسلام، حق خویشاوندی و حق همسایگی و اگر همسایه مسلمانی است که از غیر نزدیکان است دو حق دارد: حق اسلام و حق همسایگی و اگر غیر مسلمان است و از غیز نزدیکان می‌باشد فقط حق همسایگی را دارد.

پس به نسبت این همسایگان برای شما از جانب ایشان حقی است و برای ایشان از جانب شما نیز حقی وجود دارد و از رسول اللهﷺ وارد شده است که می‌فرماید: «إذَا طَبَخْتَ مَرَقَةً فَأَكْثِرْ مَاءَهَا، وَتَعَاهَدْ جِيرَانَكَ»[۲] (هرگاه آبگوشتی درست کردی، آب آن را زیاد کن و مقداری از آن را به همسایه‌هایت بده) و چیزی که شایسته است تبادل هدیه است که بین شما باشد که هم شما از ایشان بگیرید و هم ایشان از شما بگیرند زیرا که الفت و مودت می‌آورد سپس وقتی که آنچه برای شما از اکرام همسایه که واجب است ادا نمودید و از جمله چیز‌هایی که بر شما واجب است که به سوی اللهÀ نصیحتشان کنید این قومی که در نماز و حجاب زنانشان تفریط می‌کنند و برایشان از آنچه ایشان واجب است را بیان کن شاید که اللهÀ آنها را به دستان شما هدایت کرد اما برگرداندن هدیه‌ی ایشان و دوری و اعراض از ایشان شایسته نیست و فقط امر شدت می‌بخشد.

[۱] [رواه البخاری (۶۰۱۹) و مسلم (۴۷)]

[۲] [رواه مسلم (۲۶۲۵)]