(۱۶۰۱) سوال: اگر دچار جنابت شدم آیا جایز است که الحمد لله بگویم و هنگام بیدار شدن، این دعا را بخوانم: «الحمد لله الذي أحيانا بعد ما أماتنا وإليه النشور»[۱] : (حمد و ستایش مطلق مخصوص الله است که ما را بعد از آن که میراند، زنده کرد و بازگشت به سوی او است)؟ آیا اگر در حالت جنابت، عطسه کردم جایز است که (الحمد لله) بگویم؟ همچنین آیا اگر خمیازه کشیدم، جایز است که از شیطان به الله À پناه ببرم؟ گاهی در حالت جنابت، برخی آیات به ذهنم خطور می‌کند، آیا جایز است که در این حالت، این آیات را در قلبم بدون تلفظ، تکرار کنم؟
جواب:
ذكر و یاد الله À در حالت جنابت، اشکالی ندارد زیرا: «کان النبي ﷺ يذكر الله علی كل أحيانه» : (رسول الله ﷺ در هر حال، الله را ذکر و یاد می‌نمود) چنان که در حديث عایشه È ثابت است لذا می‌توانی کلمات اذان را تکرار کنی، ذکر بیدار شدن از خواب را بگویی، الله À را به وقت خوردن و نوشیدن یاد نمایی و هنگام عطسه (الحمد لله) بگویی.
گفتن «أعوذ بالله من الشيطان الرجيم» به هنگام خمیازه کشیدن، سنت نیست و سنت دانستن یا عمل به آن نیز صحیح نمی‌باشد در حالی که از رسول الله ﷺ روایت نشده است. رسول الله ﷺ کسی که خمیازه می‌کشد را به انجام یک سنت عملی که همان فرو بردن خمیازه در صورت توانایی می‌باشد، راهنمایی نموده است و اگر کسی نتوانست جلوی خمیازه‌اش را بگیرد باید دست بر دهان بگذارد. رسول الله ﷺ دستور نفرمود که هر کس خمیازه می‌کشد «أعوذ بالله من الشيطان الرجيم» بگوید و این کار از عمل ایشان نیز (آن طور که می‌دانم) ثابت نیست.
بنابراین گفتن «أعوذ بالله من الشيطان الرجيم» به هنگام خمیازه، شایسته نیست و هر کس در این باره سنت و حدیث صحیحی از رسول الله ﷺ می‌داند از آن پیروی کند زیرا ما فقط چیزی را بیان می‌کنیم که علم آن به ما رسیده است و علم و آگاهی کامل نزد الله B می‌باشد.
احتیاط اقتضا می‌کند که شخص جنب، قرآن را تلاوت نکند اما می‌تواند ذکر الله B که مطابق با قرآن باشد را بگوید و این به شرطی است که قصد قرائت قرآن را نداشته باشد؛ مثلا بگوید: {الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ}[الفاتحة: ۲] : (حمد و ستایش مطلق فقط مخصوص پروردگار جهانیان است). این آیه‌ای از قرآن است اما با این وجود، اگر قصد شخص جنب از گفتن آن، قرائت قرآن نباشد، ایرادی ندارد.
[۱] صحیح بخاری: کتاب الدعوات، باب ما یقول إذا نام، شماره (۶۳۱۲). صحیح مسلم: کتاب الذکر والدعاء والتوبة والإستغفار، باب ما یقول عند النوم وأخذ المضجع، شماره (۲۷۱۱).
