(۱۳۹۹) آیا قطرات ادرار که بعد خروج از سرویس بهداشتی بر لباس می‌افتد، وضو را باطل می‌کند؟

(۱۳۹۹) سوال: روش صحیح وضو گرفتن چگونه است؟ اذکار و دعاهایی که گفتن آن در وضو واجب می‌باشد کدام است؟ آیا قطرات ادرار که بعد خروج از سرویس بهداشتی بر لباس می‌افتد، وضو را باطل می‌کند؟ شایان ذکر است‌ که من مدت طولانی در سرویس بهداشتی می‌مانم تا دوباره مجبور به قضای حاجت نشوم. راه حل چیست؟

جواب:

وضو بدین ترتیب می‌باشد: شستن صورت که شستن دهان و بینی را نیز شامل می‌شود، شستن دو دست تا آرنج، مسح سر که دو گوش‌ را نیز شامل می‌شود و شستن دو پا تا مچ؛ سخنی در وضو وجود ندارد که گفتن آن واجب باشد مگر گفتن (بسم الله) که علما درباره‌ی واجب بودنش اختلاف نظر دارند؛ برخی علما گفتن آن را بنا بر حدیثی که نزد آنان به ثبوت رسیده، واجب می‌دانند که رسول الله ﷺ فرمود: «لا وُضوءَ لِمَن لَم یَذکُرِ اسمَ اللهِ عَلَیه»[۱] : (کسی که هنگام وضو، نام الله را نگوید، وضو ندارد). برخی نیز گفتن آن را سنت می‌دانند زیرا حدیث مذکور نزد آنان به ثبوت نرسیده است و هیچ یک از کسانی ‌که وضوی رسول الله ﷺ را توصیف کرده‌اند، گفتن (بسم الله) را از ایشان نقل نکرده‌اند.

ذکر بعد از وضو که شخص پس از پایان وضو می‌گوید چنین است: «أَشْهدُ أَنْ لا إِله إِلاَّ اللَّه وحْدَه لا شَريكَ لهُ، وأَشْهدُ أَنَّ مُحمَّدًا عبْدُهُ وَرسُولُه، اللَّهُمَّ اجْعلْني من التَّوَّابِينَ واجْعلْني مِنَ المُتَطَهِّرِينَ»[۲] : (شهادت می‌دهم که هیچ معبود به حق جز الله وجود ندارد، یگانه است و هیچ شریکی ندارد و شهادت می‌دهم که محمد، بنده و فرستاده‌ی او است. ‌ای الله! مرا از توبه ‌کنندگان قرار بده و مرا از پاکان قرار بده). گفتن این ذکر، واجب نیست.

گفتن ذکر مخصوص به هنگام شستن هر کدام از اعضای وضو (هنگام شستن دو دست، مسح سر و شستن دو پا) هیچ پایه و اساسی ندارد و از رسول الله ﷺ نیز چنین چیزی ثابت نیست.

مسئله‌ای که سؤال کننده در مورد خویش ذکر کرد که پس از قضای حاجت و استنجا، قطرات ادرار از او خارج می‌شود: این قطرات از دو حالت خارج نیست:

حالت اول: اگر پیوسته قطرات ادرار خارج شده و قطع نمی‌شود، حکم سلس البول را دارد؛ یعنی شخص بعد از شستن شرمگاهش به اندازه‌ی توان احتیاط می‌کند سپس وضو گرفته و نماز می‌خواند اما قبل از دخول وقت نماز، وضو نمی‌گیرد.[۳] این در صورتی است که قطرات ادرار، پیوسته باشد و قطع نشود.

حالت دوم: اگر قطرات ادرار قطع می‌شود اما این قطع شدن تا مثلا ربع ساعت بعد طول می‌کشد، باید منتظر بماند تا قطرات ادرار قطع شود. اگر بعد از این مدت، چیزی از او خارج شود، وضویش باطل می‌شود زیرا به طور کلی هر آن چه از دو راه خروج قضای حاجت از بدن خارج شود، وضو را باطل می‌کند.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] این نظر و دیدگاه اول شیخ ابن عثیمین Ë بوده که بعدا از این دیدگاه برگشته است. به (الشرح الممتع علی زاد المستقنع ۴/۲۳۹) مراجعه شود.

تعداد بازدید: 7

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أسأل عن الطريقة الصحيحة في الوضوء، والأقوال والكلمات الواجب ذكرها، وهل تعتبر بعض القطرات من البول، التي تلامس الملابس بعد الخروج من دورة المياه، ناقضة للوضوء، مع العلم أنني أبقى لفترة طويلة في الدورة؛ حتى لا تتكرّر العملية عندي، ولكن ما العمل؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: الوضوء هو غسل الوجه ومنه المضمضة والاستنشاق، وغسل اليدين إلى المرفقين من أطراف الأصابع إلى المرفقين، ومسح الرأس ومنه الأذنان، وغسل الرجلين من أطراف الأصابع إلى الكعبين. وليس فيه قول واجب إلَّا التسمية، فإن العلماء اختلفوا في وجوبها؛ فمنهم من قال: إنها واجبة؛ لأنه صح . عنده قول الرسول عليه الصلاة والسلام: «لا وضوء لمن لا يذكر اسم الله عليه». ومنهم مَنْ قال: إنها سنة؛ لأنه لم يثبت عنده قول النبي صلى الله عليه وسلم: «لا وضوء لمن لا يذكر اسم الله عليه». ولأن الواصفين لوضوء النبي صلى الله عليه وسلم لم يذكروا أنه كان يُسمي.

أما الذكر بعد الوضوء، وهو قول المتوضئ إذا فرغ من وضوئه: «أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنَ التَّوَّابِينَ، وَاجْعَلْنِي مِنَ المُتَطَهِّرِينَ». فليس بواجب.

وأما ما ذكر من كونه يذكر الله عند غسل وجهه، وعند غسل يديه، وعند مسح رأسه، وعند غسل رجليه، فإن هذا لا أصل له، ولم يرد عن النبي صلى الله عليه وسلم الذكر عند كل عضو من أعضاء الوضوء. وأما ما ذكره السائل عن نفسه؛ من كونه إذا بال ثم استنجى خرج منه قطرات من البول، بعد أن يخرج من محل نقض الوضوء، فإن هذه القطرات لا تخلو من إحدى حالين: ١ – إما أن تكون مستمرة؛ بحيث لا يحصل فيها توقف، فهذه لها حكم سلسل البول، أي: إن الإنسان إذا توضأ تحفظ بقدر ما يستطيع بعد أن يغسل فرجه، ثم توضأ وضوءه للصلاة، ثم صلّى، ولا يتوضأ للصلاة قبل دخول وقتها، هذا إذا كانت هذه القطرات مستمرة لا تتوقف.

2 – أما إذا كانت تتوقف؛ ولكنها تحصل بعد البول بنحو ربع ساعة، أو ما أشبه ذلك، فإنه ينتظر حتى تتوقف، فإن خرجت بعد هذا انتقض وضوؤه؛ لأن ما خرج من السبيلين ناقض للوضوء بكل حال.