(۱۲۶۲) تعریف سنت و حکم ترک کردن آن

(۱۲۶۲) سوال: بعضی می‌گویند: سنت آن است که فاعلش ثواب دارد، اما تارکش گناهکار نیست. آیا این درست است؟ آیا اگر کسی یکی از سنت‌های موکده را ترک کرد، به خاطر آن مجازات می‌شود یا اینکه فقط خود را از اجر بزرگی محروم کرده است؟

جواب:

آنچه در سوال آمد، درست است و نظر اهل علم بر این است که انسان با ترک سنت، گنهکار نمی‌شود. البته به جز در صورتی که ترک سنت از روی کراهتش نسبت به آن یا احساس بی نیازی از آن باشد یا برایش مهم نباشد. اینها حکم خاص خود را دارند. اما به مجرد اینکه بگوید: الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ چیزهایی را بر من فرض و الحمد لله که مرا به سوی انجام آنها هدایت نمود. من تا آنجا که بتوانم آنها را بر وجه مطلوب ادا خواهم نمود. اما در مورد نوافل – یعنی هر چیزی غیر از فرض – من مختار هستم. این اشکالی ندارد و شخص گنهکار نمی‌شود. اما ممکن است سنتی بسیار بسیار موکده و نزدیک به وجوب باشد. در این صورت بعضی از علما ترک آن را مکروه دانسته‌اند از ترس اینکه گناهی متوجه ما شود.

از آن جمله روایتی از امام احمد رَحِمَهُ‌الله است که می‌گوید: «کسی که نماز وتر را ترک گوید، انسان بدی است و نباید شهادتش را پذیرفت».^[۱] این در حالی است که امام احمد رَحِمَهُ‌الله قائل به سنت بودن وتر است و آن را واجب نمی‌داند. اما به خاطر اینکه سنت بسیار موکده‌ای است، نظرش این است که اگر شخصی آن را نمی‌خواند و در مورد آن سستی می‌کند، نشانگر بی مبالاتی اوست. به همین خاطر می‌گوید: «نباید شهادتش را پذیرفت». چون وقتی شخص به وتر با آن همه اهمیت و تاکیدی که بر خواندش وجود دارد، اهمیتی نمی‌دهد، در شهادت دادن نیز ممکن است همین طور باشد.

***

^[۱] فتح الباری ابن رجب (ج۶، ص۲۱۲)، «من ترك الوتر فهو رجل سوء لا ينبغي أن تقبل له شهادة».

تعداد بازدید: 9

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: البعض يقول بأن السُّنَّةَ يُثاب فاعلها ولا يُعاقب تاركها. فهل هذا صحيح؟ وهل إذا ترك الشخص سُنَّة من السنن المؤكدة يعاقب عليها، أم أنه حرم نفسه الأجر العظيم؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: هذا الذي ذكره السائل هو حق، وهو الذي عليه أهل العلم، أن ترك السنة لا يوجب الإثم، اللهم إلا إذا تركها كراهة لها أو زُهْدًا فيها، أو رأى نفسه أنه مُسْتَغْنِ عنها أو ما أشبه ذلك، فهذا له حكمه، أما مجرد أن يقول: إن الله فرض علي الفرائض والحمد لله الذي هداني لها، وإنني أقمتها على الوجه المطلوب، وأما النوافل فأنا في سَعَة منها، فهذا لا بأس به ولا إثم عليه. لكن قد تكون السنة مؤكدة جدا جدا إلى قريب الوجوب، فهذه كره بعض العلماء أن نَدَعَها خوفًا من الإثم، ومن ذلك ما يُذْكَر عن الإمام أحمد رحمه الله أنه قال: «من ترك الوتر فهو رَجُل سَوْءٍ لا ينبغي أن تُقْبَل له شهادة». مع أنه -أي الإمام أحمد – يرى أن الوتر سنة وليس بواجب، لكن لتأكد السنية كأن الإمام أحمد رحمه الله رأى أن تهاونه به يدل على عدم مبالاته، ولهذا قال: «لا ينبغي أن تقبل له شهادة لأنه إذا كان لا يبالي بالوتر مع أهميته وأكديَّته، فإنه قد يتهاون بالشهادة أيضًا.