(۱۱۹۲) سوال: در حدیثی از رسول اللهﷺ که ابن عباس از ایشان روایت می‌کند، به طور مختصر چنین می‌آید: «علی بن ابی طالب رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ نزد رسول اللهﷺ آمد و گفت: قرآن را فراموش می‌کنم. رسول اللهﷺ به او دعایی و چهار رکعت خاص با قرائت خاصی یاد داد».[۱] این حدیث را ترمذی و حاکم روایت کرده‌اند. آیا این حدیث صحیح است؟
جواب:
این حدیث صحیح نیست. بنا بر این به آن توجه نمی‌شود. ولی یکی از چیزهایی که در حفظ به انسان کمک می‌کند، آن چیزی است که رسول اللهﷺ به آن دستور می‌دهند: «بر حفظ و خواندن این قرآن مواظب داشته باشید. زیرا قسم به کسی که جانم در دست اوست، این قرآن از شتر در بند نیز فرّارتر است».[۲] رسول اللهﷺ ما را امر به تلاوت و حفظ آن می‌کند تا فراموشش نکنیم. تعاهد قرآن یعنی انسان تلاوت آن را در حالی که قلبش حاضر است، بسیار تکرار کند. وقتی تلاوتش را با حضور قلب، تکرار کرد، به این کارش تعاهد می‌گویند و این کار به حفظ قرآن و بقای آن کمک می‌کند.
***
[۱] سنن ترمذی: کتاب الدعوات، باب فی دعاء الحفظ، حدیث شماره (۳۵۷۰). از ابن عباس رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُمَا که به خاطر طولانی بودن متن حدیث، از گذاشتن آن معذوریم.
[۲] صحیح بخاری: کتاب فضائل القرآن، باب استذکار القرآن و تعاهده، حدیث شماره (۴۷۴۶). صحیح مسلم: کتاب صلاة المسافرین و قصرها، باب الأمر بتعهد القرآن و کراهة قول نسیت آیة کذا، حدیث شماره (۷۹۱)، از ابوموسی اشعری رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «تَعَاهَدُوا هَذَا الْقُرْآنَ. فَوَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ! لَهُوَ أَشَدُّ تَفَلُّتًا مِنَ الإِبِلِ فِي عُقُلِهَا».
