(۱۱۴۱) معنی حدیث: ایمان به مدینه باز می‌گردد

(۱۱۴۱) سوال: معنی این حدیث شریف چیست: «ایمان به مدینه باز می‌گردد همان طور که مار به سوراخش بر می‌گردد»^[۱]؟

جواب:

در این حدیث رسول اللهﷺ می‌فرماید: « ایمان به مدینه باز می‌گردد همان طور که مار به سوراخش بر می‌گردد». کلمه‌ی «یأرز» در حدیث با کسر حرف «راء» خوانده می‌شود و اگر با فتحه یا ضمه هم خوانده شود درست است. معنایش این است که برمی‌گردد و در مدینه می‌ماند، همان طور که مار وقتی از لانه‌اش خارج شد به سوی آن باز می‌گردد. این اشاره‌ای از جانب رسول اللهﷺ است که این دین پس از اینکه سرزمین‌های دیگر به فساد رفتند، به مدینه باز می‌گردد. چنان که مار از لانه‌اش خارج می‌شود و در زمین می‌چرخد و سپس به آن باز می‌گردد.

همچنین اشاره دارد به اینکه اسلام همان طور که از مدینه آغاز شد، باز به سوی آن بر می‌گردد. چون انتشار اسلام با قوت و سلطه‌ای که داشت، از مدینه بود. گر چه اصل و سرچشمه‌ی آن مکه است و مکه اولین محل نزول وحی بوده است. اما مسلمانان پس از اینکه به مدینه هجرت کردند صاحب دولت و قدرت و جهاد شدند. از این رو، اسلام با سلطه و نفوذ و قدرتش، از مدینه منتشر شد و در آخر الزمان به همانجا باز می‌گردد.

البته بعضی از اهل علم گفته‌اند که این حدیث اشاره به موضوعی دارد که اتفاق افتاده و معنای حدیث این است که مردم گروه گروه به سمت مدینه می‌روند تا شریعت و تعالیم اسلامی را از رسول اللهﷺ دریافت نمایند. اما ظاهر حدیث، به همان معنای اول اشاره دارد و این معنا صحیح‌تر است.

***

^[۱] صحیح بخاری: کتاب فضائل المدینة، باب الإیمان یأزر إلی المدینة، حدیث شماره (۱۷۷۷). صحیح مسلم: کتاب الإیمان، باب بیان أن الإسلام بدأ غریبا و سیعود غریبا و إنه یأرز بین المسجدین، حدیث شماره (۱۴۷). از ابوهریره رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «إِنَّ الْإِيمَانَ ‌لَيَأْرِزُ إِلَى الْمَدِينَةِ، كَمَا تَأْرِزُ الحية إلى جحرها».

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما معنى الحديث الشريف: «إن الإيمان لَيَأْرِزُ إلى المدينة كما تَأْرِزُ الحَيَّة إلى جُحْرِها»؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: هذا الحديث يقول فيه الرسول -عليه الصلاة والسلام-: «إن الإيمان لَيَأْرِز إلى المدينة كما تأرز الحيَّة إلى جُحْرها». يَأْرِز بكسر الراء، ويجوز فيه الفتح والضم، فأي حركة تقولها في الراء فإنك لست مخطئًا فيها. ومعنى يأرز أي يرجع ويثبت في المدينة، كما أن الحية إذا خرجت من جحرها رجعت إليه. وهذا إشارة من رسول الله صلى الله عليه وسلم إلى أن هذا الدين سوف يرجع إلى المدينة بعد أن تفسد البلدان الأخرى، كما أن الحية تخرج وتنتشر في الأرض ثم بعد ذلك ترجع إلى جحرها.

وفيه أيضًا إشارة إلى أن الإسلام كما انطلق من المدينة فإنه يرجع إليها أيضًا، فإن الإسلام بقوته وسلطته لم ينتشر إلا من المدينة، وإن كان أصله نابعا في مكة، ومكة هي المهبط الأول للوحي، لكن لم يكن للمسلمين دولة وسلطان وجهاد إلا بعد أن هاجروا إلى المدينة، فلهذا كان الإسلام بسلطته ونفوذه وقوته منتشرا من المدينة، وسيرجع إليها في آخر الزمان.

وقال بعض أهل العلم إن هذا إشارة إلى أمر سبق، وإن المعنى: أن الناس يفدون إلى المدينة ويرجعون إليها؛ ليتلقوا من رسول الله صلى الله عليه وسلم الشريعة والتعاليم الإسلامية. ولكن المعنى الأول هو ظاهر الحديث، وهو الأصح.