(۱۰۷۴) آیا عمره در رمضان مساوی با حج است؟

(۱۰۷۴) سوال: لطفا حکم و شرح این حدیث را بیان کنید که پیامبرﷺ می‌فرماید: «عمره در رمضان برابر است با حج در غیر رمضان»؟[۱]

جواب:

معنی‌اش این است که اگر انسان در ماه رمضان عمره انجام دهد، پاداش آن برابر با حج است. ولی این بدان معنا نیست که فریضه‌ی حج را به جای آورده است؛ یعنی با انجام دادن عمره در ماه رمضان، فریضه‌ی حج از او ساقط نمی‌شود، بلکه عمره به حساب می‌آید. ولی چون در ماه رمضان بوده، در اجر و ثواب با حج برابری می‌کند، اما جای حج را نمی‌گیرد. مثل این حدیث، حدیثی است که پیامبرﷺ فرموده است: «کسی که ده بار بگوید: لا اله الا الله وحده لا شریک له الملک و له الحمد و هو علی کل شیء قدیر، به مانند کسی است که چهار نفر از نوادگان اسماعیل عَلَيْهِ‌السَّلَام را آزاد کرده است».[۲]

شکی نیست که در اینجا منظور، پاداش است نه اینکه می‌تواند جای آن را بگیرد. به همین خاطر اگر به خاطر کفاره، باید چهار برده را آزاد کند و به جای آن، این ذکر را بگوید، حتی به جای آزاد کردن یک برده هم نمی‌شود. پس در اینجا باید ما فرق بین خود عمل و بین معادله در پاداش را بدانیم. زیرا یکسان بودن در پاداش، لازمه‌اش این نیست که می‌تواند جایگزین آن عمل باشد.

همچنین پیامبرﷺ می‌فرماید: «قل هو الله أحد برابر با یک سوم قرآن است».[۳] حال اگر انسان آن را سه بار در یک رکعت بخواند، اما فاتحه را نخواند، نمازش صحیح نیست، در حالی که وقتی سه بار آن را بخواند، معادل یک ختم قرآن است.

***

[۱] صحیح بخاری: کتاب أبواب العمرة، باب العمرة فی رمضان. حدیث شماره: (۱۷۸۲). صحیح مسلم: کتاب الحج، باب فضل العمرة فی رمضان. حدیث شماره: (۱۲۵۶). از ابن عباس رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُمَا با این لفظ: «عُمرَةٌ فِي رَمَضَان تُوَازِي حِجَّةً فِمیَا سِوَاه». در لفظ مسلم چنین آمده: «عُمْرَةٌ فِي رَمَضَانَ تَقْضِي حَجَّةً، أو حجة معي»: «عمره در رمضان معادل حج، یا معادل یک حج به همراه من است».

[۲] صحیح بخاری: کتاب الدعوات، باب فضل التهلیل. حدیث شماره: (۶۴۰۴). صحیح مسلم: کتاب الذکر و الدعاء و التوبة و الإستغفار، باب فضل التهلیل و التسبیح و الدعاء. حدیث شماره: (۲۶۹۳). از عمرو بن میمون رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «من قالَ لاَ إلَهَ إلاَّ اللَّهُ وحدَهُ لاَ شريكَ لَهُ لَهُ الملْكُ ولَهُ الحمدُ يحيِ ويميتُ وَهوَ على كلِّ شيءٍ قديرٌ عشرَ مرَّاتٍ كانَ کَمَن أعتَقَ أربَعَة أنفُسٍ من ولدِ إسماعيلَ».

[۳] صحیح بخاری: کتاب فضائل القرآن، باب فضل قل هو الله أحد. حدیث شماره: (۵۰۱۳). صحیح مسلم: کتاب صلاة المسافرین و قصرها، باب فضل قراءة قل هو الله أحد. حدیث شماره: (۸۱۱). از ابوسعید خدری رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ تَعْدِلُ ثُلُثَ القُرْآنِ».

تعداد بازدید: 4

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أرجو بيان حكم وشرح حديث رسول الله عليه الصلاة والسلام: «عمرة في رمضان توازي حجة فيما سواه».

فأجاب -رحمه الله تعالى -: معنى ذلك أن الإنسان إذا اعتمر في شهر رمضان فإن هذه العمرة تعدل حجةً، في الأجر لا في الإجزاء، وقولنا: لا في الإجزاء، يعني أنها لا تُجزئ عن الحج، فلا تُسقط بها الفريضة، ولا يُعتبر حاجا حجا متنفلا، وإنما تعتبر هذه العمرة – من أجل وقوعها في هذا الشهر – تَعْدِل في الأجر حِجَّةً فقط، لا في الإجزاء ونظير ذلك أن النبي صلى الله عليه وسلم أخبر بأن «من قال: لا إله إلا الله وحده لا شريك له له الملك وله الحمد وهو على كل شيء قدير، عشر مرات كان كمن أعتق أربعة أنفس من ولد إسماعيل». وهذا بلا شك بالأجر، وليس بالإجزاء، ولهذا لو كان عليه أربع رقاب فقال هذا الذكر لم يجزئه ولا عن رقبة واحدة. فيجب أن نعرف الفرق بين الإجزاء وبين المعادلة في الأجر، فالمعادلة في الأجر لا يلزم منها إجزاء.

وكذلك قال النبي عليه الصلاة والسلام: «قل هو الله أحد تَعْدِل ثلث القرآن»، ولو أن الإنسان قرأها ثلاث مرات في ركعة ولم يقرأ الفاتحة ما أجزأته، مع أنها عدلت القرآن كله حينما قرأها ثلاث مرات.