(۷۹۷) سوال: خانمی می‌گوید: من قرآن می‌خوانم و حروف هجا را هم سطحی بلدم. اما برای شناخت عمیق‌تر آنها تلاش نمی‌کنم. در نتیجه شناخت کامل به آن ندارم. به همین خاطر هنگام قرائت، بعضی کلمات را اشتباه می‌خوانم. با این حساب، آیا جایز است قرآن بخوانم؟ البته باید بگویم که برای تلاوت صحیح، تلاش می‌کنم.
جواب:
برای کسی که قرآن را بلد نیست، جایز نیست قرآن بخواند جز با آموختن. آن جاهایی از قرآن کریم را که بلد نیستی، نخوان تا وقتی که خانم معلمی پیدا کنی که آنها را به تو بیاموزد. هر وقت بلد شدی، بخوان. اما اشکالی ندارد جاهای دیگری را که بلدی و آن را همان طور که نوشته، بخوانی. در این صورت اگر جایی برای قاری سهو یا غلط یا تغییری در کلمه اتفاق افتاد، اگر عمدی نباشد، اشکالی ندارد.
مجری: ولی حدیث پیامبرﷺ: «هر کس قرآن بخواند و در خواندنش ماهر باشد، به همراه ملائکه است، و هر کس قرآن بخواند و در خواندنش به لکنت افتد و قرائت برایش سخت باشد، دو پاداش دارد».[۱] آیا حدیث در مورد این خانم صدق نمی‌کند؟
جواب: خیر؛ زیرا حدیث در مورد کسی است که قرآن می‌خواند، اما لکنت دارد. ولی کسی که کلمات و حروف را تغییر می‌دهد، قرآن نمی‌خواند. بلکه کلمه یا حرفی را تبدیل به کلمه یا حرفی دیگر می‌کند. معنای به لکنت افتادن در تلاوت قرآن یعنی خواندن قرآن برایش سخت است. یک کلمه را به سختی ادا می‌کند. مثلا می‌گوید: «قل أعوذ أعوذ أعوذ»، یعنی به سختی می‌تواند أعوذ را هجا کند تا در آخر به صورت صحیح تلفظ نماید. اما اینکه کلمه را تغییر دهد، شامل این حدیث نمی‌شود. دیگر اینکه اگر حتی کلمه را تغییر دهد، اما معلمی داشته باشد که اشتباهش را تصحیح نماید هم اشکالی ندارد؛ چون این روش آموختن است. اما وقتی شخص می‌داند که دارد کلمه را تغییر می‌دهد ولی تلاش نمی‌کند که یاد بگیرد و اشتباهش را تصحیح کند؛ کارش اشتباه بوده و انجام آن جایز نیست.
* * *
[۱] سنن ابن ماجه: کتاب الأدب، باب ثواب القرآن، حدیث شماره (۳۷۷۹). مسند احمد: مسند ام المومنین عایشه رضی الله عنها، حدیث شماره (۲۴۶۶۷) از ام المومنین عایشه رضی الله عنها با این لفظ: «وَالَّذِي يَقْرَأ يَتَتَعْتَعُ فِيهِ وَهُوَ عَلَيْهِ شَاقٌّ، لَهُ أَجْرَانِ، وَالْمَاهِرُ بِالْقُرْآنِ مَعَ السَّفَرَةِ الْكِرَامِ الْبَرَرَةِ».
