جمعه 18 ربیع‌الثانی 1447
۱۸ مهر ۱۴۰۴
10 اکتبر 2025

(۶۵۶) سوال: کدام یک از کتب تفسیر را بخوانم؟

(۶۵۶) سوال: از میان کتاب‌های تفسیر، کدام کتاب‌ها را مطالعه کنیم؟

جواب:

کتاب‌های تفسیر زیادند و علما هر کدام قرآن را از جانبی تفسیر کرده‌اند؛

برخی به جنبه‌ی معانی قرآن پرداخته و کاری به إعراب و بلاغت و امثال آن ندارند. برخی دیگر جنبه‌ی مسائل إعرابی و بلاغت و امثال آنها بر تفسیرشان غالب است. عده‌ای دیگر از جنبه‌ی استنباطات علمی و عملی از آیات قرآن به تفسیر پرداخته‌اند. اما بهترین تفسیر – تا جایی که می‌دانم – تفسیر ابن کثیر است که تفسیری خوب و سلفی است. اما ملاحظه‌ای که بر او وجود دارد این است که بعضی جاها اسرائیلیاتی را روایت کرده، ولی به آنها اشاره‌ای نکرده است که البته این موارد خیلی کم در کتابش وجود دارد.

یکی دیگر از کتاب‌های خوب تفسیر، تفسیر شیخ عبدالرحمن بن ناصر سعدی است که تفسیری آسان بوده و حتی یک شخص عامی نیز می‌تواند از آن استفاده کند.

تفسیر دیگر، تفسیر قرطبی است.

دیگری، تفسیر محمد امین شنقیطی است که به خصوص سوره‌های آخر قرآن را بهتر تفسیر نموده است.

همچنین تفسیری که از لحاظ بلاغت و زبان عربی خوب است، تفسیر زمخشری می‌باشد. اما در زمینه‌ی عقیده، شخص باید مواظب باشد. چون این تفسیر در زمینه‌ی عقیده هیچ ارزشی ندارد.

تفسیر دیگر، تفسیر ابن جریر طبری است و مطالعه‌ی آن برای کسی مفید است که در علم پیشرفت کرده باشد.

کتاب‌های تفسیر دیگری نیز وجود دارند که ما از طریق نقل دیگر کتب از این کتاب‌ها، اسمشان را شنیده‌ایم. اما انسان هر گاه با استفاده از تفاسیر، متوجه منظور یک آیه نشد، باید در مورد آن از اهل علم سوال کند تا نکند قرآن را به غیر مراد و مقصود الله سبحانه و تعالی تفسیر نماید.

***

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: فضيلة الشيخ، في أي كتب التفسير نقرأ؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: كتب التفسير في الواقع كثيرة ومتشعبة، والعلماء – رحمهم الله – كل يأخذ بجهة من جهات القرآن الكريم، فمنهم من يغلب عليه تفسير المعاني بقطع النظر عن الإعراب والبلاغة، وما أشبه ذلك، ومنهم من يغلب عليه مسائل الإعراب والبلاغة وما أشبه ذلك، ومنهم من يغلب عليه استنباطات من الآيات العلمية والعملية، فهم يختلفون، لكن من خير ما يكون من التفاسير – فيما أعلم – تفسير ابن كثير رحمه الله، فإنه تفسير جيد سلفي، لكن يؤخذ عليه إيراده بعض الإسرائيليات في بعض الأحيان ولا يتعقبها، وهذا قليل عنده.

ومن التفاسير الجياد: (تفسير الشيخ عبد الرحمن الناصر بن سعدي رحمه الله)، فإنه تفسير سلفي سهل المأخذ، ينتفع به حتى العامي.

ومن التفاسير الجياد: (تفسير القرطبي رحمه الله).

ومنها: تفسير محمد الأمين الشنقيطي الْجَنْكِي، لا سيما في آخر القرآن الذي أدركه.

ومن التفاسير الجياد في البلاغة والعربية: (تفسير الزمخشري)، لكن احذره في العقيدة فإنه ليس بشيء.

ومن التفاسير الجياد: (تفسير ابن جرير الطبري)، لكنه لا ينتفع به إلا الراقي في العلم.

وهناك تفاسير أخرى لا نعرفها إلا بالنقل عنها، لكن الإنسان يجب عليه إذا لم يفهم الآية من التفاسير أن يسأل عنها أهل العلم، حتى لا يفسر القرآن بغير مراد الله -تعالى- به.

مطالب مرتبط:

(۶۲۵) یاد گرفتن چه علومی فرض کفایت است؟

(۶۲۵) سوال: یاد گرفتن چه علومی فرض کفایت است؟ آیا علمی هم وجود دارد که دانستنش بر تمام مسلمانان واجب باشد؟ جواب: بله، محافظت از شریعت به صورت کلی بر همه‌ی مسلمانان واجب است و باید در بین مسلمانان کسانی باشند که شریعت را حفظ کنند. اما فرض عین به نسبت هر کسی، فرق می‌کند. […]

ادامه مطلب …

(۶۱۲) بهترین روش طلب علم چگونه است

(۶۱۲) سؤال: برای ما از اهمیت علم شرعی برای طالب علم سخن بگویید و بفرمایید که بهترین راه برای طالب علم چیست؟ در مورد حفظ قرآن کریم، چه چیزی بر او واجب است؟ چگونه می‌توانیم عقیده‌ی اسلامی را بفهمیم، خصوصا اگر شخص تنهاست و به چیزی که او را در فهم اسماء وصفات الله یاری […]

ادامه مطلب …

(۶۲۳) یادگیری کدام علوم شرعی واجب است؟

(۶۲۳) سوال: یادگیری کدام یک از علوم شرعی برای مؤمن واجب است؟ جواب: یادگیریِ آن عده از مسائل دینی که الله تعالی بر انسان واجب فرموده، مثل طهارت و نماز و زکات و روزه و حج و نیکی به والدین و صله‌ی رحم و غیره، واجب است. هر مسلمانی باید قبل از هر چیز، مسائل […]

ادامه مطلب …

(۶۴۷) سوال: مفیدترین کتاب‌ها برای انسان مسلمان

(۶۴۷) سوال: خانمی پرسیده: مفیدترین کتاب‌هایی که یک مسلمان باید آنها را تهیه کرده و بخواند، چه کتاب‌هایی هستند؟ جواب: بهترین کتابی که یک مسلمان واجب است آن را تهیه کند، قرآن است که باید به آن عنایت نموده و در آن تدبر کند تا به منظوری که قصد رساندش را دارد، برسد. این کار […]

ادامه مطلب …

(۶۲۱) آموزش توحید توسط پدر به فرزندان.

(۶۲۱) سوال: چگونه یک پدر، توحید را به فرزندانش بیاموزد؟ جواب: همانگونه که دیگر مسائل دینی را به آنها می‌آموزد، توحید را نیز به آنها بیاموزد. یکی از بهترین کتاب‌ها در این زمینه کتاب (ثلاثة الأصول) تألیف شیخ الإسلام محمد بن عبد الوهاب است. اگر آن را کامل حفظ کنند و به اندازه‌ی عقل و […]

ادامه مطلب …

(۶۵۱) سوال: کتاب‌های مفید برای طالب علم

(۶۵۱) سوال: شما به یک دانشجوی علوم شرعی در زمینه‌ی عقیده و فقه و حدیث و سیرت برای شروع، چه کتاب‌هایی را  توصیه می کنید؟ با توجه به اینکه گرایش من به مذهب حنبلی است؟ جواب: قبل از هر چیز، همه‌ی مسلمانان را نصیحت می‌کنم که به قرآن و فهم آن و تفسیر این کتاب، […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه