(۶۰۸) سوال: در روایات آمده که رسول اللهﷺ حلقه‌ي علم وحلقه‌ي ذکری را دیدند. ایشان حلقه‌ی علم را برگزیده وآنجا نشستند. آیا این روایت صحیح است؟ اگر صحیح باشد، پس آنهایی که در حلقه‌ی ذکر بودند چگونه ذکر می‌کردند یا چه ذکری می‌گفتند که رسولﷺ آنها را منع نکرد. اما حلقه‌ی علم را برگزید. آیا این روایت دلیلی بر بدعت بودن حلقه‌های ذکر گروهی است؟ با وجود اینکه رسول اللهﷺ در این حدیث – در صورتی که صحیح باشد – آنها را از آن نهی نکرد، بلکه فقط وارد جمع آنها نشد؟
جواب:
من صحت این حدیث را نمی‌دانم وگمان نمی‌کنم که این حدیث از رسول اللهﷺ به صحت رسیده باشد. شکی نیست که گرد آمدن به خاطر طلب علم یکی از بهترین اعمال است. زیرا علم یکی از انواع جهاد است. چون دین به واسطه‌ی علم و بیان، سپس جنگیدن و مبارزه با کسانی که به مخالفت با آن برخاسته و در مقابل احکام آن سر تسلیم فرود نیاورند، برپا گشته و قوت می‌گیرد.
اما در مورد ذکر؛ جمع شدن برای آن اشکالی ندارد، ولی نه مثل اجتماع برخی صوفی‌ها که همگی جمع شده و یک صدا با هم ذکر می‌کنند. بلکه گرد آمدنشان باید برای قرائت قرآن یا امثال آن باشد که یک نفر قرآن می‌خواند و بقیه به آن گوش می‌دهند، سپس نفر بعدی و همینطور بعدی و بقیه گوش می‌دهند. این اشکالی ندارد.
***
