چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۵۷۸) دیدگاه اسلام درباره‌ی تصوف و صوفیه

(۵۷۸) سوال: دیدگاه اسلام درباره‌ی تصوف و صوفیه چیست؟

جواب:

گفته شده است که واژه‌ی “صوفيه” از صفا گرفته شده است. همچنین گفته شده است: از صفوة و پاکی گرفته شده است و نیز گفته شده است: از صوف و پشم گرفته شده است؛ که البته همین آخری صحیح‌تر است زیرا آنان در آغاز ظهورشان از روی زهد و پارسایی، لباس‌های پشمین می‌پوشیدند.

صوفيه طریقت‌های متعددی دارند که برخی از آنان به کفر صریح می‌انجامد؛ زیرا به عقیده‌ی وحدت وجود می‌رسند و فقط پروردگار را می‌بینند! آنان معتقد هستند که هر چیز و منظره‌ای از آيات الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ همان الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است! تردیدی نیست که این اعتقاد، کفر صریح است. برخی دیگر نیز با اعتقادات دیگری از اسلام خارج می‌شوند و درجات متفاوتی دارند.

به سؤال کننده توصیه می‌کنم که كتاب (هذه هي الصوفيه) تألیف شيخ عبد الرحمن الوكيل رَحِمَهُ‌الله را بخواند؛ زیرا نویسنده در این کتاب، اعتقادات صوفیه را که ادعا می‌کنند اهل صفاء و شناخت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ هستند، آشکار می‌نماید. آنان در حقیقت از نادان‌ترین مردم نسبت به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ هستند زیرا داناترین مردم به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، رسول الله ﷺ، سپس خلفای راشدین این امت و سپس تابعین و پیروان آنان به نیکی بوده‌اند. اینان آگاه‌ترین مردم هستند و هر کس روشی غیر از روش آنان را در پیش گیرد، نادانی او نسبت به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به مقدار فاصله‌اش از پیامبر ﷺ و خلفای راشدین ایشان است.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما موقف الإسلام من الصوفية؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الصوفية كلمة قيل: إنها مشتقة من الصَّفَا. وقيل: إنها مشتقة من الصفوة. وقيل: إنها مشتقة من الصوف. وهو الأقرب؛ لأنهم كانوا إيَّان ظهورهم يرتدون الألبسة من الصوف تقشُفًا وتزهدًا.

والصوفية لها طرق متعددة، تصل بهم أحيانًا إلى الكفر الصريح؛ حيث إنهم يصلون إلى القول بوحدة الوجود، وأنهم لا يُشاهدون إلا الرب، ويعتقدون أن كل شيء مُشاهَد من آيات الله -تبارك وتعالى – فإنه هو الله، ولا شك أن هذا كفر صريح، ومنهم من يَشدُّ عن الإسلام دون ذلك، وهم على درجات متفاوتة.

وأنا أنصح السائل أن يقرأ كتاب هذه هي الصوفية» للشيخ عبد الرحمن الوكيل رحمه الله؛ لأنه بيَّن في هذا الكتاب ما كان عليه الصوفية، الذين يدعون أنهم أهل الصفاء والمعرفة بالله عز وجل، وهم في الحقيقة أجهل الناس بالله ؛ لأن أعلم الناس بالله رسول الله صلى الله عليه وسلم، ثم خلفاؤه الراشدون في هذه الأمة، ثم التابعون لهم بإحسان، هؤلاء هم أعرف الناس، وكل من سلك سبيلا غير سبيلهم فإن فيه من الجهل بالله بمقدار ما نَأَى به عن طريق النبي صلى الله عليه وسلم وخلفائه الراشدين.

مطالب مرتبط:

(۵۷۳) ضوابط شناخت فرقه‌های گمراه

ضابطه برای شناخت نوع بدعت، ‌ مراجعه به قرآن و سنت است. هر آن‌چه قرآن و سنت دلالت دهند که بدعت کفری است آن بدعت، شخص را از اسلام خارج می‌کند.

ادامه مطلب …

(۵۷۵) صابئه چه کسانی هستند؟

علما رَحِمَهُمُ‌الله درباره‌ی آنان اختلاف نظر دارند؛ برخی گفته‌اند: صابئه بر دینی بوده‌اند و از دین قومشان خارج شده‌اند. برخی دیگر گفته‌اند: صابئه کسانی هستند که ‌دین ندارند.

ادامه مطلب …

(۵۸۴) حکم تبعیت از طریقت تصوف

راه‌ها و طریقت‌هایی که در سؤال مطرح شد، واجب است با كتاب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، سنت رسول الله ﷺ و منش خلفای راشدين سنجیده شود؛ اگر موافق و مطابق آن بود، حق است اما اگر مخالفت داشت، باطل و رد کردن آن واجب است.

ادامه مطلب …

(۵۸۹) حکم شرع در مورد خرافات و بدعت‌های صوفیه

کارهایی که این گروه نوآوری کرده‌اند، باید بررسی شود؛ اگر با رهنمود پیامبر ﷺ موافقت داشته باشد، حق است اما شایسته نیست که مثلا گفته شود: این کارها از منهج صوفيه، ساخته‌ی صوفيه یا از تنظیم صوفیه است؛ بلکه باید گفت: سنت رسول الله ﷺ است و نباید به یک گروه خاص نسبت داده شود.

ادامه مطلب …

(۵۸۱) کثرت فرقه‌های گمراه در این زمان و نصیحتی در این‌باره

این‌ها و تمامی کسانی که از رهنمود پیامبر ﷺ خارج شده‌اند را نصیحت می‌کنم که به درگاه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه کنند، به كتاب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و سنت رسول الله ﷺ مراجعه نمایند که تفسير و توضیح قرآن است، به روش و منش پیامبر ﷺ مراجعه نمایند که کاملا تطبیق عملی شریعت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است.

ادامه مطلب …

(۵۸۲) حکم ادعای برخی صوفيه مبنی بر اینکه مردگان دارای کرامت هستند

تمامی برادران مسلمانم را از وابستگی به هر کسی جز الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ هشدار می‌دهم؛ زیرا مالکیت آسمان‌ها و زمین فقط در اختیار الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است، همه چیز به او بر می‌گردد، تنها الله است که دعای انسان درمانده را برآورده می‌نماید و هر بدی و مشکلی را فقط الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برطرف می‌سازد.

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه