چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۴۸۷) حکم دست کشیدن به دیوارهای خانه‌ی رسول الله ﷺ جهت تبرک

(۴۸۷) سوال: اندکی از نمازگزاران را می‌بینم که پس از نماز و هنگام خروج از مسجد، دیوارهای خانه‌ی رسول الله ﷺ را دست کشیده سپس دست‌هایشان را بر سینه و چهره‌هایشان می‌کشند؛ آیا این کار از جمله بدعت‌ها است؟ اگر چنین است، لطفا این افراد را نصیحت کنید.

جواب:

بله، قطعا بدعت است؛ زیرا فقط دست کشیدن بر دو چیز از بناها در دنیا مشروع است:

اول: حجر الأسود. دوم: ركن يماني؛  که هر دو در کعبه‌ی شریف قرار دارد.

عبد الله بن عباس رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُمَا وقتی دید معاويه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ تمام گوشه‌های کعبه را دست می‌کشد، کارش را نادرست خواند. معاویه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ گفت: هیچ جایی از کعبه رها نمی‌شود! ابن عباس رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُمَا پاسخ داد: {لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ} [الاحزاب: ۲۱]: (قطعاً رسول الله، الگوی خوبی برای شما است) پیامبر ﷺ را دیدم که فقط به دو رکن یمانی را دست می‌کشید؛ لذا معاويه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ از دست کشیدن به تمام ارکان و گوشه‌های کعبه دست کشید). می‌بینی که ابن عباس رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُمَا از کار معاويه رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ که تمام ارکان و گوشه‌های کعبه را دست می‌کشید که از رسول الله ﷺ وارد نشده است ایراد گرفت، چه برسد به دیوارهای دیگر؟

حکمت مسح و دست کشیدن به فقط دو رکن کعبه به جای تمام ارکان و گوشه‌هایش نیز این است که دو رکن دیگر، جزو پایه‌هایی که إبراهيم عَلَيْهِ‌السَّلَام بنا نموده، نیستند؛ زیرا کعبه از وضعیت کنونی خود، به طرف شمال کشیده‌تر بوده است اما قريش هنگام بازسازی آن، ‌ به خاطر کمبود هزینه بر این شدند که این قسمت را بنا کرده و دیگری را رها کنند؛ لذا چنین تصمیم گرفتند که قسمت شمالی که حجر الأسود در آن قرار نداشت را رها کنند. بدین ترتیب خواهیم دانست سنگی که الان وجود دارد و به (حِجر إسماعيل) معروف است اخیرا در دوره‌ی جاهلیت قرار داده شده است، لذا چگونه می‌تواند حجر اسماعیل باشد؟ اما (حِجر و حطيم) نامیده می‌شود و به هیچ وجه به اسماعيل عَلَيْهِ‌السَّلَام نسبت داده نمی‌شود.

کسانی که دیوارهای قبر پیامبر ﷺ را مسح می‌کنند را نصیحت می‌کنم که تقوای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را پیشه سازند و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را آن‌گونه که خودش تشریع نموده عبادت نمایند، نه آن‌گونه که هوای نفس آنان می‌خواهد زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَلَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْوَاءَهُمْ لَفَسَدَتْ السَّمَوَاتُ وَالأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ} [المؤمنون: ۷۱]: (اگر حق، پیرو هوس‌های آنان شود، آسمان‌ها و زمین و هر آن ‌چه در آن‌ها است، تباه و فاسد می‌شود) هر کسی که عبادتش برخلاق دین و شریعت باشد، آن عبادت به خودش بر می‌گردد و پذیرفتنی نیست و اگر بداند که این عمل وی مخالف شریعت است، گناه‌کار خواهد بود؛ زیرا پیامبر ﷺ در حدیثی که از ایشان ثابت است فرموده‌اند: «مَن عَمِلَ عَمَلاً لَيسَ عَلَيهِ أمرُنَا فَهُوَ رَدٌّ»: (هر کس عملی انجام دهد که دین ما بر آن نیست، آن عمل، مردود است) و در لفظ دیگر حدیث می‌فرماید: «مَن أَحدَثَ فِي أَمرِنَا مَا لَيسَ مِنهُ فَهُوَ رَدٌّ»: (هر کس در دین ما بدعتی بیاورد و نوآوری کند که از آن نیست، آن عمل، مردود است).

***


این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أرى قلة من المصلين بعد الانتهاء من الصلاة، وعند الخروج، يمسحون أيديهم بالجدار المحيط ببيت الرسول صلى الله عليه وسلم ويمسحون صدورهم ووجوههم. هل هذا من البدع ؟ وإذا كان من البدع أرجو النصح لمثل هؤلاء.

فأجاب رحمه الله تعالى: نعم هذا من البدع بلا شك؛ لأنه لا يشرع مسح شيء في الدنيا من البنايات إلا مسح ركنين:

الأول: الحجر الأسود الثاني الركن اليماني. وكلاهما في الكعبة المشرفة.

ولقد رأى ابن عباس رضي الله عنهما معاوية  رضي الله عنه وهو يمسح جميع ا الأركان فأنكر عليه، فقال له معاوية: ليس شيء من البيت مهجورًا! فقال ابن عباس رضي الله عنهما: ﴿ لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أَسْوَةٌ حَسَنَةٌ ﴾ [الأحزاب: ٢١]، وما رأيت النبي صلى الله عليه وسلم يمسح من الأركان إلا الركنين – يعني بذلك: الحجر الأسود والركن اليماني – فكيف معاوية رضي الله عنه عن مسم عن مسح جميع الأركان. فتجد ابن عباس رضي الله عنهما أنكر على معاوية رضي الله عنه مسح من جوانب الكعبة، التي لم يرد عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه كان يمسحها، فما بالك بجدران أخرى؟

والحكمة من كون الركنين اليمانيين في الكعبة يمسحان دون الركنين الآخرين أن الركنين الآخرين ليسا على قواعد إبراهيم؛ لأن الكعبة كانت أكثر امتدادًا نحو الشمال مما كانت عليه الآن، ولكن قريشًا لما أرادوا أن يعمروها قصرت بهم النفقة، فرأوا أن يبنوا هذا الجزء وأن يدعوا الجزء الآخر، واختاروا أن يكون المتروك الجزء الشمالي؛ لأنه ليس فيه الحجر. وبذلك نعرف أن الحجر الموجود الآن ليس كما يزعم العامة حجر إسماعيل، فإن هذا الحجر إنما أحدث أخيرًا في عهد الجاهلية، فكيف يكون حجرًا لإسماعيل؟ لكنه يسمى الحجر والحطيم، ولا يضاف إلى إسماعيل إطلاقا.

ونصيحتي لهؤلاء القوم الذين يتمسحون بحجرة قبر النبي صلى الله عليه وسلم أن يتقوا الله -عز وجل-، وأن يعبدوا الله بما شرعه لا بأهوائهم، فإن الله تعالى يقول: ﴿ وَلَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْوَاءَهُمْ لَفَسَدَتِ السَّمَوَاتُ وَالْأَرْضُ وَمَن فِيهِنَّ﴾ [المؤمنون: ۷۱]. وكل إنسان يعبد على خلاف شريعته فإن عمله مردود عليه وهو آثم به إن كان عالما بأنه مخالف للشريعة؛ لقول النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم – فيما صح عنه : «مَنْ عَمِلَ عَمَلًا لَيْسَ عَلَيْهِ أَمْرُنَا فَهُوَ رَدُّ». وفي لفظ: «مَنْ أَحْدَثَ فِي أَمْرِنَا هَذَا مَا لَيْسَ فِيهِ فَهُوَ رَدُّ» أي: مردود عليه.

مطالب مرتبط:

(۴۷۸) حکم دعا خواندن بعد از نماز فرض

دعا خواندن بعد از نماز فرض، بدعت است؛ زیرا پیامبر ﷺ این کار را انجام نداده است. انجام هر کاری به قصد عبادت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ که رسول الله ﷺ آن را انجام نداده و به آن امر نکرده باشد و ثابت نشده باشد که از شریعت او است، بدعت است.

ادامه مطلب …

(۴۵۶) حکم قاریانی که به ازای قرائت قرآن برای مردگان، مبلغی را بر خانه‌ی مرده تعیین می‌کنند

قرائت قرآن برای مردگان بعد از وفات آنان و گرفتن مزد در مقابل آن؛ این نیز از جمله بدعت‌گزاری‌ در دين الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است. همچنین قرائت شخصی که فقط در برابر مزد، قرآن می‌خواند، ثواب و پاداشی ندارد.

ادامه مطلب …

(۴۴۸) حكم غلوّ و زیاده‌روی در محبت به رسول الله ﷺ

غلوّ در محبت به رسول الله ﷺ بدین معنا که انسان از مرزها تجاوز کند و پا فراتر بگذارد و بگوید: این از محبت به رسول الله ﷺ است! این کار، حرام است...

ادامه مطلب …

(۴۴۴) حکم گفتن ذكر به صورت دسته‌جمعی

در زمان پیامبر ﷺ و اصحابش رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُم متعارف نبوده که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را دسته‌جمعی ذکر کنند یا قرآن را به صورت یک‌صدا و دسته‌جمعی بخوانند..

ادامه مطلب …

(۴۷۹) حکم دعا مؤذن مسجد هر پنج‌شنبه پیش از نماز عشاء

این کار بدون شک، بدعتی زشت و نادرست است که واجب است از آن نهی و دوری شود؛ زیرا در كتاب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، سنت رسول الله ﷺ و سنت خلفای راشدين، چنین چیزی وجود ندارد که البته هر چه در این سه مصدر وارد نشود، بدعت است.

ادامه مطلب …

(۴۸۴) توضیح درباره بدعتی در مورد عده‌ی زنان

این کار بی‌تردید بدعت و شبیه رفتار زنان عهد جاهلیت است که زن پس از  گذشت یک سال از مرگ همسرش، مدفوع حیوانی را پرت می‌کرد که البته جایز نیست زن چنین کاری را انجام دهد.

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه