(۴۷۵) سوال: در یمن مسجدی به اسم مسجد معاذ بن جبل رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ وجود دارد که به “مسجد الجند” مشهور است و هر ساله در روز جمعه از ماه رجب، مردان و زنانی به زیارت این مسجد می‌آیند؛ آیا این کار از سنت است؟ توصیه و نصیحت شما به این افراد چیست؟

جواب:

این کار از سنت نیست؛ زیرا:

اول: ثابت نشده که معاذ بن جبل رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ که پیامبر ﷺ او را به یمن فرستاد، برای خود مسجدی بنا کرده باشد. بنابراین ادعای این که مسجد مذکور برای او است، بدون دلیل است و هر ادعایی که بدون دلیل باشد، قابل قبول نیست. دوم: اگر ثابت شود که معاذ بن جبل رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ در آن‌ جا مسجدی ساخته باشد، سفر برای زیارت آن، مشروع نیست؛ بلکه از سفر برای زیارت مسجدی غیر از مساجد سه‌گانه نهی شده است که پیامبر ﷺ فرمود: «لاَ تَشُدُّ الرِّحَالُ إلاّ إلَى ثَلاَثَة مَسَاجِدَ: المَسجِدِ الحَرَامِ، وَمَسجِدِ الرسولِ ﷺ وَمَسجِد الأَقصَى»^۱ : (سفر به سوی مسجدی جایز نیست مگر به سوی سه مسجد: مسجد الحرام، مسجد رسول الله ﷺ و مسجد الأقصی).

سوم: اختصاص این کار به ماه رجب نیز بدعت است؛ زیرا ماه رجب به عبادت معیّنی مانند نماز و روزه اختصاص داده نشده است و حکم سایر ماه‌های حرام را دارد که عبارت‌اند از: رجب، ذو القعده، ذو الحجه و محرم؛ این ‌ماه‌‌ها همان ‌ماه‌‌های حرام هستند که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در کتابش درباره‌ی آن‌ها چنین می‌فرماید: {إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتَابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ} [التوبه: ۳۶]: (همانا تعداد ماه‌ها نزد الله در کتاب الله، دوازده ماه است؛ در روزی که الله، آسمان‌ها و زمین را آفرید و از آن ماه‌ها، چهار ماه حرام است) بنابراین ثابت نیست که ماه رجب از میان دیگر ماه‌های حرام به روزه، نماز یا عبادت معیّنی اختصاص داده شده باشد لذا اگر کسی بدون ثابت شدن دلیل از سوی رسول الله ﷺ این ماه را به چیزی از عبادت‌ها اختصاص بدعت‌گزار به شمار می‌رود؛ زیرا پیامبر ﷺ فرموده است: «فَعَلَيكُم بِسُنَّتِي وَسُنَةِ الخُلَفَاءِ المهدیّین الرَّاشِدِينَ، تَمَسَّكُوا بِهَا وَعَضُّوا عَلَيهَا بِالنَّواجِذِ، وَإيَّاكُم وَمُحدَثَاتِ الأمُورِ، فَإنَّ كُلَّ مُحدَثَةٍ بِدعَةٌ، وَكُلَّ بِدعَةٍ ضَلاَلَةٌ»: (به سنت من و خلفای راشدین هدایت یافته پایبند باشید؛ به آن چنگ بزنید و آن را محکم و با دندان آسیاب نگه دارید. از نوآوری‌ها دوری کنید که هر نوآوری، بدعت است و هر بدعتی، گمراهی است).

این برادرانم که این کار را انجام می‌دهند را نصیحت می‌کنم که خود را خسته نکنند و مالشان را در این راه تباه نکنند که فقط آنان را از الله دورتر می‌کند؛ بلکه همت و کوشش خود را در چیزی  مصرف کنند که مشروعيت آن در كتاب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ یا سنت رسول الله ﷺ ثابت شده باشد که همین برای مؤمن، کافی است.

***

1. صحیح بخاری: كتاب الجمعة، باب فضل الصلاة في مسجد مكة والمدينة، شماره (۱۱۸۹) / صحیح مسلم: كتاب الحج، باب لا تشد الرحال إلا إلى ثلاثة مساجد، شماره (۱۳۹۷). ↩︎