دوشنبه 22 جمادی‌الثانی 1446
۳ دی ۱۴۰۳
23 دسامبر 2024

(۲۶۰) آیا انسان در اعمال خود اختیار دارد؟

(۲۶۰) سوال: آیا انسان مجبور است یا اختیار دارد؟

جواب:

می‌گویم: از خود بپرس: آیا زمانی که سؤال را در این ورقه نوشتی این کار به اختیار خودت بود یا کسی تو را مجبور کرد؟ اطمینان دارم که خواهد گفت: با اختیار خودم نوشتم؛ اما باید دانست که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ همان ذاتی است که اراده را در انسان آفریده است. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ انسان را خلق نمود و و دو چیز را به عنوان درون او قرار داد که هر دو سبب وجود هستند:

اول: اراده: الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ انسان را با اراده قرار داده است.

دوم: قدرت: الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ انسان را قادر و توانا قرار داده است.

بنابراین وقتی انسان کاری انجام می‌دهد، به اراده و قدرت خود او است و ذاتی که اراده را در وجود انسان آفریده الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است و همان ذاتی است که توانایی و قدرت را در وی قرار داده است. این عبارت (مختار بودن) یا (مجبور بودن) اصطلاح جدیدی است که آن را از سلف صالح سراغ ندارم. بنابراین می‌گوییم: انسان اختیار دارد و عمل را با اراده و اختیار خود انجام می‌دهد اما این اختیار و اراده مخلوق و آفریده‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است.

***


این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل من مكة المكرمة: هل الإنسان مسير أم مخير؟

فأجاب رحمه الله تعالى: أقول له: اسأل نفسك: هل أنت حينما كتبت هذه الورقة، وفيها السؤال هل فعلت ذلك باختيارك، أم أن أحدًا أجبرك؟ إنني أجزم جزماً أنه سيقول: كتبتها باختياري. ولكن ليعلم أن الله -سبحانه وتعالى- هو الذي خلق في الإنسان الإرادة الله تعالى خلق الإنسان، وأودع فيه أمرين، كلاهما سبب الوجود:

الأمر الأول: الإرادة: فالله تعالى جعل الإنسان مريدا.

الأمر الثاني: القدرة: فالله جعله قادرًا. فإذا فعل شيئًا فإنما يفعله بإرادته وقدرته، والذي خلق فيه الإرادة هو الله عز وجل، وكذلك الذي خلق فيه القدرة هو الله – عز وجل-.

وهذه الكلمة: «مخير» أو «مسير» هي كلمة حادثة لا أعلمها في كلام السابقين، وعلى هذا فنقول: إن الإنسان مخير يفعل الشيء باختياره وإرادته، ولكن هذا الاختيار والإرادة كلاهما مخلوقان الله عز وجل.

مطالب مرتبط:

(۲۲۹) بیان بعضی احادیث دخول موحدان به بهشت

(۲۲۹ سوال: اهل سنت و جماعت اعتقاد دارند که سرانجام موحدان بهشت است؛ در حدیث آمده است: «لا يدخل الجنة قاطع رحم»: «کسی که پیوند خويشاوندی را قطع کند، وارد بهشت نمی‌شود»۱ همچنین: «لا يدخل الجنة نمّام»۲ : «سخن‌چين وارد بهشت نمی‌شود». آیا چنان که ظاهر این نصوص دلالت دارد، موحدان این دو گروه وارد […]

ادامه مطلب …

(۲۱۳) عاقبت کودکان مشرکان یا کفار که از دنیا می‌روند

کودکان مشرکان و کفار؛ اگر پدر و مادر، هر دو کافر باشند، فرزندشان در دنیا حکم کافر را دارد که غسل و کفن کرده نمی‌شود، بر او نماز ‌خوانده نمی‌شود و در قبرستان مسلمانان دفن نمی‌شود....

ادامه مطلب …

(۱۸۰) علامات کوچک قیامت

ظاهرا منظور، نشانه‌های قیامت است که بعضی از آن‌ها اتفاق افتاده و بعضی در آینده اتفاق می‌افتد. از جمله نشانه‌های قیامت که به وقوع پیوسته‌، بعثت رسول الله ﷺ به عنوان آخرین پیامبر است...

ادامه مطلب …

(۲۰۰) سؤال در قبر بعد از مرگ انسان چگونه است؟

بدین صورت است که دو فرشته نزد مرده می‌آیند و از وی می‌‌پرسند: پروردگارت کیست؟ دینت چیست؟ پیامبرت کیست؟ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ افراد با ایمان را با سخن ثابت، ثابت قدم و استوار می‌گرداند...

ادامه مطلب …

(۲۳۸) آیا زنی که در دنیا درست‌کار بوده است در آخرت از جمله‌‌ حور عین خواهد بود؟

زن درست کار در این دنیا، در آخرت بهتر از حور عین است بلکه بهتر و شوهرش نسبت به او رغبت و اشتیاق بیشتری دارد....

ادامه مطلب …

(۲۵۴) حکم آرزو کردن مرگ برای مسلمان

جایز نیست به خاطر سختی و ضرری که به او رسیده آرزوی مرگ کند بلکه واجب است صبر نماید، امید اجر و پاداش داشته باشد، با سختی مبارزه کند و به وسیله‌ی راهنمایی و نصیحت برادرانش از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برای دفع چنین کارهای ممنوع و حرام، کمک بگیرد....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه