(۲۳۱) آیا مرتکب شرک اصغر جاودانه در دوزخ می‌ماند؟

(۲۳۱) سوال: آیا کسی که مرتکب شرک اصغر شده همیشه و جاودانه در دوزخ می‌ماند؟

جواب:

خیر؛ زیرا شرک اصغر موجب خروج از اسلام نمی‌شود و آنچه انسان را در دوزخ جاودان می‌کند، -پناه بر الله- شرک اکبر است؛ زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: ﴿إِنَّهُ مَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ﴾: «همانا هر کس به الله شرک آورد، الله بهشت را بر او حرام کرده و جایگاه او دوزخ است؛ و ستم کاران یاوری ندارند» ولی آیا شرک اصغر مانند دیگر گناهان، وابسته به خواست و مشیئت الله است یا باید از آن توبه کرد؟ احتمال می‌رود که این فرموده‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ عام و برای شرک اصغر و اکبر باشد: ﴿إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ﴾ [نساء: ۴۸]: «بی‌گمان الله این را که به او شرک آورده شود، نمی‌بخشد» یعنی: همانا او نمی‌بخشد؛ ولی شرک اصغر صاحبش را در دوزخ جاودان نمی‌کند.

همچنین احتمال می‌رود گفته شود: منظور از شرک در فرموده‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ: ﴿إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ﴾ شرک اکبر است؛ که بنابراین شرک اصغر زیر این فرموده‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ وارد می‌شود: ﴿وَ يَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاءُ﴾ [نساء: ۴۸]: «غیر از آن را برای هرکس که بخواهد می‌بخشد» فضل الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بسیار وسیع‌تر از آن است که تصور کنیم لذا امیدواریم که شرک اصغر زیر مشیئت الله وارد شود.

به همین مناسبت دوست دارم پیرامون مسئله‌ای پیرامون این آیه نکته‌ای را یادآور شوم؛ مقصودم این آیه است: ﴿إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاءُ﴾ [نساء: ۴۸]: «بی‌گمان الله این را که به او شرک آورده شود، نمی‌بخشد و غیر از آن را برای هر کس بخواهد می‌بخشد» برخی از آنان که گناه و معصیت را سبک می‌شمارند، اگر از معصیت نهی شوند می‌گویند: الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: ﴿إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاءُ﴾ [نساء: ۴۸]، بنابراین همه‌ی گناهان و معاصی زیر مشیئت الله وارد شود و در نتیجه به خاطر همین چیزی که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ پیرامون گناهان پایین‌تر از شرک یاد نموده معصیت را سبک می‌شمارد.

به این شخص می‌گوییم: شما در هر صورت، خود را در معرض خطر و هلاکت قرار داده‌اید؛ آیا اطمینان دارید که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ شما را خواهد بخشید؟ قطعا نمی‌دانی؛ شاید از کسانی باشید که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ نخواهد آن‌ها را ببخشد. بنابراین خود را به خطر انداخته‌اید که انسان از این که خود را به خطر بیاندازد نهی شده است. همچنین دلیل‌های محکم دیگری وجود دارد که هیچ شبهه‌ای بدان راه ندارد و آن: واجب بودن توبه است؛ زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: ﴿وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ﴾ [نور: ۳۱]: «ای مؤمنان! همگی به سوی الله توبه کنید تا رستگار شوید»

***

تعداد بازدید: 1

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل يخلد صاحب الشرك الأصغر في النار؟

فأجاب رحمه الله تعالى: لا يخلد صاحب الشرك الأصغر في النار، لأن الشرك الأصغر لا يخرج من الملة، والذي يخلد به الإنسان في النار – أعاذنا الله منها هو الشرك الأكبر، لقول الله -تبارك وتعالى-: ﴿إِنَّهُ مَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَنهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّلِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ﴾ ولكن هل يكون الشرك الأصغر داخلا تحت المشيئة كسائر الذنوب، أو لا بد فيه من توبة؟ هذا يحتمل أن يكون قوله تعالى: ﴿ إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ ﴾ [النساء: ٤٨] عاما للشرك الأصغر والأكبر، أي إنه لا يغفر، لكن الشرك الأصغر لا يخلد صاحبه في النار.

ويحتمل أن يقال: إن المراد بالشرك في قوله: ﴿ إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ يه ﴾ [النساء: ٤٨] الشرك الأكبر، فيكون الشرك الأصغر داخلا تحت قوله: وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاءُ ﴾ [النساء: ٤٨] ، وفضل الله -سبحانه وتعالى- أوسع مما نتصور، فنرجو أن يكون الشرك الأصغر داخلا تحت المشيئة.

وبهذه المناسبة أود أن أنبه إلى مسألة حول هذه الآية، أعني قوله تعالى: ﴿إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاءُ﴾ [النساء: ٤٨]، فإن بعض المتهاونين بالمعاصي إذا تهوا عن المعصية قال: إن الله يقول: ﴿ إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاءُ ﴾ [النساء: ٤٨]، فجميع المعاصي داخلة تحت مشيئته، فيتهاون بالمعصية من أجل هذا الذي ذكره الله تعالى فيما دون الشرك.

فنقول له: أنت على كل حال مخاطر، فهل تعلم أن الله تعالى يشاء أن يغفر لك؟ إنك لا تدري فربما تكون من الذين لا يشاء الله أن يغفر لهم، فأنت مخاطر، والخطر أمر منهي عنه.

ثم إن هناك أدلة أخرى محكمة ليس فيها اشتباه، وهي: وجوب التوبة إلى الله -عز وجل-، فقد قال الله -تبارك وتعالى -: ﴿وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴾ [النور: ٣١].