(۱۹۳) سوال: شیخ بزرگوار، امام و خطیب مسجد جامع بزرگ منطقهی عُنیزه! السلام علیکم. سؤالم چنین است: چگونه مرده با ورود انسان بینماز به قبرش، مورد آزار و اذیت واقع میشود؟ مگر چنین نیست که هر کس به جایگاه خود در بهشت یا جهنم وارد میشود؟ اذیت شدن چگونه است؟ شیخ بزرگوار! لطفا پاسخ دهید.
جواب:
حلال و جایز نیست شخص بینماز را همراه شخص مسلمان دفن کنند و حتی جایز نیست به تنهایی در قبرستان مسلمانان دفن شود بلکه واجب است جسد شخص بینماز در مکانی غیر از قبرستان مسلمانان دفن شود زیرا کسی که از دنیا برود و نماز نمیخوانده است از مسلمانان نیست.
این دیدگاه راجح و برتر است که با ادلهای از کتاب الله، سنت پیامبر ﷺ و اقوال صحابه رَضِيَاللهُعَنْهُم ترجیح دادهایم. بارها در همین برنامه ادلهی کافر بودن شخص تارک نماز را ذکر نمودهایم. فرقی ندارد که به فرض بودن نماز اقرار داشته باشد یا آن را انکار کند؛ بلکه اگر منکر فرض بودن نماز باشد، کافر میشود حتی اگر نماز بخواند مگر این که نسبت به احکام اسلام، جاهل باشد مثل این که تازه مسلمان باشد که در این حالت برایش تبیین میشود که اگر به وجوب آن اقرار نمود مسلمان است اما در غیر این صورت، کافر است.
مهم این است که جایز نیست شخص بینماز همراه شخص مسلمان یا در قبرستان مسلمانان دفن شود؛ بلکه دستور شرع این است که مسلمان با مسلمان دیگر در یک قبر دفن نشود و هر کس به تنهایی در قبر خودش دفن گردد.
علما É اتفاق نظر دارند که مشروع است هر مرده به تنهایی دفن میشود اما اختلاف دارند که آیا دفن دو مرده در یک مکان، حرام است مگر در حال ضرورت یا این که مکروه است و در هنگام نیاز حتی بدون ضرورت میشود چنین کرد؟
پاسخ به این سؤال که (آیا مرده با این کار، مورد اذیت قرار میگیرد؟ ) به نصّ شرعی نیاز دارد که مرده با کسی که گناهکار و شایستهی عذاب است، مورد آزار و اذیت قرار میگیرد که از سنت چیزی در این مورد سراغ ندارم هر چند که برخی از علما É میگویند: چه بسا مرده به سبب همسایهاش که در حال عذاب است، اذیت شود و چه بسا به سبب انجام گناه در کنار قبرش، اذیت شود؛ اما دلیلی از سنت که این سخن را تأیید کند نیافتم، والله أعلم.
***