(۱۹۰) وقتی انسان از دنیا برود، رهسپار بهشت می‌شود یا جهنم؟

(۱۹۰) سوال: وقتی انسان از دنیا برود، رهسپار بهشت می‌شود یا جهنم؟ یا تا روز قیامت در قبرش می‌ماند؟ لطفا در این مورد توضیح دهید و معلوماتی اضافه بر آن نیز ارائه دهید، با تشکر.

جواب:

جسم مرده تا روز قیامت در مکانی که دفن شده باقی می‌ماند؛ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَنُفِخَ فِی ٱلصُّورِ فَإِذَا هُم مِّنَ ٱلأَجدَاثِ إِلَى رَبِّهِم یَنسِلُونَ} [يس ۵۱]: «در صور دمیده شود؛ پس ناگهان آن‌ها از قبرها شتابان به سوی پروردگارشان می‌روند» همچنین می‌فرماید: {وَمِن وَرَائهِم بَرزَخٌ إِلَى یَومِ یُبعَثُونَ} [مؤمنون ۱۰۰]: «فرا روی آن‌ها برزخی است تا روزی‌ که برانگیخته شوند» بنابراین در زمین باقی می‌ماند.

اما روح وی در بهشت یا جهنم خواهد بود؛ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {ٱلَّذِینَ تَتَوَفَّاهُمُ ٱلمَلائِكَةُ طَیِّبِینَ یَقُولُونَ سَلامٌ عَلَیكُمُ ٱدخُلُوا ٱلجَنَّةَ بِمَا كُنتُم تَعمَلُونَ} [نحل ۳۲]: «کسانی‌ که فرشتگان، جانشان را می‌گیرند، در حالی‌ که پاک هستند؛ می‌گویند: سلام بر شما، به خاطر آن چه که می‌کردید به بهشت وارد شوید» بنابراین، این سخن هنگام وفات است، بدین معنا که آنان در روز وفاتشان وارد بهشت می‌شوند که این فقط برای روح امکان ‌پذیر است نه بدن. همچنین از رسول الله ﷺ ثابت است که مرده اگر مؤمن باشد، قبرش {يتسع له مد بصره و يفتح له باب إلى الجنة} [تخریج ترمذى: كتاب صفة القيامة، باب، رقم ٢٤٦٠]: «به اندازه‌‌ای که چشمش می‌بیند گسترده شده و دری به سوی بهشت برایش گشوده می‌شود» و لذت‌ها و نعمت‌های بهشتی را دریافت می‌کند اما شخص کافر، روحش نیز برای عذاب برده می‌شود. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ درباره‌ی آل فرعون می‌فرماید: {ٱلنَّارُ یُعرَضُونَ عَلَیهَا غُدُوّا وَعَشِیّا وَیَومَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ أَدخِلُوا ءَالَ فِرعَونَ أَشَدَّ ٱلعَذَابِ} [غافر ۴۶]: «آتش که آنان هر صبح و شام بر آن عرضه می‌شوند و روزی ‌که قیامت بر پا می‌شود، (گفته می‌شود: ) آل فرعون را در سخت‌ترین عذاب وارد کنید» این آیه قرائت دیگری هم دارد: {وَیَومَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ أُدخُلُوا ءَالَ فِرعَونَ أَشَدَّ ٱلعَذَابِ}: (روزی ‌که قیامت بر پا می‌شود، (گفته می‌شود: )‌ای آل فرعون! در سخت‌ترین عذاب وارد شوید» همچنین الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {إِنَّ ٱلَّذِینَ تَوَفَّاهُمُ ٱلمَلائِكَةُ ظَالِمِی أَنفُسِهِم قَالُوا فِیمَ كُنتُم قَالُوا كُنَّا مُستَضعَفِینَ فِی ٱلأَرضِ قَالُوا أَلَم تَكُن أَرضُ ٱللَّهِ وَ ⁠سِعَة} [نساء ۹۷]: «همانا کسانی ‌که فرشتگان جانشان را گرفتند در حالی‌ که به خویشتن ستم کرده بودند (فرشتگان) به آنان گفتند: شما در چه حالی بودید؟ گفتند: ما در زمین مستضعف بودیم. گفتند: مگر سرزمین الله پهناور نبود؟ » همچنین می‌فرماید: {وَلَو تَرَى إِذ یَتَوَفَّى ٱلَّذِینَ كَفَرُوا ٱلمَلَائِكَةُ یَضرِبُونَ وُجُوهَهُم وَأَدبَـرَهُم وَذُوقُوا عَذَابَ ٱلحَرِیقِ ذ ⁠لِكَ بِمَا قَدَّمَت أَیدِیكُم وَأَنَّ ٱللَّهَ لَیسَ بِظَلَّـم لِّلعَبِیدِ} [أنفال ۵۰-۵۱]: (اگر ببینی هنگامی‌که فرشتگان، جان کافران را می‌گیرند، به صورت و پشت آن‌ها می‌زنند و (می‌گویند: ) «عذاب سوزنده را بچشید» این به خاطر کارهایی است که پیش از این فرستاده‌اید، و آن که الله هرگز نسبت به بندگانش ستم را روا نمی‌دارد) این دلیلی است بر این که میّت مؤمن پاداشش را در بهشت از روز وفاتش دریافت می‌کند و کافر نیز عذابش در جهنم را از روز مرگش می‌چشد که این به نسبت روح است اما بدن تا روز قیامت زیر زمین باقی خواهد ماند و همان ‌گونه که احادیث دلالت دارند گاهی نیز روح در عذاب است یا نعمت بدان متصل می‌گردد.

***

تعداد بازدید: 6

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا توفي الإنسان هل يذهب إلى الجنة أو إلى النار بعد وفاته، أو يبقى في القبر إلى يوم القيامة؟ نرجو توضيح ذلك مع إضافة بعض المعلومات عن ذلك وشكرا لكم.

فأجاب رحمه الله تعالى: أما جسم الميت فإنه يبقى في الأرض في المكان الذي دفن فيه إلى يوم القيامة، قال الله تعالى: ﴿ وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذَا هُم مِنَ الْأَجْدَاثِ إِلَى رَبِّهِمْ يَنسِلُونَ ﴾ [يس: ٥١]، وقال تعالى: ﴿ وَمِن وَرَآبِهِم بَرْزَخٌ إِلَى يوْمِ يُبْعَثُونَ ﴾ [المؤمنون: ١٠٠] فهو باق في الأرض.

و أما روحه فإنها تكون في الجنة أو تكون في النار، قال الله -تبارك وتعالى-: ﴿الَّذِينَ تَوَفَّتُهُمُ الْمَلَيْكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَهُ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴾ [النحل: ۳۲] فبين أن هذا القول يكون عند الوفاة، فمعنى ذلك أنهم يدخلون الجنة يوم وفاتهم وهذا لا يكون إلا للروح، لا يكون للبدن، وقد ثبت عن النبي صلى الله عليه وسلم أن الميت في قبره إذا كان مؤمنًا « يَتَّسِعُ لَهُ مَدَّ بَصَرِهِ وَيُفْتَحُ لَهُ بَابٌ إِلَى الجَنَّةِ»، ويأتيه من روحها ونعيمها، وأما الكافر فإن روحه أيضًا يذهب بها إلى العذاب قال الله تعالى عن آل فرعون: ﴿النَّارُ يعرضُونَ عَلَيْهَا عُدُوا وَعَشِيَّا وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا ءَالَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ﴾ [غافر: ٤٦]، وفيها قراءة: ﴿وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ ادْخُلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ﴾، وقال تعالى: ﴿ إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّهُمُ الْمَلَيْكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةُ ﴾ [النساء: ٩٧] وقال تعالى: ﴿ وَلَوْ تَرَى إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا الْمَلَيْكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَرَهُمْ وَذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِيقِ ذَلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَأَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلم العبيد ﴾ [الأنفال: 51-50] فهذا دليل على أن الميت المؤمن يلقى جزاءه في الجنة من يوم موته، والكافر يلقى عذابه في النار من يوم موته، وهذا بالنسبة للروح، أما البدن فإنه يبقى في الأرض إلى يوم القيامة، وقد تتصل الروح به معذبة أو منعمة، كما تدل على ذلك الأحاديث.