(۱۱۶ سوال: آیا این درست است که اسماء الله و صفاتش که بر وزن «فَعیل» هستند از صیغه‌های مبالغه است؟ آیا درست است گفته شود اسماء الله و صفاتش از صیغه‌های مبالغه هستند؟ لطفا در این مورد توجیه و نصیحت بفرمایید.
جواب:
برخی اسماء و صفات الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ که در قرآن و سنت آمده‌اند، صفت مشبهه هستند. مقصود علما از صفت مشبهه همان «صفت لازم و جدایی ناپذیر» برای موصوف است – همانند: العزیز، الحکیم، السمیع، البصیر و شبیه این‌ها که صفت مشبهه است- یعنی صفت لازمی که از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ جدا نمی‌شود.
همچنین برخی از اسماء الله بر وزن صیغه مبالغه است و به معنای «کثرت و فراوانی» است؛ پس به این معنا نیست که در آن مبالغه‌ی غیر واقعی صورت می‌گیرد. مانند: الرزاق بدین معنا است که الله، مخلوقات فراوانی را رزق و روزی می‌دهد؛ زیرا هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست، مگر این که روزی آن با الله است. همچنین به معنای رزق فراوان است که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به هر کس بخواهد می‌دهد. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: (اللَّهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ وَيَقْدِرُ) [رعد:۲۶] : «الله روزی را برای هر کسی که بخواهد، وسیع می‌گرداند و تنگ می‌نماید». شاید دانش‌آموز از سخن معلم این‌گونه فهمیده باشد که در صیغه‌ی مبالغه، زیاده‌روی و مبالغه شده و این مبالغه حقیقی نیست که البته منظور علما این نیست؛ بلکه از نظر علما صیغه‌ی مبالغه معنای کثرت و فراوانی را می‌رساند. بنابراین زمانی که می‌گوییم: الرزاق از اسماء الله و صیغه مبالغه است، به این معنا نیست که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ روزی نمی‌دهد؛ بلکه به این معنا است که الله بسیار روزی دهنده است.
***
