(۹۸) سوال: مقصود از تَطَیُّر چیست و حکم آن چیست؟

جواب:

تَطَیر یعنی شوم پنداشتن زمان، مکان و آنچه دیده و شنیده می‌شود. اصل آن از کلمه‌ی طَیر است. عرب در جاهلیت، پرنده‌‌ای را پرواز می‌داد؛ به هر جهتی که می‌رفت، آن را شوم می‌پنداشت؛ تا جایی ‌که شخص کالاهایش را بسته و مرکبش را آماده‌ی سفر می‌نمود؛ آن گاه پرنده را پرواز می‌داد؛ اگر به آن جهت می‌رفت، از سفر منصرف می‌شد و می‌گفت: این سفر، بد و شوم است. به همین دلیل است که انسان باید هرگاه چیزی را در قلبش شوم پنداشت، بر الله توکل و اعتماد نماید و به این توهماتی که شیطان برای انسان به وجود می‌آورد، توجه نکند. رسول الله ﷺ می‌فرماید: «لا عدوی و لاطیرة و لاهامة و لا صفر»^۱: (واگیردار بودن بیماری، شوم پنداشتن با به پرواز در آوردن پرنده، شوم پنداشتن جُغد و شوم پنداشتن ماه صفر حقیقت ندارد) همچنین می‌‌فرماید: «لیس منا من تَطیر أو تُطیر له أو سَحر أو سُحر له»^۲: (از ما نیست کسی که فال زند یا برایش فال زنند و کسی که سحر کند یا برایش سحر کنند)

***

1. [تخریج بخاری: کتاب الطب، باب الجذام، شماره ۵۷۰۷؛ مسلم: کتاب السلام، باب لاعدوی ولاطیرة، شماره ۲۲۲۰] ↩︎
2. [تخریج طبرانی در أوسط ۵/۱۱۸] ↩︎