۴۸۵ – از شیخ رحمه الله سوال شد: در فتوای شمارهی «۴۸۴» فرمودید که کلمهی فکر اسلامی جایز نیست. زیرا به این معناست که اسلام عبارت از افکاری است که ممکن است درست یا نادرست باشند. اما در مورد اطلاق کلمهی «متفکر اسلامی» فرمودید که اشکالی ندارد. چون فکر شخص تغییر میکند و ممکن است صحیح باشد یا بر عکس. اما کسانی که اصطلاح «متفکر اسلامی» را به کار میبرند، میگویند: منظور ما، فکر اشخاص است و در مورد اسلام به عنوان یک کلّ، یا در مورد شریعت اسلامی، حرف نمیزنیم. آیا با این تفسیری که ذکر شد، باز هم اصطلاح «متفکر اسلامی» جایز است یا خیر؟ و اگر خیر، چه اصطلاحی جایگزین آن شود؟
جواب دادند: از رسول الله صلی الله علیه وسلم روایت است که فرمود: «من آن گونه که میشنوم، قضاوت میکنم». ما نیز بر افراد آن گونه که ظاهرشان نشان میدهد، حکم میکنیم. وقتی گفته شد «فکر اسلامی»، معنایش این است که اسلام، فکر است. اگر منظور گوینده از این تعبیر، فکر شخص مسلمان است، باید بگوید: «فکر شخص مسلمانی»، یا «متفکر اسلامی». نیز، به جای اینکه بگوییم «فکر اسلامی»، میگوییم: «حکم اسلامی». زیرا اسلام، حکم است. قرآن کریم یا خبر است و یا حکم. چنان که الله تعالی میفرماید: {وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدْقًا وَعَدْلًا لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِهِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ}[۱]، یعنی: {وعدههای پروردگارت از روی راستی و عدالت به انجام رسید و هیچ کس قادر به تغییرِ آن نیست. و او، شنوای داناست}.
[۱] – سوره أنعام، آیه «۱۱۵».