چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

۴۷۵ – آیا به کار بردن لفظ «شهید» برای شخص جایز است؟

۴۷۵ – از شیخ رحمه الله سوال شد: آیا اطلاق لفظ «شهید» برای شخصی، به عینه، جایز است؟ مثلا گفته شود: فلانی شهید است؟

جواب دادند: جایز نیست که برای شخصی به عینه شهادت دهیم که شهید است. حتی اگر مظلومانه کشته شده باشد، و یا حتی در حال دفاع از حق کشته شده باشد. جایز نیست بگوییم فلانی شهید است. این بر خلاف آن چیزی است که مردم امروزه بر آن هستند. امروزه شهادت را آن قدر بی ارزش کرده‌اند که به هر کسی که کشته شود، شهید می‌گویند. حتی اگر به خاطر تعصب جاهلیت کشته شده باشد. این کار حرام است. زیرا وقتی به مقتول می‌گویی شهید؛ این به عنوان شهادت و گواهی به حساب می‌آید که روز قیامت از آن مورد بازخواست قرار خواهی گرفت. به تو گفته خواهد شد: آیا تو اطلاع داری که او شهید است؟ به همین خاطر، وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «هیچ کسی نیست که در راه الله زخمی شود، و الله بهتر می‌داند که چه کسی در راه او زخمی شده، روز قیامت در حالی آورده می‌شود که از زخمش خون می‌چکد؛ رنگ، رنگ خون است، اما بویش، بوی مسک است»؛ زیرا بعضی مردم ظاهرا دارد برای این می‌جنگد که کلمه‌ی الله، بالاتر از هر چیزی باشد. اما الله بهتر می‌داند که در قلبش چه می‌گذرد، و می‌داند که در قلبش، خلاف آنچه در ظاهر انجام می‌دهد، است. به همین خاطر بخاری در صحیح خود بابی دارد به نام «باب: لا یقل فلان شهید»، یعنی: «گفته نمی‌شود فلانی شهید است». زیرا مدار شهادت، بر قلب می‌چرخد، و جز الله، کسی از قلب‌ها خبر ندارد. مساله‌ی نیت، مساله‌ی عظیمی است. چه بسا که دو نفر یک عمل را انجام می‌دهند. اما فرق بین آنها، آسمان تا زمین است؛ این به خاطر نیت است. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «همانا اعمال به نیت‌ها بستگی دارد، و بر هر شخصی، آن چیزی است که نیت کرده. پس کسی که هجرتش به سوی الله و رسولش باشد، هجرتش به سوی الله و رسول است، و کسی که هجرتش به سوی دنیا باشد یا به خاطر زنی باشد که با او ازدواج کند، هجرتش به سوی همان چیزی است که به خاطرش هجرت کرده». والله اعلم.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(475) وسئل فضيلته: هل يجوز إطلاق “شهيد” على شخص بعينه فيقال: الشهيد فلان؟

فأجاب بقوله: لا يجوز لنا أن نشهد لشخص بعينه أنه شهيد، حتى لو قتل مظلوماً، أو قتل وهو يدافع عن الحق، فإنه لا يجوز أن نقول : فلان شهيد وهذا خلاف لما عليه الناس اليوم حيث رخصوا هذه الشهادة وجعلوا كل من قتل حتى ولو كان مقتولاً في عصبية جاهلية يسمونه شهيداً ، وهذا حرام لأن قولك عن شخص قتل:هو شهيد يعتبر شهادة سوف تسأل عنها يوم القيامة، سوف يقال لك : هل عندك علم أنه قتل شهيداً ؟ ولهذا لما قال النبي، ﷺ:”ما من مكلوم يكلم في سبيل الله والله أعلم بمن يكلم في سبيله إلا جاء يوم القيامة وكلمه يثعب دماً ، اللون لون الدم، والريح ريح المسك” فتأمل قول النبي، ﷺ: “والله أعلم بمن يكلم في سبيله” ـ يكلم: يعني يجرح ـ فإن بعض الناس قد يكون ظاهره أنه يقاتل لتكون كلمة الله هي العليا ولكن الله يعلم ما في قلبه، وأنه خلاف ما يظهر من فعله، ولهذا بوب البخاري رَحِمَهُ‌الله على هذه المسألة في صحيحه فقال: “باب لا يقال : فلان شهيد” لأن مدار الشهادة على القلب، ولا يعلم ما في القلب إلا الله – عَزَّوَجَلَّ – فأمر النية أمر عظيم، وكم من رجلين يقومان بأمر واحد يكون بينهما كما بين السماء والأرض وذلك من أجل النية فقد قال النبي، ﷺ: “إنما الأعمال بالنيات، وإنما لكل امرئ ما نوى، فمن كانت هجرته إلى الله ورسوله فهجرته إلى الله ورسوله، ومن كانت هجرته إلى دنيا يصيبها أو امرأة ينكحها فهجرته إلى ما هاجر إليه” والله أعلم.

مطالب مرتبط:

۵۰۰ – وقتی انسان جنازه‌ای را می‌بیند، اگر بگوید: «متوفی کیست»، چه حکمی دارد؟

۵۰۰ – از شیخ رحمه الله سوال شد: وقتی انسان جنازه‌ای را می‌بیند، اگر بگوید: «متوفی کیست»، چه حکمی دارد؟ جواب دادند: بهتر این است که بگوید: متوفّا کیست. اما اگر گفت: متوفی کیست؟ در لغت عربی دارای معناست. زیرا این شخص زندگی‌اش را کرده و به پایان رسانده است. تعداد بازدید: ۵

ادامه مطلب …

۴۶۲ – حکم گفتن جملاتی نذیر «در حج این قدر ضرر کردم»

۴۶۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم این سخن که برخی مردم می‌گویند، چیست: «در حج این قدر ضرر کردم، و در عمره، این قدر ضرر کردم، و در جهاد، این قدر ضرر کردم و و و»؟ جواب دادند: این عبارات درست نیستند. زیرا هر آنچه در طاعت الله صرف شده باشد، ضرر […]

ادامه مطلب …

۵۱۱ – حکم گفتن: «لا حول الله» چیست؟

۵۱۱ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن: «لا حول الله» چیست؟ جواب دادند: تا به حال نشنیده‌ام کسی بگوید: «لا حول الله». مثل اینکه منظورشان این است که بگویند: «لا حول و لا قوة إلا بالله»، که در این صورت، اشتباهشان در این مورد، در تعبیر آن است. واجب است که با […]

ادامه مطلب …

۴۴۲ – آیا نام‌گذاری با نام «ایمان» درست است؟

۴۴۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: کسی نام خود را ایمان بگذارد، چه حکمی دارد؟ جواب دادند: در اسم ایمان، نوعی تزکیه وجود دارد، و در حدیث صحیح آمده که رسول الله صلی الله علیه وسلم اسم «برة»[۱] را از ترس تزکیه، تغییر دادند. در صحیح بخاری از ابو هریره رضی الله عنه […]

ادامه مطلب …

۴۱۶ – آیا جایز است برخی صفات را برای انسان به کار ببریم مثل: پدر عزیزم، یا برادر بزرگوارم؟

۴۱۶ – آیا اگر وقتی کسی نامه‌ای می‌نویسد، و در آن بگوید: «به پدر عزیزم»، یا «به برادر بزرگوارم»[۱]، اشکالی دارد؟ جواب دادند: اشکالی ندارد. بلکه جایز نیز هست. الله تعالی می‌فرماید: {لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَاعَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ}[۲]، یعنی: {معنی آیه}، و می‌فرماید: {لَهَا عَرْشٌ عَظِيمٌ}[۳]، یعنی: {معنی […]

ادامه مطلب …

۴۸۶ – حکم این سخن که به شخص گناهکاری می‌گویند: «فلانی از هدایت دور شده» یا «از بهشت دور شده» یا «از مغفرت الله دور شده»

۴۸۶ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم این سخن چیست که برخی مردم وقتی کسی را می‌بینند که در ارتکاب گناهان، زیاده روی می‌کند، می‌گویند: «فلانی از هدایت دور شده»، یا «از بهشت دور شده»، یا، «از مغفرت الله دور شده»؟ جواب دادند: گفتن این سخنان جایز نیست و نوعی تصمیم گیری به […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه