جمعه 24 ذیحجه 1446
۳۰ خرداد ۱۴۰۴
20 ژوئن 2025

۴۵۴ – حکم نام‌گذاری با اسم‌های الله، مانند «رحیم» و «حکیم» چیست؟

۴۵۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم نامیدن خود به اسم‌های الله، مانند «رحیم» و «حکیم» چیست؟

جواب دادند: جایز است انسان این اسم‌ها را برای خود بگیرد. اما به شرطی که معنایی که آن اسم‌ها از آن مشتق شده‌اند را لحاظ نکند. فقط مجرد علم باشد. در میان صحابه کسانی با نام حَکَم، و حکیم بن حزام بوده‌اند. همچنین اسم عادل بین مردم مشهور بوده و منکر نیست. اما اگر معنایی که این اسم‌ها از آن مشتق شده‌اند، در آن لحاظ شود، ظاهر این است که درست نیست. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم اسم ابوالحکم را که به عنوان کُنیه از آن استفاده می‌کرد، تغییر داد؛ چون قومش برای حَکَمیت نزدش می‌رفتند، و رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «حَکَم، الله است و حکم از آنِ اوست». سپس او را با نام بزرگ‌ترین پسرش، شُریح، کنیه داده و به او فرمود: «تو ابو شُرَیح هستی». زیرا در کنیه‌ای که این شخص برای خود برداشته بود، معنای اسم نیز لحاظ شده بود و از این رو، همانند اسم‌های الله سبحانه و تعالی بود. زیرا اسم‌های الله تعالی فقط برای إعلام نیست. بلکه از لحاظ دلالتشان بر ذات الله سبحانه و تعالی، إعلام بوده، و از حیث دلالتشان بر معنایی که متضمن آن هستند، اوصافند. اما اسم‌های هر کس دیگری جز الله سبحانه  تعالی، فقط مجرّدِ اعلام است. البته به جز اسم‌های پیامبر صلی الله علیه وسلم  که هم أعلام و هم اوصافند. همچنین اسم کتاب‌های الله عز و جل نیز أعلام و اوصاف هستند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(454) وسئل: عن حكم التسمي بأسماء الله تعالى مثل الرحيم والحكيم؟

فأجاب بقوله: يجوز أن يسمي الإنسان بهذه الأسماء بشرط ألا يلاحظ فيها المعنى الذي اشتقت منه بأن تكون مجرد علم فقط، ومن أسماء الصحابة الحكم، وحكيم بن حزام وكذلك اشتهر بين الناس اسم عادل وليس بمنكر، أما إذا لوحظ فيه المعنى الذي اشتقت منه هذه الأسماء فإن الظاهر أنه لا يجوز لأن النبي، ﷺ، غير اسم أبي الحكم الذي تكنى به، لكون قومه يتحاكمون إليه وقال النبي، ﷺ: “إن الله هو الحكم وإليه الحكم” ثم كناه بأكبر أولاده شريح وقال له: “أنت أبو شريح” وذلك أن هذه الكنية التي تكنى بها هذا الرجل لوحظ فيها معنى الاسم فكان هذا مماثلاً لأسماء الله ـ سُبْحَانَهُ‌وَتعالى ٰ ـ لأن أسماء الله – عَزَّوَجَلَّ – ليست مجرد أعلام بل هي أعلام من حيث دلالتها على ذات الله ـ سُبْحَانَهُ‌وَتعالى ٰ ـ وأوصاف من حيث دلالتها على المعنى الذي تتضمنه، وأما أسماء غيره ـ سُبْحَانَهُ‌وَتعالى ٰ ـ فإنها مجرد أعلام إلا أسماء النبي، ﷺ، فإنها أعلام وأوصاف، وكذلك أسماء كتب الله – عَزَّوَجَلَّ – فهي أعلام وأوصاف أيضاً.

مطالب مرتبط:

۵۱۳ – حکم گفتن «لا قدّر الله» یا «الله مقدّر نکند» چیست؟

۵۱۳ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن این سخن چیست: «الله مقدّر نکند»؟ جواب دادند: معنای «الله مقدّر نکند»، این دعا و در خواست است که الله تعالی آن چیز را مقدر نفرماید، و چنین دعایی، جایز است. همچنین معنای «الله مقدّر نکند»، نفی مقدر شدن آن چیز توسط الله نیست. چه […]

ادامه مطلب …

۴۷۴ – حکم گفتن این سخن چیست: «قدرت الهی چنین خواست» و «تقدیر چنین خواست»؟

۴۷۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن این سخن چیست: «قدرت الهی چنین خواست»، و «قَدَر چنین خواست»؟ جواب دادند: درست نیست بگوییم: «قدرت الهی چنین خواست». زیرا مشیئت، اراده است، و قدرت، معنا است، و معنا، دارای اراده نیست. بلکه اراده متعلق به اراده کننده، و مشیئت برای کسی است مشیئت […]

ادامه مطلب …

۴۴۳ – حکم نامیدن به اسم ایمان چیست؟

۴۴۳ – از شیخ رحمه الله در مورد نامگذاری با اسم ایمان، سوال شد. جواب دادند: اسم ایمان حامل نوعی تزکیه است. به همین خاطر شایسته نیست کسی را به این اسم نامید. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم اسم «برة» را تغییر داد. چون دال بر تزکیه بود. مخاطب ما در این مورد، […]

ادامه مطلب …

۴۳۷ – حکم این سخن در پایان دعا چیست: «إن الله علی ما یشاء قدیر»؟

۴۳۷ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم این سخن در پایان دعا و امثال آن چیست: «إن الله علی ما یشاء قدیر»؟ جواب دادند: از چند جهت، گفتن چنین چیزی جایز نیست: اول: وقتی الله تعالی خود را وصف به قدرت نموده، آن مقید به مشیئت نفرموده است. در این آیه، می‌فرماید: {وَلَوْ […]

ادامه مطلب …

۴۳۸ – اگر کسی بگوید: «من إن شاء الله مومن هستم» چه حکمی دارد؟

۴۳۸ – از شیخ رحمه الله سوال شد: اگر کسی بگوید: «من إن شاء الله مومن هستم»، چه حکمی دارد؟ جواب دادند: وقتی کسی می‌گوید: «من إن شاء الله مومن هستم»، نزد علما (مساله‌ی استثناء در ایمان) نامیده می‌شود. در این قول، تفصیل وجود دارد: اول: اگر استثناء به خاطر شک در وجود اصل ایمان […]

ادامه مطلب …

۴۱۳ – آیا نام‌گذاری به اسم‌هایی مانند ابرار، ملاک، ایمان، جبریل، جنا، درست است؟

۴۱۳ – از شیخ رحمه الله سوال شد: آیا گذاشتنِ این اسم‌ها درست است: أبرار – ملاک – ایمان – جبریل – جنی؟ جواب: گذاشتن اسم ابرار و ملاک و ایمان و جبریل درست نیست. اما جنی؛ معنایش را نمی‌دانم. تعداد بازدید: ۱

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه