سه‌شنبه 15 ربیع‌الثانی 1447
۱۵ مهر ۱۴۰۴
7 اکتبر 2025

۴۵۴ – حکم نام‌گذاری با اسم‌های الله، مانند «رحیم» و «حکیم» چیست؟

۴۵۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم نامیدن خود به اسم‌های الله، مانند «رحیم» و «حکیم» چیست؟

جواب دادند: جایز است انسان این اسم‌ها را برای خود بگیرد. اما به شرطی که معنایی که آن اسم‌ها از آن مشتق شده‌اند را لحاظ نکند. فقط مجرد علم باشد. در میان صحابه کسانی با نام حَکَم، و حکیم بن حزام بوده‌اند. همچنین اسم عادل بین مردم مشهور بوده و منکر نیست. اما اگر معنایی که این اسم‌ها از آن مشتق شده‌اند، در آن لحاظ شود، ظاهر این است که درست نیست. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم اسم ابوالحکم را که به عنوان کُنیه از آن استفاده می‌کرد، تغییر داد؛ چون قومش برای حَکَمیت نزدش می‌رفتند، و رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «حَکَم، الله است و حکم از آنِ اوست». سپس او را با نام بزرگ‌ترین پسرش، شُریح، کنیه داده و به او فرمود: «تو ابو شُرَیح هستی». زیرا در کنیه‌ای که این شخص برای خود برداشته بود، معنای اسم نیز لحاظ شده بود و از این رو، همانند اسم‌های الله سبحانه و تعالی بود. زیرا اسم‌های الله تعالی فقط برای إعلام نیست. بلکه از لحاظ دلالتشان بر ذات الله سبحانه و تعالی، إعلام بوده، و از حیث دلالتشان بر معنایی که متضمن آن هستند، اوصافند. اما اسم‌های هر کس دیگری جز الله سبحانه  تعالی، فقط مجرّدِ اعلام است. البته به جز اسم‌های پیامبر صلی الله علیه وسلم  که هم أعلام و هم اوصافند. همچنین اسم کتاب‌های الله عز و جل نیز أعلام و اوصاف هستند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(454) وسئل: عن حكم التسمي بأسماء الله تعالى مثل الرحيم والحكيم؟

فأجاب بقوله: يجوز أن يسمي الإنسان بهذه الأسماء بشرط ألا يلاحظ فيها المعنى الذي اشتقت منه بأن تكون مجرد علم فقط، ومن أسماء الصحابة الحكم، وحكيم بن حزام وكذلك اشتهر بين الناس اسم عادل وليس بمنكر، أما إذا لوحظ فيه المعنى الذي اشتقت منه هذه الأسماء فإن الظاهر أنه لا يجوز لأن النبي، ﷺ، غير اسم أبي الحكم الذي تكنى به، لكون قومه يتحاكمون إليه وقال النبي، ﷺ: “إن الله هو الحكم وإليه الحكم” ثم كناه بأكبر أولاده شريح وقال له: “أنت أبو شريح” وذلك أن هذه الكنية التي تكنى بها هذا الرجل لوحظ فيها معنى الاسم فكان هذا مماثلاً لأسماء الله ـ سُبْحَانَهُ‌وَتعالى ٰ ـ لأن أسماء الله – عَزَّوَجَلَّ – ليست مجرد أعلام بل هي أعلام من حيث دلالتها على ذات الله ـ سُبْحَانَهُ‌وَتعالى ٰ ـ وأوصاف من حيث دلالتها على المعنى الذي تتضمنه، وأما أسماء غيره ـ سُبْحَانَهُ‌وَتعالى ٰ ـ فإنها مجرد أعلام إلا أسماء النبي، ﷺ، فإنها أعلام وأوصاف، وكذلك أسماء كتب الله – عَزَّوَجَلَّ – فهي أعلام وأوصاف أيضاً.

مطالب مرتبط:

۴۲۱ – حکم پناه بردن به رسول الله ﷺ چیست؟

۴۲۱ – از شیخ رحمه الله سوال شد: نظرتان در مورد کسی که می‌گوید: «به الله ایمان آوردم، و بر او توکل کردم، و به او اعتصام جستم، و به رسول الله صلی الله علیه وسلم پناه بردم»، چیست؟ جواب: گفتن: «به الله ایمان آوردم، و بر او توکل کردم، و به او اعتصام جستم» […]

ادامه مطلب …

۵۱۰ – حکم گفتن این سخن چیست: «ستاره‌ای که در فلان وقت طلوع می‌کند، نشانه‌ی خوبی است»؟

۵۱۰ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن این سخن چیست: «ستاره‌ای که در فلان وقت طلوع می‌کند، نشانه‌ی خوبی است»؟ جواب دادند: این سخن جایز نیست، و شبیه این سخن است که کسی بگوید: «به خاطر فلان ستاره و بهمان ستاره، باران آمد». در این مورد رسول الله صلی الله علیه وسلم […]

ادامه مطلب …

۴۹۲ – حکم سخنانی در عصبانیت مانند: «اگر چنین کرده بودم، چنان می‌شد» یا «لعنت الله بر این مریضی که مرا زمین‌گیر کرده»

۴۹۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم اینکه انسان با عصبانیت بگوید: «اگر چنین کرده بودم، چنان می‌شد»، یا بگوید: «لعنت الله بر مریضی که مرا زمین گیر کرده»، چیست؟ جواب دادند: اگر با پشیمانی و عصبانیت از قَدَر بگوید: «اگر چنین کرده بودم، چنان می‌شد»، حرام است، و جایز نیست انسان آن […]

ادامه مطلب …

۴۵۹ – درباره‌ی «آزادی فکر» که دعوت به آزادی عقیده است

۴۵۹ – از شیخ رحمه الله سوال شد: پیوسته می‌شنویم و می‌خوانیم که می‌گویند: «آزادی فکر»، که دعوت به آزادی عقیده است. تعلیق شما بر این مساله چیست؟ جواب دادند: تعلیقمان این است که هر کس جایز می‌بیند که انسان در عقیده آزاد باشد، که به دینی که خواست، معتقد باشد، چنین شخصی کافر است. […]

ادامه مطلب …

۵۱۱ – حکم گفتن: «لا حول الله» چیست؟

۵۱۱ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن: «لا حول الله» چیست؟ جواب دادند: تا به حال نشنیده‌ام کسی بگوید: «لا حول الله». مثل اینکه منظورشان این است که بگویند: «لا حول و لا قوة إلا بالله»، که در این صورت، اشتباهشان در این مورد، در تعبیر آن است. واجب است که با […]

ادامه مطلب …

۴۴۱ – آیا درست است بگوییم: الله آن چیز را به وجود آورد یا خلق کرد یا به تصویر کشید؟

۴۴۱ – از شیخ رحمه الله سوال شد: بعضی مردم می‌گویند: «الله فلان چیز را به وجود آورد». آیا درست است؟ فرق بین این جمله و بین اینکه بگوییم: «الله فلان چیز را خلق کرد» یا «الله فلان چیز را به تصویر کشید»، چیست؟ جواب دادند: فرقی بین به و جود آوردن و خلقت کردن […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه