۴۵۱ – از شیخ رحمه الله سوال شد: آیا در اسلام، تجدیدِ تشریع هست؟
جواب دادند: کسی که بگوید: در اسلام، تجدیدِ تشریع وجود دارد، واقع بر خلاف اوست؛ زیرا اسلام با وفات رسول الله صلی الله علیه وسلم، کامل شده، و تشریع نیز با آن به پایان رسیده است. بله، حوادث و وقایع تجدید میشوند، و در هر عصر و مکانی، چیزهایی اتفاق میافتد که در عصر و زمانهای دیگر، اتفاق نمیافتد. سپس با تشریع، در آنها نگریسته میشود، و در پرتو قرآن و سنت بر آنها حکم میشود، و این حکم، جزئی از همان تشریع اولیهی اسلامی است، و نامیدن آن به تشریع جدید، درست نیست؛ زیرا ظلم به اسلام، و مخالف با واقع است. همچنین شایسته نیست تغییر تشریع نامیده شود، چون نوعی شکستن دیوارِ حرمتِ شریعت و از بین بردن هیبت آن در نفوس، و یا در معرض تغییر قرار دادن آن بر مسیری غیر از مسیر قرآن و سنت است، و هیچ کس از اهل علم و ایمان، به چنین چیزی راضی نیست.
اما وقتی حکم بر یک اتفاق، در پرتو قرآن و سنت نباشد، تشریع باطل است؛ و تحت تقسیم در تشریع اسلامی قرار نمیگیرد.
اما در رد بر چیزی که گفتم، نباید به حکمی که عمر رضی الله عنه در مورد سه طلاق اجرا کرد، استناد نمود. با اینکه این حکم (یعنی سه طلاق کردن زن در یک کلام)، در دوسال اول خلافتش فقط یک طلاق به حساب میآمد، و در زمان رسول الله صلی الله علیه وسلم و خلافت ابوبکر نیز چنین بود. زیرا این از باب تعزیر شخص برای التزام به چیزی است که خودش خواسته است، و به همین خاطر عمر رضی الله عنه گفت: «میبینم مردم در مورد کاری که باید در آن شکیبایی داشته باشند، عجله میکنند. پس اگر چیزی را که میگویند، بر آنها اجرا کنیم»، و بر آنها اجرا کرد. باب تعزیر در شریعت، واسع است. چون مقصود از آن، اصلاح مردم و تادیب آنهاست.