سه‌شنبه 15 ربیع‌الثانی 1447
۱۵ مهر ۱۴۰۴
7 اکتبر 2025

۲۶۹ – حکم کسی که مدعی است نفع یا ضرر می‌رساند چیست؟ و حکم تصدیق چنین شخصی چیست؟

۲۶۹ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم کسی که مدعی است نفع یا ضرر می‌رساند چیست؟ و حکم تصدیق چنین شخصی چیست؟

جواب دادند: کسانی که مدعی هستند نفع و ضرر می‌رسانند، دروغگو بوده و برای هیچ احدی جایز نیست که آنها را تصدیق نموده و یا از آنها چیزی بپرسد. همچنین بر کسی که از چنین اشخاصی اطلاع دارد واجب است که اولیای امور را از وجود این اشخاص با خبر نماید تا آنها اقدامات لازم را انجام دهند. هیچ کس جز الله تعالی مالک نفع و ضرر نیست؛ حتی رسول الله صلی الله علیه وسلم نیز چنین قابلیتی ندارد. الله تعالی به ایشان می‌فرماید: {قُلْ إِنِّي لَا أَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَلَا رَشَدًا . قُلْ إِنِّي لَنْ يُجِيرَنِي مِنَ اللَّهِ أَحَدٌ وَلَنْ أَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَدًا}[۱]، یعنی: {بگو: من، مالک هیچ زیان و یا هدایتی برای شما نیستم. بگو: هیچ‌کس مرا نمی‌تواند از عذاب الله پناه دهد و هرگز پناهگاهی جز او نمی‌یابم}، و به ایشان دستور می‌دهد، بگوید: {لَا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ}[۲]، یعنی: {مالک هیچ نفع و ضرری برای خود نیستم، مگر آنچه الله بخواهد}، و هر کسی که تصور کند کسی بدون داشتن اسباب حسیِ آشکار، مالک ضرر رساندن است، توبه داده می‌شود، اگر توبه کرد که هیچ، و در غیر این صورت، کشته می‌شود؛ زیرا تکذیب کننده‌ی الله تعالی و پیامبرش صلی الله علیه وسلم است.

به کسانی که خیال می‌کنند این چنین دجالانی راست می‌گویند، می‌گویم: بر دین و ایمانتان ثابت قدم باشید، و بدانید که هیچ کس جز الله، مالک نفع و ضرر نیست، و از رسول الله صلی الله علیه وسلم روایت شده که به ابن عباس رضی الله عنهما فرمودند: «و بدان که اگر امت همگی جمع شوند تا به تو نفعی برسانند، نمی‌توانند این کار را انجام دهند، مگر آن چیز که الله برایت مقدر کرده باشد». همچنین در قرآن کریم، وقتی الله سبحانه و تعالی، ساحران را یاد می‌کند، فرمود: {وَمَا هُمْ بِضَارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ}[۳]، یعنی: {اما جز به اجازه و خواست الله نمی توانند به کسی زیانی برسانند}. مهم اینکه این اشخاص در ادعایی که می‌کنند و می‌گویند: می‌توانند به کسی نفع و ضرر برسانند، دروغگو هستند. زیرا چنین چیزی فقط خاص الله واحدِ بدون شریک است، و بر آنها واجب است از این عمل، توبه کرده و به تقصیر و کوتاهی و ضعفشان در مقابل قدرت الله، و اینکه آنها مالک دفع ضرر حتی از خودشان نیز نیستند، چه برسد به دیگران، اعتراف کنند، و ظیفه‌‌ی کسی نیز که خیال می‌کند این اشخاص راستگو هستند، این است که توبه کند و بداند که آنها دروغگو هستند، و هیچ حقی و حظی در چنین اموری ندارند.


[۱] – سوره جن، آیات «۲۱و۲۲».

[۲] – سوره أعراف،آیه «۱۸۸».

[۳] – سوره بقره، آیه «۱۰۲».

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(269) سئل فضيلة الشيخ : عمن يدعي أنه ينفع ويضر وحكم تصديقه؟

فأجاب قائلاً : هؤلاء الذين يدعون أنهم ينفعون ، أو يضرون كذبة لا يجوز لأحد أن يصدقهم، ولا أن يسألهم ، ويجب على من علم بهم أن يبلغ ولاة الأمور ليتخذوا اللازم ، فلا أحد يملك النفع والضرر إلا الله وحده لا شريك له حتى النبي ، ﷺ ، قال الله له :

(قل إني لا أملك لكم ضراً ولا رشداً . قل إني لن يجيرني من الله أحد ولن أجد من دونه ملتحداً) (سورة الجن ، الآيتان “21-22”). وأمره أن يقول : (لا أملك لنفسي نفعاً ولا ضراً إلا ما شاء الله) (سورة الأعراف، الآيتان “188”) ومن زعم أن أحداً يملك الضرر ، أو النفع بغير أسباب حسية معلومة ، فإنه يستتاب فإن تاب وإلا قتل ؛ لأنه مكذب لله- تعالى – ولرسوله ، ﷺ.

وإني أقول لهؤلاء الذين يتوهمون صدق ما قاله هؤلاء الدجاجلة أقول لهم :اثبتوا على دينكم وإيمانكم ، واعلموا أنه لا يملك أحداً الضرر والنفع إلا الله وحده لا شريك له ، وقد ثبت عن النبي ، ﷺ، أنه قال لابن عباس – رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُما – : “واعلم أن الأمة لو اجتمعوا على أن ينفعوك بشيء لم ينفعوك إلا بشيء قد كتبه الله لك” . وفي القرآن الكريم لما ذكر الله السحرة قال: (وما هم بضارين به من أحد إلا بإذن الله) (سورة البقرة ، الآية ” 102″) فالمهم أن هؤلاء كذبة فيما ادعوه من كونهم يملكون النفع والضرر ، فإن ذلك إلى الله وحده لا شريك له ، وعليهم أن يتوبوا إلى الله من هذا العمل ، وأن يعترفوا بقصورهم وتقصيرهم ، وأنهم ضعفاء أمام قدرة الله ، وأنهم لا يملكون دفع الضرر عن أنفسهم فضلاً عن غيرهم ، كما لا يملكون لأنفسهم جلب نفع فضلاً عن جلبه لغيرهم إلا ما شاء الله– سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ– وعلى من يتوهم صدقهم أن يتوب إلى الله من تصديقهم وأن يعلم أنهم كذبة،ولا حق لهم ولا حظ لهم في مثل هذه الأمور.

مطالب مرتبط:

۲۷۵ – حکم عبادتی که همراه ریا باشد چیست؟

۲۷۵ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم عبادت، هنگامی که ریا به آن وارد شود، چیست؟ جواب دادند: حکم این است: داخل شدن ریا به عبادت، دارای سه وجه است: وجه اول: چیزی که از اول باعث عبادت شده، ریاء است. مثل کسی که نماز می‌خواند تا مردم از او به خوبی یاد […]

ادامه مطلب …

۲۷۳ – معنای حدیثی که می‌گوید شیطان ناامید شده از این که در جزیرة العرب او را بپرستند، چیست؟

۲۷۳ – از شیخ رحمه الله سوال شد: معنای این فرموده‌ی رسول الله صلی الله علیه وسلم چیست: «همانا شیطان نا امید شده از این که در جزیرة العرب او را بپرستند»؟ جواب دادند: نا امیدی شیطان از اینکه در جزیرة العرب مورد پرستش قرار گیرد، دلیل بر عدم وقوع چنین چیزی نمی‌دهد؛ زیرا شیطان، […]

ادامه مطلب …

۲۷۱ – آیا نابخشودنی بودن شرک، شامل شرک اصغر نیز می‌شود؟

۲۷۱ – از شیخ رحمه الله سوال شد: آیا این فرموده‌ی الله تعالی، شامل شرک اصغر نیز می‌شود: {إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ}[۱]، یعنی: {همانا الله این را که به او شرک ورزند، نمی‌آمرزد}؟ جواب دادند: اهل علم در این زمینه اختلاف دارند: برخی از آنها می‌گویند: آیه شامل هر نوع شرکی می‌شود؛ […]

ادامه مطلب …

۲۷۶ – آیا طلب علم شرعی با نیت علم و گرفتن مدرک مشکلی دارد؟

۲۷۶ – از شیخ رحمه الله سوال شد: بعضی طلاب علم شرعی هنگامی که نیت علم و گرفتن مدرک را می‌کنند، در نفس خود احساس حرج می‌کنند. چگونه باید از این احساس رهایی یابد؟ جواب دادند: از چند جهت می‌شود جواب داد: اول: قصدشان از طلب علم، فقط گرفتن مدرک نباشد. بلکه این مدرک‌ها را […]

ادامه مطلب …

۲۷۸ – درباره‌ی حدیث: «هیچ زمانی بر مردم نمی‌گذرد مگر اینکه زمانه‌ی پس از آن، بدتر از آن است»

در حدیث آمده: «هیچ زمانی بر مردم نمی‌گذرد مگر اینکه زمانه‌ی بعد از آن، بدتر از آن است». اما چه می‌شود گفت در مورد زمان‌هایی که شرک و بدعت و جهل در آن منتشر بوده، و سپس زمان بعد از آن، بهتر از آن بوده. زیرا شرک از بین رفته یا کم شده و بدعت‌ها از بین رفته و علم انتشار یافته است. مثال آن، زمان قبل از دعوت شیخ محمد بن عبدالوهاب رحمه الله، و سپس زمانی است که دعوت ایشان منتشر شد؟

ادامه مطلب …

۲۷۴ – حکم ریا کردن چیست؟

۲۷۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم ریاء چیست؟ جواب دادند: ریاء، جزئی از شرک اصغر است. زیرا انسان در عبادت خود، کسی را شریک الله قرار می‌دهد، و گاهی نیز به درجه‌ی کفر اکبر می‌رسد. ابن قیم رحمه الله برای مثال شرک اصغر، «کمی ریا» را مثال زده، و این دلالت دارد […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه