۲۱۵ – از شیخ رحمه الله سوال شد: بعضی مردم در مورد چشم زخم، اختلاف دارند و می‌گویند: چون با قرآن کریم مخالفت دارد، تاثیری ندارد. قول درست در این باره چیست؟

جواب دادند: قول حق و درست، آن است که رسول الله صلی الله علیه وسلم گفته‌اند، که: «چشم زخم، حق است»، و این چیزی است که واقع به آن گواهی می‌دهد، و تا به حال ندیده‌ام که آیات با این حدیث تعارض داشته باشند که این اشخاص بگویند این موضوع با قرآن کریم مخالف است. بلکه الله تعالی برای هر چیزی، سببی قرار داده، تا جایی که برخی مفسرین در مورد این فرموده‌ی الله تعالی: {وَإِنْ يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ}[۱]، یعنی: {نزدیک بود کافران، هنگامی که آیات قرآن را شنیدند، تو را با چشمانشان بلغزانند (و از میان ببرند)}، گفته‌اند: منظور، چشم زخم است. ولی در هر حال، چه منظور از آیه، چشم زخم باشد یا خیر، اما چشم زخم، ثابت بوده و حقیقت است و هیچ شکی در آن نیست، و از زمان رسول الله صلی الله علیه وسلم تا به الان، واقعیت به آن شهادت داده است.

اما کسی که مورد اصابت چشم زخم قرار گرفته، چه کند؟ جواب:

بر او رقیه خوانده می‌شود، و اگر معلوم است چه کسی او را چشم زده، از او خواسته می‌شود وضو بگیرد و سپس هر چه از آب وضویش که می‌ریزد را بر می‌دارند و به کسی که چشم خورده می‌دهند که آن را بر سر و کمر خود بریزد و از آن بنوشد، و این گونه، ان شاءالله شفا خواهد یافت. همچنین اینجا چنین رسم است که وقتی کسی چشم می‌خورد، یکی از لباس‌های چشم زننده که با بدنش تماس داشته را گرفته و آن را خیس کرده و می‌چلانند و آب آن را به کسی که چشم خورده، می‌دهند، تا بنوشد، و هم دیده‌ایم و هم به تواتر به ما خبر رسیده که این روش، مفید است و تاثیر دارد. اگر چنین است، استعمال آن هیچ اشکالی ندارد؛ چون، سبب، وقتی که شرعا یا حسّا ثابت شد، سبب صحیح به حساب می‌آید. اما سببی که نه شرعی است، و نه حسّی، جایز نیست به آن اعتماد شود. مثل کسانی که به تمیمه اعتماد داشته و آن را به خود می‌آویزند تا به وسیله‌ی آن، چشم زخم را از خود دفع کنند. چنین کاری هیچ اصلی ندارد؛ و فرقی نمی‌کند که این تمیمه، از قرآن در آن نوشته شده باشد یا از غیر قرآن. اما برخی از سلف اجازه داده‌اند که اگر تمیمه، با آیات قرآن بوده و نیاز به استفاده از آن وجود دارد، استفاده شود.

[۱] – سوره قلم، آیه «۵۱».