۱۶۳ – از شیخ رحمه الله سوال شد: جمع بین این دو حدیث چگونه است: «کسی که در محاسبه‌اش مناقشه شد، عذاب می‌شود»، روایت بخاری از حدیث عایشه، و حدیث مناقشه‌ی مومن در بخاری که آمده: «الله در روز قیامت، مومن را ستر نموده، می‌فرماید: چنین گناهی را به یاد می‌آوری؟ چنان گناه را به یاد می‌آوری؟ می‌گوید: بله پروردگارا، تا جایی که به گناهانش اعتراف کرده و می‌فهمد که به هلاکت افتاده است، الله به او می‌فرماید: در دنیا این گناهان را برایت پوشاندم، و امروز نیز آن را برایت می‌آمرزم. سپس کارنامه‌ی نیکی‌هایش به او داده می‌شود»؟ روایت بخاری.
جواب دادند: اشکالی در این دو حدیث وجود ندارد. زیرا معنای مناقشه این است که به خاطر نعمت‌هایی که الله به او داده، محاسبه می‌شود. چون محاسبه‌ای که در آن مناقشه وجود داشته باشد، بدین معنی است که تو همان طور که گرفته‌ای باید بدهی. اما محاسبه‌ی بنده‌ی مومن توسط الله در قیامت، این چنین نیست. بلکه مجرد فضلی از جانب الله تعالی به بنده است، وقتی که بنده به گناهانش اقرار و اعتراف می‌کند. می‌فرماید: «در دنیا این گناهان را برایت پوشاندم، و امروز نیز آن را برایت می‌آمرزم»، و کلمه‌ی «مناقشه شد» بر این چیزی که گفتیم دلالت می‌دهد. زیرا مناقشه به معنی بده و بستان به صورت دقیق و کامل است، و این به نسبت الله عز و جل نسبت به بنده‌اش چنین نیست. بلکه الله تعالی محاسبه‌ی مومن را مبنی بر فضل و احسان قرار می‌دهد نه بر مناقضه و عدالت.
