۱۳۲ – از شیخ رحمه الله سوال شد: چرا الله این خطاب را متوجه رسول الله صلی الله علیه وسلم کرده است: { وَلَا تَدْعُ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنْفَعُكَ وَلَا يَضُرُّكَ}^[۱]، یعنی: {و غیر از الله کسی را که هیچ سود و زیانی برایت ندارد، نخوان}، با اینکه رسول الله صلی الله علیه وسلم معصوم از شرک است؟

جواب دادند: در اینجا، در ظاهر آیه، خطاب به رسول الله صلی الله علیه وسلم است.

برخی علما گفته‌اند: درست نیست که این آیه خطاب به رسول الله صلی الله علیه وسلم باشد؛ زیرا محال است که چنین عملی از رسول الله صلی الله علیه وسلم سر زند، و کلمه‌ی «قل: بگو» در آیه، مضمر است. اما این قول، ضعیف است؛ به این خاطر که آیه را از سیاق خود خارج می‌کند.

صواب این است: خطاب آیه، یا خاص به رسول الله صلی الله علیه وسلم، و حکم آن، برای او و غیر اوست، و یا اینکه خطاب آن عام بوده و شامل هر کسی است که خطاب قرار دادنش درست باشد که رسول الله صلی الله علیه وسلم را نیز شامل می‌شود، و اینکه چنین خطابی متوجه اوست، به این معنی نیست که چنین چیزی ممکن است از او سر زند. الله تعالی می‌فرماید: { وَلَقَدْ أُوحِيَ إِلَيْكَ وَإِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ}[۲]، یعنی: {و بی گمان به تو و به کسانی که قبل از تو بودند، وحی کردیم که اگر شرک بورزی، عملت از بین رفته و از زیان کاران خواهی بود}. خطاب در اینجا متوجه او و جمیع پیامبران است و وقوع آن امکان ندارد. پس به اعتبار حال ایشان، امکان ندارد که از ایشان صلی الله علیه وسلم شرک سر زند، و حکمت از نهی کردن ایشان، این است که دیگران به او اقتدا کنند. زیرا وقتی نهی متوجه کسی باشد که به خاطر شرایطش، امکان ندارد این کار از او سر زند، از باب اولی شامل کسانی خواهد بود که ممکن است از آنها سر زند.

[۱] – سوره یونس، آیه «۶».

[۲] – سوره زمر، آیه «۶۵».