سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۵۰۱۳) حکم بازگشت زن به شوهر سابق پس از عدم تحقق شروط توبه و تکرار فسق

(۵۰۱۳) سوال: زنی هستم که ۹ سال است ازدواج کردم، با فردی ازدوج کردم که از او صاحب فرزندی شدم، بخاطر بد رفتاریش در مسايل دینی از همدیگر جدا شدیم، شراب می نوشید ونماز نمی خواند، وبه قرآن توهین می­کرد. وبعد از طلاق گرفتنم با مردی دیگر ازدواج کردم وفرزندم درکنارش باقی ماند، نمی ­توانم دوری فرزندم را تحمل کنم. ازدواج دوم من هم دام نیاورد وطلاق گرفتیم بخاطر مشکلاتی که داشتیم، همسر اولم میخواهد دوباره برگردم، بلکه بخاطر فرزندم برگردم  واینگونه میخواهد من را برگرداند، اما خانواده­ام با این مساله موافق نیستند، زیرا رفتارهای بد او را می دانند، اما پدرم با اوشرط کرده که دست از نوشیدن شراب بکشد و در مسایل دینی اش خودش را اصلاح کند، و او قبول کرده است، و بخاطر فرزندم قبول کردم، و الان نزد او برگشتم. اما رفتارش هیچ تغییری نکرده بلکه بدتر هم شده است، بلکه دوستان نابابش  بتا زنانشان را در خانه می آورد ورفتارهای زشت و ناشایست مثل نوشیدن خمر، رقصیدن و… را انجام می دهند وهمیشه من را مجبور میکند که برایشان نوشیدنی غذا آماده کنم. تا جاییکه خانه مان همانند مهمانسرا شده با این حقوق کم و قرض هایی که دارد سبب شده نه به خودم و نه به فرزندانم رسیدگی کنم، و خود را مشغول خدمت به دوستان ناباب این فرد کنم، وزمانی که از فرمانش سرپیچی می­کنم، سخن طلاق را برزبانش جاری میکند، قسم هم می­خورد وهیچ ترسی ندارد، این گوشه­ای فقط از رفتارهای زشت ایشان که دوستانش است؟ توصیه­ی شما برای من در مورد این فرد چیست؟

جواب:

قبل از هر چیز این فرد را نصیحت میکنم، و او را از این گناههایی که مرتکب میشود بلکه از فعل کفری او یعنی ترک نماز بر حذر میدارم، زیرا با ترک کردن نماز کافر شده است، و همسرش بر وی حلال نیست تا زمانی که توبه کند و نمازش را ادا کند.

و این را برایش روشن کنم که با کارهایی که انجام می­ دهد، عاقبت کارش را زود خواهد دید تا قرض هایی که بالا آورده و کارش بسیار دشوار گردیده است، و این را بگویم که اگر تقوای الله را پیشه کند، الله مشکلاتش را حل خواهد کرد، اللهù می فرمایند: { وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا ﴿٢﴾‏ وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ ۚ}[الطلاق:۲-۳] ترجمه: (هر کس هم از خدا بترسد و پرهیزگاری کند، خدا راه نجات (از هر تنگنائی) را برای او فراهم می‌سازد. (۲) و به او از جائی که تصوّرش نمی‌کند روزی می‌رساند).

پس او باید توبه کند زیرا درب توبه باز است و الله ù هر گناهی را با توبه می بخشد، آنجا که می­فرماید: {قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ}[ الزمر:۵۳]ترجمه: (از قول خدا به مردمان) بگو: ای بندگانم! ای آنان که در معاصی زیاده‌روی هم کرده‌اید! از لطف و مرحمت خدا مأیوس و ناامید نگردید. قطعاً خداوند همه‌ی گناهان را می‌آمرزد. چرا که او بسیار آمرزگار و بس مهربان است.)

اما در مورد این زن همانا پدرش مرتکب اشتباه شده که دوباره فقط به مجرد اینکه وعده توبه داده، او را به ازدواج درآورده است، حق ندارد او را به ازدواجش در بیاورد مگر زمانی که یقین پیدا میکرد که واقعا با استقامت توبه کرده است، به همین خاطر به راحتی به آنان وعده­ی دروغی داده است، جقدر از وعده هایی است که خلاف آن انجام می دهند اگر تقوای الله را نداشته باشند.

تنها راه حل مشکلشان این است که از همدیگر جدا شوند، زیرا این زن بر او حلال نمی­باشد مادامیکه نمازش را رها کرده است. اما به نسبت فرزندانش شوهرش شرایط واجد جهت سرپرستی از فرزندانش را ندارد با توجه به وضعیتی که درمورد این فرد بیان شد، زیرا فردی که سرپرست است باید در مقابل آنچه که از آن سرپرستی میکند امین باشد که این فرد، امین نمی­باشد.پس جایز نیست فرزندانش در کنارش باشند، بلکه واجب است درکنار مادرشان باشند، تا اینکه از آنان مراقبت و بزرگشان کند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: إني امرأة متزوجة منذ تسع سنين، وكنتُ متزوجة من رجل، وأنجبتُ منه طفلا، وقد حصل بيننا طلاق بـ بسبب سوء سلوكه الديني؛ فهو مدمن على شُرب الخمر، وتارك للصلاة، ومستهين بالقرآن وأهله. وبعد طلاقي تزوجت من رجل آخر، وبقي طفلي مع أبيه، ولم أستطع البعد عن طفلي، فلم يدم زواجي الثاني كثيرًا ، بل طلقني الآخر تقديرًا لظروفي، وما إن سمع زوجي الأول بذلك حتى أخذ يتردَّدُ على داري بطفله، ويعرض لي رغبته في استردادي، وكان أهلي يمانعون من عودتي لا يعلمون من سُوء سلوكه، ولكن والدي اشترط عليه أن يقلع عن شُرب الخمر، وأن يستقيم في كل أمور دينه، ووعده بذلك، ووافقتُ طمعا في بقائي بجانب طفلي، وفعلا عدتُ إليه، ولكن طبائعه لم تتغير، بل ازداد سوءا، وأصبح يجمع من حوله قرناءه، ويناديهم في منزله، ويمارسون كل أنواع الشر والفسوق؛ مِن شُرْبٍ ورقص وغير ذلك، حتى مع نسائهم، وكان دائما يُكلفني بعمل الأكل والشراب لهم، حتى أصبح منزلي كأنه دار ضيافة مع قلة دخله، مما جعل الديون تتراكم علي، وجعلني أهمل نفسي وأطفالي، وأشتغل لخدمة الضيوف جلساء السوء، وكثيرا ما يردد كلمة الطلاق علي إذا رفضتُ فعل شيء، وربما يحلف ولا يبالي، وهذا قليل من كثير، مما يفعله ويمارسه مع جلسائه، فما نصيحتكم لي مع هذا الرجل؟

فأجاب رحمه الله تعالى: أولا نبدأ بنصيحة هذا الرجل، ونُحذره من هذه المعاصي العظيمة، بل من الكفر؛ لأنه بتركه للصلاة صار مرتدا كافرا، لا تحل له زوجته، حتى يتوب إلي الله -عز وجل، ويقيم الصلاة.

ونريد أن نبين له أن العقوبة، فقد عُجِّلَتْ له بتراكم هذه الديون عليه، وضُيِّقَت الأمور عليه، وتبين له أنه لو اتقى الله -عز وجل- لعجل له فرجا ومخرجا، قال الله تعالى: ﴿ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يحتسب ﴾ [الطلاق: ۲-۳]. فعليه أن يتوب إلى الله -عز وجل-، وباب التوبة مفتوح، وكل ذنب الله يغفره بالتوبة؛ لقوله تعالى: ﴿ قُلْ يَعِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرحيم ﴾ [الزمر: ٥٣].

أما بالنسبة لهذه الزوجة فإن والدها أخطأ في تزويجها إياه بمجرد أنه وعده بأنه سيتوب، فليس من حقه أن يزوجها إياه، حتى يعلم توبته باستقامته، ولهذا وعدهم فأخلفهم، ولم يَفِ ،بالوعد وكَمْ من وعود ماطل بها أصحابها وخالفوها ، إذا لم يكن عندهم تقوى الله -عز وجل-.

والحل لهذه المشكلة التي وقعت الآن أن يُفرّق بينه وبين هذه الزوجة؛ لأنها لا تحل له ما دام تاركًا للصلاة. وأما أولادها فليس له عليهم حضانة؛ لأن من شرط الحضانة أن يكون الحاضن أمينا على محضونه، ومن كانت هذه حاله فليس بأمين عليه، فلا يحل أن يبقى أولاده عنده، بل الواجب أن يكونوا عند أمهم، تقوم برعايتهم وصيانتهم، وما يلزم لهم.

مطالب مرتبط:

(۵۰۱۶) حکم زندگی با زنی که نماز نمی‌خواند

بر شما واجب است که خواندن قران را به او آموزش دهی، اگر کسی نیست به او یاد دهد، سپس کیفیت نماز خواندن را به او بیاموزی، و تا زمانیکه عذر او جهل است، همانا با یاد گرفتن این عذر از بین می­رود....

ادامه مطلب …

(۵۰۰۸) حکم ادامه زندگی با همسر تارک‌ نماز

اگر به هیچ عنوان نماز نمیخواند، نه در خانه و نه درمسجد ونه هیچ روزی از روزها، پس همانا وی به الله کافر گشته است، و جایز نیست، حتی یک لحظه هم با او زندگی کنی...

ادامه مطلب …

(۵۰۰۹) حکم شرعی ادامه زندگی با همسر تارک‌الصلاة

تارک نماز کافر است....

ادامه مطلب …

(۵۰۰۷) حکم زندگی با همسر تارک‌ نماز

برتو واجب است از او جدا شوی وبه سوی خانواده­ات برگردی، سپس اگر الله او را هدایت کرد وبه الله ورسولش ایمان آورد ونماز را برپا کرد، او با عقد جدید می تواند با شما ازدواج کند، و با او در خوشبختی زندگی می­کنی....

ادامه مطلب …

(۵۰۲۸) حکم فردی که به دین ناسزا می¬گوید چیست

اگر به دین اسلام ناسزا گفت کافراست، زیرا ناسزا گویی به اسلام، ناسزاگویی به الله، رسولش و کتابش شمرده می­شود....

ادامه مطلب …

(۵۰۰۶) حکم زندگی مشترک با مردی که نماز نمی‌خواند

نظر من در مورد سوال خواهرمان این است که باید دوباره عقد ازدواج جاری شود، تا زمانیکه ازدواج کرده بودند و شوهرش در وضعیت بی نمازی بود، بلکه کافر می­شود، پس باید دوباره عقد ازدواج جاری شود وبدین وسیله این مشکلشان حل شود....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه