(۶۹۳۴) سوال: آیا آیات قرآنی و احادیث نبوی‌ شریفی وجود دارد که نشان دهد اگر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بندگانش را دوست داشته باشد، آنها را ابتلا می‌کند؟ لطفاً این موضوع را برای من توضیح دهید، اجر شما با الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ باشد.

جواب:

در این باره احادیثی وجود دارد، از جمله‌ی آن: «إِنَّ عِظَمَ الْجَزَاءِ مَعَ عِظَمِ الْبَلَاءِ وَإِنَّ اللَّهَ إِذَا أَحَبَّ قَوْمًا ابْتَلَاهُمْ، فَمَنْ رَضِيَ فَلَهُ الرِّضَا، وَمَنْ سَخِطَ فَلَهُ السَّخَطُ»[۱]: (بزرگى پاداش بستگى به بزرگى امتحان و آزمايش دارد و اگر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ قومى را دوست داشته باشد آنها را امتحان مى‌كند؛ پس هر كسى خشنود بود، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ  از او خشنود مى‌شود، و هر كسى خشمگين بود الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از او خشمگين مى‌شود).

 واقع نیز بر همین دلالت دارد زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ انبیای خود را با بلاهای عظیم آزمایش کرده است حتی رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم به شدت تب می‌گرفت به گونه‌ای که مانند دو مرد از ما به تب مبتلا می‌شد، ایشان از قوم خود و دیگران آزارهای شدید دید به همین دلیل الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ فرمودند: {وَلَقَدۡ كُذِّبَتۡ رُسُلࣱ مِّن قَبۡلِكَ فَصَبَرُوا۟ عَلَىٰ مَا كُذِّبُوا۟ وَأُوذُوا۟ حَتَّىٰۤ أَتَىٰهُمۡ نَصۡرُنَاۚ وَلَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَـٰتِ ٱللَّهِ} [سوره اﻷنعام: ۳۴]: (و براستی پیامبرانی پیش از تو تکذیب شدند و در برابر تکذیب‌ها صبر کردند و (در این راه) آزار دیدند تا یاری ما به آن‌ها رسید و هیچ کس نمی‌تواند کلام الله را تغییر دهد).

 الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ ایوب عَلَيْهِ‌السَّلَام را آزمایش کرد تا جایی که گفت: {وَأَیُّوبَ إِذۡ نَادَىٰ رَبَّهُۥۤ أَنِّی مَسَّنِیَ ٱلضُّرُّ وَأَنتَ أَرۡحَمُ ٱلرَّٰحِمِينَ* فَٱسۡتَجَبۡنَا لَهُۥ فَكَشَفۡنَا مَا بِهِۦ مِن ضُرࣲّۖ وَءَاتَیۡنَـٰهُ أَهۡلَهُۥ وَمِثۡلَهُم مَّعَهُمۡ رَحۡمَةࣰ مِّنۡ عِندِنَا وَذِكۡرَىٰ لِلۡعَـٰبِدِینَ} [سوره اﻷنبياء: ۸۳-۸۴]: (و (ای پیامبر!) ایوب را (به یاد آور) هنگامی‌که پروردگارش را ندا داد: «رنج و بیماری به من رسیده است و تو مهربان‌ترین مهربانانی* پس (ما) دعای او را اجابت کردیم و رنج و ناراحتی که داشت بر طرف ساختیم و خانواده‌اش و (نیز) همانندشان را با آن‌ها به او بازگرداندیم).

داستان‌های زیادی در قرآن در این باره وجود دارد، اهل الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و دوستداران او هنگامی که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آنها را به چیزی مبتلا می‌کند، وظیفه‌ی این ابتلاء را انجام می‌دهند، صبر می‌کنند و انتظار فرج از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را دارند و از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ امید اجر را دارند و این امر باعث ارتقاء مقام آنها می‌شود.

مشخص است که بلا نیاز به صبر دارد و صبر مرتبه‌ای بلند است که فقط با وجود شرایطی که بر آن صبر می‌شود به دست می‌آید و به همین دلیل الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ انبیاء و صالحان را آزمایش می‌کند تا به مقام صبر دست یابند و آنها را در صبر موفق می‌گرداند تا به مرتبه‌ی صابران برسند.

[۱] سنن ترمذی: كتاب الزهد، باب ما جاء في الصبر على البلاء (٦٠١/٤، شماره ٢٣٩٦) وقال: حسن غريب. وسنن ابن ماجه كتاب الفتن، باب الصبر على البلاء (٢ / ١٣٣٨، شماره ٤٠٣١).