جمعه 18 ربیع‌الثانی 1447
۱۷ مهر ۱۴۰۴
10 اکتبر 2025

(۶۷۶۹) نوجوان مؤمن و وسوسه‌های اعتقادی

(۶۷۶۹) سوال: من جوانی ۱۵ ساله هستم و نمازهایم را با تمامی فرایض آن به جا می‌آورم اما با مشکلی مواجه هستم و آن وسوسه‌های مربوط به خالق است با اینکه مؤمن و متحمس هستم این وسواس‌ مرا بسیار دلخور کرده است؛ چگونه می‌توانم از آنها خلاص شوم؟ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ شما را پاداش دهد.

جواب:

این وسواس‌هایی که به انسان مؤمن دست می‌دهد، غیرعادی و تازه نیست بلکه قدیمی است و صحابه نیز از آن به رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم شکایت کردند و هرگاه ایمان در قلب وارد شود و در آن استقرار یابد، این وسواس‌ نیز می‌آیند زیرا شیطان می‌خواهد ایمان انسان را خراب کند، لذا این وسواس‌ به قلب انسان وارد می‌شود اما مؤمن به آنها تکیه نمی‌کند حتی اگر به قلبش وارد شوند، آنها را رد می‌کند و نمی‌پذیرد و به همین دلیل اگر صریحاً از او پرسیده شود: آیا به آنچه که اکنون در مورد الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ وسوسه می‌شدی، اعتقاد داری؟ قطعاً خواهد گفت: قطعا نه.

این نشان می‌دهد که قلب او این وسوسه‌هایی را که شیطان در دلش انداخته، را رد کرده است اما شیطان تا جایی که می‌تواند این وسوسه‌ها را که تاریکی است بر قلب او می‌افکند ولی مؤمن قاطعانه آنها را رد می‌کند.

 داروی آن این است که به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده شده پناه ببری و از این وسوسه‌ها دست برداری و کاملاً از آنها رویگردان شوی زیرا پناه بردن به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده شده یعنی پناه بردن به خالقی که مالکیت همه چیز در دست اوست و دست برداشتن از این وسوسه‌ها یعنی قطع کردن وسوسه‌های شیطانی که او در قلبت می‌اندازد و به همین دلیل به ابن عباس رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ گفته شد: یهودیان ادعا می‌کنند که در نمازهایشان وسوسه نمی‌شوند، او پاسخ داد: شیطان با قلب خراب چه کاری دارد؟ [۱]

یعنی، چون قلب یهودیان خراب است، چه قلبشان در نماز حاضر باشد یا نباشد، نماز آنها فاسد و غیرقابل قبول است زیرا آنها کافر هستند و حضور قلبشان فایده‌ای ندارد؛ بنابراین مؤمنی که ایمان خالص دارد، کسی است که شیطان به او چنین وسوسه‌هایی می‌آورد تا او را مشوش کند و در ایمانش شک کند اما اگر به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده شده پناه ببرد و از این وسوسه‌ها دست بردارد و رویگردان شود، آنها هیچ آسیبی به او نخواهند رساند.

همان‌طور که قبلاً نیز گفتم، نشانه اینکه این وسوسه‌ها به تو ضرر نمی‌رسانند این است که اگر کسی از تو بپرسد: آیا به این در مورد الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، دین الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، یا رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم اعتقاد داری؟ پاسخ تو به‌طور قاطعانه رد خواهد بود و این نشان می‌دهد که این‌ها وسوسه‌هایی هستند که هیچ اساسی ندارند و واقعیت ندارند.


[۱] کتاب وابل الصیب ابن قیم (۲۵).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إني شاب في الخامسة عشرة من العمر، مقيم للصلاة بفروضها، ولكن تقابلني مشكلة وهي وسواس النفس عن الخالق، مع أنني مؤمن ومتحمس، فهذه الوساوس تضايقني كثيرا، فكيف أتخلص منها، أثابكم الله؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذه الوساوس التي تعتري الإنسان المؤمن ليست بغريبة، وليست بدءًا من الأمر ، بل هي قديمة، شكا منها الصحابة إلى رسول الله صلى الله عليه وسلم وكلما دخل الإيمان في القلب واستقر به حدثت مثل هذه الوساوس، لأن الشيطان يُريد أن يُفسد على المرء إيمانه، فتدخل عليه هذه الوساوس، لكن المؤمن لا يَرْكَن إليها، حتى وإن وردت على قلبه، فإنه يرفضها، ولا يقبلها، ولهذا لو سُئل مصارحة: هل تعتقد في الله -عز وجل- ما كنت توسوس به الآن؟ لقال: لا قطعا.

وهذا يدل على أن قلبه قد رفض هذه الوساوس التي يلقيها الشيطان، لكن الشيطان يجعل هذه الوساوس ظُلمة على القلب بقدر ما يستطيع، ولكن المؤمن يرفضها رفضًا باتًا.

ودواء ذلك أن تستعيذ بالله من الشيطان الرجيم، وأن تنتهي عنها، وتعرض إعراضا كُلَّيَّا، فالاستعاذة بالله من الشيطان الرجيم استعاذة بالخالق الذي بيده ملكوت كل شيء، والانتهاء عنها قطع لوساوس الشيطان التي يلقيها في قلبك، ولهذا قيل لابن عباس رضي الله عنهما: إن اليهود تزعم أنها لا توسوس في صلاتها فقال: وما يصنع الشيطان بالقلب الخراب؟

يعني لأن اليهود قد خَرِبت قلوبهم، فسواء حضرت قلوبهم في صلاتهم، أم لم تحضر، فصلاتهم فاسدة غير مقبولة، لأنهم كفار، وحضور قلوبهم لا ينفعهم، فالمؤمن الخالص الإيمان هو الذي يأتيه الشيطان بمثل هذه الوساوس ليلبس عليه ويشككه، ولكن إذا استعاذ بالله من الشيطان الرجيم، وانتهى عن ذلك وأعرض، فإنه لا يَضُرُّه.

وكما أسلفت قريبا، علامة أن هذا الوسواس لا يضرك أنه لو قال لك قائل: أتعتقد هذا في الله -عز وجل- ؟ أتعتقد هذا في دين الله؟ أتعتقد هذا في رسول الله صلى الله عليه وسلم؟ لكان جوابك بالرفض التام، وهذا يدل على أنها وساوس لا أساس لها، ولا ثبوت لها.

مطالب مرتبط:

(۶۷۶۶) حکم وسواس در وضو و ترس از عذاب آخرت

نصیحت من به این سوال کننده و دیگر افرادی که دچار وسواس شده‌اند - و این افراد زیادند - این است که از آنچه در دلشان می‌افتد به‌طور کامل روی برگردانند، پس از اینکه از شر شیطان رانده شده به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ پناه بردند...

ادامه مطلب …

(۶۷۷۳) علاج افسردگی و سستی در عبادت

درمان آن با این دو کار می‌باشد: اول: بی‌توجهی به این حالت، فراموش کردن آن و استمرار در انجام اعمال صالح...

ادامه مطلب …

(۶۷۸۷) علاج وسواس شدید و آثار آن بر زندگی و آرامش روان

نظر من در این‌باره این است که داروی مؤثر برای این وسواس، طبق راهنمایی‌های رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم، پناه بردن به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده‌شده و اجتناب از این وساوس است...

ادامه مطلب …

(۶۷۶۸) راهکارهای رهایی وسوسه‌های اعتقادی در جوان مؤمن

وسوسه‌هایی که به انسان دست می‌دهد از شیطان است و این نشان‌دهنده قوت ایمان او و خلوص ایمانش است زیرا شیطان فقط به قلبی که آباد (پر از ایمان) است می‌آید تا آن را خراب کند...

ادامه مطلب …

(۶۷۷۶) تاثیر وسواس‌های قلبی در ذکر و شهادتین

این‌ها وسواس هستند، پس به آن‌ها اهمیت نده و توجهی نکن و اگر چنین وسواسی را احساس کردی، از شیطان رانده به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ پناه ببر....

ادامه مطلب …

(۶۷۸۱) حکم صحت نماز و روزه در حالت ابتلا به کبر

بر کسی که به یک بیماری روانی - مانند وسواس‌ها و غیره - مبتلا شده است، واجب است که به پروردگارش پناه ببرد و با اصرار و امید به اجابت و حسن ظن به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بسیار دعا کند...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه