(۶۶۵۲) سوال: دوستی تحصیل کرده دارم که با پسر عمهاش ازدواج کرده و الان در خانه با او زندگی میکند و روزانه زنان نزد ایشان جمع میگردند و در مورد مردم صحبت میکنند و غیبت مینمایند و کسی او را از شر آنها رهایی نمیدهد و دوست من یا باید با ایشان بدون اینکه صحبتی کند بماند یا ترکشان کند و به اتاقش برود و آنجا در اتاقش بشیند، آیا کار او درست است؟ او را به راه خیر راهنمایی کنید، الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ به شما جزای خیر بدهد؟
جواب:
اگر این دوست شما، صاحب خانه میباشد و اجازهی دخول و منع به منزل را دارد، بر او واجب است که مانع از دخول این زنانی که نمینشینند مگر بر گوشتهای مردم، شود اما اگر توانایی آن را ندارد و صاحب خانه نیست، ابتدا بر او واجب است هنگامی که غیبت کردن این زنان را شنید، آنها را نصیحت کند، اگر که کفایت نکرد و گوش نکردند و به غیبت کردن ادامه دادند، بر او واجب است که از آن مکان برخیزد و به اتاقش برود تا که آنها از آن خانه بروند.
ولی قبل از هر چیز آن زنان را نصیحت میکنم که غیبت کردن را ترک کنند زیرا غیبت از گناهان کبیره است و الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ آن را به قبیحترین مثال تشبیه کرده است و فرموده: {وَلَا یَغۡتَب بَّعۡضُكُم بَعۡضًاۚ أَیُحِبُّ أَحَدُكُمۡ أَن یَأۡكُلَ لَحۡمَ أَخِیهِ مَیۡتࣰا فَكَرِهۡتُمُوهُ} [سوره الحجرات: ۱۲]: ( و بعضی از شما بعضی دیگر را غیبت نکند، آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادرش را در حالیکه مرده است، بخورد؟! پس (البته) آن را ناپسند دارید. (
معلوم است که هیچ کس دوست ندارد گوشت برادر خود را بخورد چه رسد به اینکه مرده باشد و غیبت کننده مانند کسی است که گوشت مرده را میخورد زیرا در غیاب او غیبتش را میکند و مانند مرده که نمیتواند از خورده شدن گوشتش از خود دفاع کند، غیبت شونده نیز نمیتواند از خود دفاع کند.
سپس آن زنان بدانند که در مورد هیچ شخصی از مرد و زن سخن نگفتند (غیبت نکردند) مگر اینکه در روز قیامت: «يُعْطَى هَذَا مِنْ حَسَنَاتِهِ، وَهَذَا مِنْ حَسَنَاتِهِ، فَإِنْ فَنِيَتْ حَسَنَاتُهُ قَبْلَ أَنْ يُقْضَى مَا عَلَيْهِ؛ أُخِذَ مِنْ خَطَايَاهُمْ فَطُرِحَتْ عَلَيْهِ، ثُمَّ طُرِحَ فِي النَّارِ» : (از نيکی هايش به هريک از اينها داده میشود و اگر نيکی هايش پيش از ادای بدهیهایش تمام شد، از بدیهای آنان کسر میگردد و به حسابِ او منظور میشود و سپس در آتشِ دوزخ انداخته میشود. (
با سندی که در آن محل بررسی است روایت شده: «أن امْرَأَتَيْنِ صَامَتَا، وَأَن رَجُلًا قَالَ: يَا رَسُولَ اللَّهُ إِنَّ هَاهُنَا امْرَأَتَيْنِ قَدْ صَامَتَا، وَإِنَّهُمَا قَدْ كَادَتَا أَنْ تَمُوتا مِنَ الْعَطَشِ، فَأَعْرَضَ عَنْهُ أَوْ سَكَتَ، ثُمَّ عَادَ، وَأَرَاهُ قَالَ: بِالْهَاجِرَةِ، قَالَ: يَا نَبِيَّ اللَّهِ، إِنَّهُمَا وَاللَّهِ قَدْ مَاتَتا أَوْ كَادَتا أَنْ تَمُوتا. قَالَ: «ادْعُهُما». قَالَ: فَجَاءَتا، قَالَ: فَجِيءَ بِقَدَحٍ، أَوْ عُسٌ فَقَالَ لإِحْدَاهُمَا: «قِيئي». فَقَاءَتْ قَيْحًا، أَوْ دَمًا وَصَدِيدًا، وَلحما حَتَّى قَاءَتْ نِصْفَ الْقَدَحِ، ثُمَّ قَالَ لِلْأُخْرَى: «قِيئي». فَقَاءَتْ مِنْ قَيْحٍ وَدَمٍ وَصَدِيدٍ، وَلَحمٍ عَبِيطِ وَغَيْرِهِ، حَتَّى مَلَأتِ الْقَدَحَ، ثُمَّ قَالَ: «إِنَّ هَاتَيْنِ صَامَتَا عَمَّا أَحَلَّ اللَّهُ لهُمَا، وَأَفْطَرَتا عَلَى مَا حَرَّمَ اللهُ عَلَيْهِمَا، جَلَسَتْ إِحْدَاهُمَا إِلَى الْأُخْرَى، فَجَعَلَتا يَأْكُلَانِ لحومَ النَّاس» : (دو زن روزه گرفتند و مردی گفت: ای رسول الله! دو زن وجود دارند که روزه گرفتهاند و نزدیک است که از تشنگی بمیرند، ایشان روی برگرداند یا سکوت کردند، سپس شخص برگشت، گمان میکنم که گفت: در وقت ظهرگفت: ای پیامبر الله آن دو زن مردند یا نزدیک است که بمیرند، گفت: آن دو را فرا بخوان، راوی میگوید: آن دو آمدند و کاسهی بزرگ یا ظرف بزرگی آورده شد و به یکی از آنها گفت: استفراغ کن، وی چرک سفید زخم یا خون، چرک آغشته به خون و گوشت استفراغ کرد تا جایی که نصف ظرف پر شد سپس به زن دیگر گفت: استفراغ کن، وی نیز خون، چرک سفید زخم، چرک آغشته به خون، گوشت تازه و… استفراغ کرد تا جایی که ظرف به طور کامل پر شد؛ سپس رسول الله صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم فرمود: این دو، از آنچه الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ برایشان حلال کرده، روزه گرفتهاند و با آنچه الله بر آنان حرام کرده، افطار کردهاند، در کنار یکدیگر نشسته و به خوردن گوشت مردم پرداختهاند. (
و «رأى النبي صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم أقواماً لَهُمْ أَظْفَارٌ مِنْ نُحَاسٍ، يَخْمِشُونَ وُجُوهَهُمْ وَصُدُورَهُمْ، فَقُلْتُ: مَنْ هَؤُلَاءِ يَا جِبْرِيلُ؟ قَالَ: هَؤُلَاءِ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ لُحُومَ النَّاسِ، وَيَقَعُونَ فِي أَعْرَاضِهِمْ» : (رسول الله صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم گروههایی را دید که ناخنهای مسی داشتند و چهرهها و سينههایشان را با آن میخراشيدند؛ گفتم: ای جبريل اينها چه كسانی هستند؟ گفت: اينان كسانی هستند كه گوشت مردم را میخورند و به آبرو وحیثیت مردم تعرض میکنند. (
لذا آن زنان از غیبت بر حذر باشند و تقوای الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ را پیشه کنند و اگر غیبت نزدیکان باشد، غیبت و قطع صلهی رحم میباشد، و العیاذ بالله.
قطع صلهی رحم از گناهان کبیره بزرگ است چنانچه الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ فرموده است: {فَهَلۡ عَسَیۡتُمۡ إِن تَوَلَّیۡتُمۡ أَن تُفۡسِدُوا۟ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَتُقَطِّعُوۤا۟ أَرۡحَامَكُمۡ* أُو۟لَـٰۤىِٕكَ ٱلَّذِینَ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فَأَصَمَّهُمۡ وَأَعۡمَىٰۤ أَبۡصَـٰرَهُمۡ} [سوره محمد: ۲۲-۲۳]: (پس آیا اگر به حکومت رسیدید، جز این (امید) است که در زمین فساد کنید، و پیوند خویشاوندانتان را ببرید* اینان کسانی هستند که الله لعنتشان کرده است، پس (گوشهای) آنان را کر نموده و چشمهایشان را نابینا کرده است) و رسول الله صَلَّىاللهُعَلَيْهِوَآلِهِوَسَلَّم فرمودند: «لَا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ قَاطِعٌ» : (کسی که قطع صلهی رحم کند، وارد بهشت نمیشود. (
اگر غیبت نزدیکان باشد، بدتر و قبیحتر است و اگر غیبت عموم مردم باشد، گناه کبیره میباشد؛ لذا هرگز امکان ندارد که غیبت کننده از گناه در امان بماند ولی با این وجود اگر انسان توبه کند و به سوی الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ بازگردد و از کسی که غیبت او را نموده طلب حلالیت کند در صورتی که غیبت به گوش او رسیده است، قطعا الله سُبْحَانَهُوَتَعَالَىٰ بدیهایش را با آن از بین میبرد.