سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۶۴۰۰) راهکار شرعی برای غلبه بر ترس از قرائت در جمع و امامت نماز

(۶۴۰۰) سوال: من دانشجویی هستم که در دانشکده‌ی شریعت تحصیل می‌کنم، و از مشکلی رنج می‌برم؛ و آن اینکه هرگاه استاد از من بخواهد که در برابر هم‌کلاسی‌هایم قرائت کنم، نمی‌توانم بخوانم و دچار ترس و اضطراب شدید می‌شوم همچنین اگر در نمازهای جهری امام جماعت باشم، باز هم نمی‌توانم قرائت کنم، من بسیار خجالتی هستم؛ ای شیخ گرامی، راه‌حل این مشکل چیست؟ درمان آن چیست؟ و شما چه توصیه‌ای به من می‌فرمایید؟

جواب:

این خجالتی بودن که سؤال‌کننده از آن شکایت کرده، خجالتی بیش از حد و فراتر از چیزی است که شایسته‌ی انسان است، درمان این حالت آن است که فرد در دل خود احساس کند کسانی که اطراف او هستند، انسان‌هایی همانند او هستند و تفاوتی با او ندارند، و به خودش تلقین کند که اگر حرفی بزند و اشتباهی در آن باشد، تمام مردم دچار اشتباه می‌شوند، و خطا مخصوص گروه خاصی نیست.

از جمله راه‌حل‌ها این است که خود را در مکان‌هایی تمرین دهد؛ مثلاً با دو یا سه نفر از هم‌کلاسی‌هایش گفت‌وگو کند و یا چیزی شبیه به آن و اگر حتی این را هم نتوانست، حداقل در اتاق خود با خودش صحبت کند؛ بایستد و حرف بزند گویی که در برابر مردمی ایستاده و سخن می‌گوید، این کار باعث می‌شود که کم‌کم خجالت از او زدوده شود زیرا اگر بر همین حالت باقی بماند، مردم از علم او بهره‌ای نخواهند برد، مگر از راه نوشتن، پس من به برادرمان توصیه می‌کنم که شجاع باشد و خود را به‌تدریج تمرین دهد تا سخن گفتن در برابر مردم قوی شود.

و عجیب آن است که او گفته این حالت حتی هنگام قرائت در نماز نیز برایش پیش می‌آید، با اینکه وقتی امام جماعت است، مردم پشت سر او هستند، و او در حال تلاوت کتاب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است و سخنی از خود نمی‌گوید، ضمن اینکه خطا در قرآن در حد او معمولاً کم خواهد بود، پس توصیه‌ی من به او این است که خود را تمرین دهد تا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ او و علمش را سودمند گرداند، و توفیق از سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أنا طالب أَدْرُس في كلية الشريعة، وأعاني من مشكلة، وهي أنني عندما يطلب مني المدرّس القراءة أمام الزملاء، لا أستطيع القراءة، ويصيبني خوف واضطراب شديد، وإذا كنت إمامًا في الصلاة الجهرية، فإني لا أستطيع أن أقرأ أيضًا، وأنا شديد الخجل، وسؤالي يا فضيلة الشيخ: ما هو الحل لهذه المشكلة؟ وما العلاج؟ وبماذا تنصحونني؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: إن هذا الخجل الذي يعتري السائل خَجَل زائد فوق ما ينبغي أن يكون الإنسان عليه، ودواء ذلك أن يشعر بأن الذين حوله من الناس، إنما هم من جنسه لا يختلفون عنه، وأن يُشعِر نفْسَه أنه إذا تكلم فأخطأ، فإن كل الناس يخطئون فليس الخطأ مقصورًا على طائفة دون أخرى.

ومن دواء ذلك أن يُمَرِّن نفسه في أمكنة خاصة، مثل أن يقوم يتحدث مع زملائه اثنين أو ثلاثة، أو نحو ذلك، وإن لم يستطع، فليتحدث إلى نفسه فقط في حجرته، يقوم ويتكلم، كأنما يتكلم أمام أناس، حتى يزول عنه الخجل شيئًا فشيئًا، لأنه إن بقي على هذه الحال فإن الناس سوف يفقدون الانتفاع بعلمه، اللهم إلا عن طريق الكتابة، لذلك أنصح أخانا بأن يكون شجاعا، وأن يُمَرِّن نَفْسَه شيئًا فشيئًا حتى يقوى على مواجهة الناس بالكلام.

والعجب أنه ذكر أن هذا يعتريه حتى في قراءة الصلاة، مع أنه إذا كان إمامًا، فالناس وراءه، وهو يقرأ كتاب الله -عز وجل- لا يأتي بكلام من عنده، والخطأ في القرآن في مستوى كمستوى هذا السائل سيكون قليلا، فنصيحتي له أن يُمَرِّن نفسه، حتى ينفع الله به وبعلمه، والله الموفق.

مطالب مرتبط:

(۶۴۰۶) حکم خواندن کتاب توسط امام بلافاصله پس از نماز و تأثیر آن بر اذکار مأثو

کسانی که پس از نماز سخن می‌گویند چه از روی کتاب‌هایی که ذکر شد که احادیث در آن‌ها نوشته شده، چه از روی برگه‌ای که احادیث مفید بر آن نوشته شده، و چه به‌صورت فی‌البداهه، در واقع فوراً شروع به سخن‌گفتن می‌کنند، چون می‌ترسند اگر منتظر بمانند تا مردم تسبیح بگویند، برخی از آن‌ها از مسجد خارج شوند....

ادامه مطلب …

(۶۳۹۴) اسرار دعوت پنهانی رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم در سه سال اول بعثت در مکه چه بود؟

ایشان نزد کسی می‌رفت که در او نشانه‌ی خیر می‌دید، و او را به سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دعوت می‌کرد، این دعوت در دل او جای می‌گرفت، و او اسلام می‌آورد سپس نزد فرد دیگری می‌رفت، و بعد نزد سومی، و کسانی که دعوت شده و مسلمان شده بودند...

ادامه مطلب …

(۶۳۹۸) حکم خواندن احادیث ریاض الصالحین بعد از نماز عصر در مساجد

این کار از بدعت‌ها نیست، بلکه از کارهایی است که موجب نشر علم می‌شود، پس اگر مردم به خواندن احادیث یا تفسیر قرآن کریم هر روز پس از نماز عصر یا عشاء یا مغرب عادت کنند، این کار نیکوست و از بدعت‌ها به شمار نمی‌آید.....

ادامه مطلب …

(۶۴۲۶) حکم ترک جماعت و بستن صوری مغازه‌ها در وقت نماز

کار این افراد در واقع حرام است؛ زیرا آن‌چه از آنان واجب بوده یعنی برپا داشتن نماز جماعت در مساجد را ترک کرده‌اند...

ادامه مطلب …

(۶۴۰۲) حكم دعوت همسایگان به نماز جماعت

اگر انسان همسایگانی داشته باشد که با جماعت نماز نمی‌خوانند، و او آن‌ها را نصیحت و راهنمایی و ارشاد کند، و از مخالفت با نماز جماعت برحذر بدارد، ذمّه‌اش برئ می‌شود..

ادامه مطلب …

(۶۴۱۰) حد و حدود خشم در دفاع از حرمت‌های الهی

شکی نیست که اگر انسان در دل خود نسبت به حرمت‌های الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ غیرت داشته باشد، دچار خشم و جوشش می‌شود ولی شایسته است که خود را آرام کند و بداند که هدایت در دست الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه